8.4 sociaal gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

Wat is sociaal gedrag

Welke dieren leven in een groep?

Voordelen leven in groep

• bescherming tegen predatoren (roofdieren)  
• bescherming tegen extreme abiotische factoren (bijv. pinguïns die tegen de kou in de winter als één grote groep bij elkaar staan) 
• maakt het vangen van een prooi gemakkelijker (bijv. bij wolven). 
• paarvorming voor voortplanting

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten naar elkaar. 
Mensen en dieren hebben sociaal gedrag.

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag heet een signaal.

Sociaal Gedrag

Omgaan met soortgenoten is Sociaal gedrag. 

Er zijn grofweg 3 soorten sociaal gedrag:

• Groepsgedrag
• Territorium gedrag
• Voortplantingsgedrag

groepsgedrag

taakverdeling

rangorde

dominant

onderdanig

Territoriumgedrag

Al het gedrag dat te maken heeft met het uitzetten en verdedigen van een territorium

• Zang en geluiden
• Sproeien
• Merktekens
• Vuile blikken
• Vechten

Wordt veroorzaakt door inwendige en uitwendige prikkels

Voortplantingsgedrag

Voortplantingsgedrag is gedrag dat te maken heeft met voortplanting.

1. Baltsgedrag
2. Paring
3. Broedzorg
   

Voortplantingsgedrag

Gedrag: om voort te planten

* Wordt veroorzaakt door hormonen

Balts: voortplantingsgedrag bij vogels en vissen

Bronst: voortplantingsgedrag bij zoogdieren

Vormen van geritualiseerd gedrag = overdreven voortplantingsgedrag

Een kolibri (vogel) kan op verschillende manieren laten zien dat een stukje grond zijn territorium is. Noem een mogelijk manier

1. Zingen
2. Slapen
3. Dreigen
4. Eten

Territorium - Territoriumgedrag
Wat is NIET waar?

1. Een territorium is een eigen leefgebied
2. De grenzen van een territorium worden afgebakend
3. Vooral vrouwtjes bewaken het territorium
4. Het territorium wordt verdedigd door te dreigen en evt. te vechten is territoriumgedrag

Communicatie

Territorium gedrag

Paringsgedrag

Broedzorg

Verzorgingsgedrag

Begrippen Sociaal gedrag 

Definitie	Begrip
Gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar
Gedrag dat ontstaat als de motivatie voor 2 gedragssystemen even groot is
De volgorde binnen een populatie van meest tot minst dominante individu
Gedrag waarbij een bepaald gebied wordt verdedigt tegen indringers
Prikkels bij sociaal gedrag
Omgevormde handelingen die afstammen van gedrag uit andere gedragssystemen die worden gebruikt bij baltsgedrag.

Signaalgedrag dat dient om de agressie van het dominante dier te doen afnemen

Sociaal gedrag

Verzoeningsgedrag

Signalen

Rangorde

Conflictgedrag

Territoriumgedrag

Geritualiseerd gedrag