Burgerschap: monitoraat Onderwijs en Maatschappij

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

"Behind every child who believes in themselves, is a teacher who believed in them first”. 

Welk item van Robinson vond jij nuttig/inspirerend?

Wat betekent de term burgerschap voor jou? Denk als leerkracht...

Welk aspect van burgerschapsonderwijs is gericht op diversiteit?

1. Geen aandacht besteden aan culturele feestdagen
2. Alle leerlingen dezelfde hobby's laten kiezen
3. Respect tonen voor verschillende culturen en achtergronden
4. Uniforme kledingvoorschriften hanteren

Wat is een voorbeeld van actief burgerschapsonderwijs in Vlaanderen?

1. Leerlingen laten sporten tijdens elke les
2. Leerlingen verplichten tot extra huiswerk
3. Leerlingen laten meedenken over schoolbeleid
4. Leerlingen leren koken in de les

Wat is een belangrijk doel van burgerschapsonderwijs in Vlaanderen?

1. Sportprestaties verhogen
2. Burgerschapscompetenties ontwikkelen
3. Wiskundige vaardigheden verbeteren
4. Kunstzinnige expressie bevorderen

Examen-issue

Burgerschap is niet slechts een vak, 

maar een integraal onderdeel van de

schoolcultuur en pedagogische aanpak.

Je directeur vraagt je één activiteit rond burgerschap uit te werken in samenwerking met een aangewezen of je eigen vakwerkgroep voor een projectweek op school. Wat zou jouw input zijn?

Welke waarden vind jij belangrijk om uit te dragen in je schoolcultuur en didactisch handelen?

Polarisatie in de klas

Katalysatoren : de driehoek van maatschappelijke onzekerheid, digitale desinformatie (vaak via sociale media) en identitaire spanning

Tendensen sociale media

* TikTok versterkt polarisatie via een reeks algoritmische (FYP°, sociale en structurele mechanismen die gebruikers geleidelijk opsluiten in ideologische bubbels en extreme content belonen

* Bijna 3 op 4 van de 16- tot 39-jarigen volgt een bekende contentcreator op sociale media (vooral op TikTok en Instagram)

* Jongeren scrollen niet alleen voor fun of trends. Vooral Instagram, TikTok en YouTube winnen terrein als nieuwsbron bij 16- tot 24-jarigen.

Scenario's in een klas

1. De klas op stelten: heftige uitspraak, polarisatie,discussie

2. Heikele thema's in het leerplan: gender, religie, conflicten

3. Controverse als pedagogie: workshops, discussie, filosoferen

Mogelijke didactische aanpak

* Je didactische aanpak staat in verhouding met de concrete klassituatie (zie vorige slide)

* Ontmijn/controleer schadelijke vormen van polarisatie (racisme is immers wettelijk strafbaar)

* Geef ruimte voor echte en open discussie 

* Promoot een (democratische) dialoog in de groep (in elke groep)

* Investeer in verbindende activiteiten in de klasgroep en leerlingenparticipatie

* Professionalisering interculturele vaardigheden en communicatie

* Een goed gesprek begint vaak met…

https://insidepolarisation.nl/st

Een goed gesprek begint vaak met…

een goede vraag (evidence-infomed)

Insteken en inzichten in Vlaanderen: ter inspiratie en discussie

www.vrt.be

Good practices

* https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/02/07/oostende-actieplan/

* https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/directies-administraties-en-besturen/onderwijsinhoud-en-leerlingenbegeleiding/basisonderwijs/deradicalisering/no-cap

* https://www.mediawijs.be/nl/zoek-een-tool/zoeken?sector=49&thema=13,32,36,31,3,44&tool-type=2

*  https://pro.katholiekonderwijs.vlaanderen/polarisatie-op-school 

De staat als burgerlijke instantie: extra info 

(geen leerstof)

* Rechtsstaat en waarborg gelijkheid

* Verzorgingsstaat en welvaart/welzijn

* Onderwijs als 'kraamkamer'

Cijfertjes Vlaams Onderwijs (Budget)

* 29% Vlaams budget (nu 19.8 miljard voorzien)

* Besparingsronde tot 2029 (temperen secundair onderwijs/levensbeschouwelijke vlakken/volwassenonderwijs/niet-indexering werkingsmiddelen)

* 69% naar personeelskosten, 26% werkingskosten scholen

* Per leerling in het gewoon secundair onderwijs 11.300 euro. In het buitengewoon basisonderwijs ging het jaarlijks om 19.300 euro. In het buitengewoon secundair onderwijs werd per leerling ruim 26.200 euro uitgegeven.

Cijfertjes Vlaams Onderwijs (Koppen)

*Secundair onderwijs: 506.500 leerlingen en buitengewoon onderwijs: 5,75% van de Vlaamse leerlingen, ruim 53.000 (stijgend over de laatste 5 jaar)

* Verdeling secundair onderwijs: doorstroom 37%,  dubbele finaliteit 33%, arbeidsmarktfinaliteit 28%, kunstonderwijs 3%