extra stof 6 roken en blowen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Extra stof 6 roken en blowen

kenniskaart thema 1

leerdoelen

Je kent de mogelijke gevolgen van verslaving aan roken en blowen 

Herhaling 

Waar gingen de vorige basisstoffen ook weer over. 

Wat is de formule van verbranding?

1. water+koolstofdioxide + energie --> zuurstof +brandstof
2. Glucose + zuurstof --> koolstofdioxide + water + energie
3. Brandstof +koolstofdioxide --> energie + zuurstof + water
4. Glucose + koolstofdioxide --> energie + zuurstof + water

Longblaasje

Neusholte

Long

Mondholte

Keelholte

Luchtpijp

Middenrif

Bronchie

basisstof 2 - ademhalingsstelsel

neusslijmvlies - vochtige slijmlaag in onze neus

Trilharen - verplaatsen ziekteverwekkers & stofdeeltjes

Huig - neusholte / keelholte

Strotklepje - slokdarm 

Ademen - alles open

Slikken - alles dicht

Verslikken - foutje

Mensen die door hun mond ademen zijn vaker ziek. Hoe komt dit?

1. Komt meer lucht naar binnen dus ook meer ziekteverwekkers
2. Je mondslijmvlies houd de ziekteverwekkers minder goed tegen.
3. Je mond staat dichter bij je longen. Dus de ziekteverwekkers zijn hier sneller. Zo wordt je sneller ziek.
4. Je neus heeft neusslijmvlies die ziekteverwekkers tegen houd. Je mond niet.

Hoe noemen wij de wisseling van zuurstof & koolstofdioxide in de longblaasjes

1. overdracht
2. omwisselen
3. gaswisseling
4. stofwisseling

basisstof 3 - ademhalen

1. Zuurstof in de longblaasjes

2. afgegeven aan het bloed

3. door het lichaam

4. verbranding 

5. koolstofdioxide in het bloed

6. naar de longblaasjes

7. uitademen koolstofdioxide

borst vs buik ademhaling

borst: borstbeen & rib omhoog

- tussenribspieren 

Buik: middenrif + buik naar voren

Waarom kan een zwangere vrouw minder diep ademhalen?

1. Haar borstbeen en ribben kunnen minder goed naar voren toe bewegen.
2. Buikholte zit vol. Middenrif kan niet verder naar beneden.
3. zuurstof gaat naar de baby toe.

Wat moet je wel doen om je longen gezond te houden.

1. vapen in plaats van sigaretten roken
2. Hardlopen met veel smog.
3. In een afgesloten lokaal zitten met 26 leerlingen
4. bewegen, frisse lucht, ventileren

basisstof 4 - gezonde longen

Slecht voor je longen: 

1. Roken. 

2. Smog [luchtvervuiling] 

Goed voor je longen

1. Frisse lucht

2. Bewegen

3. Ventileren

Geef het reactieschema van verbranding

Hoe noem je de stof waarmee je iets kunt aantonen bij een proef

beschrijf de werking van de longblaasjes

Wat is het gevaar van koolstofmonoxide?

tabakrook 

Rokers leven korter, want door roken kun je hart en vaatziekten en longziekten krijgen. 

Twee longziekten zijn COPD en longkanker. COPD betekent een chronische ontsteking aan de longen. 

Chronisch betekent blijvend.

stoffen in sigaret

In tabaksrook zitten veel schadelijke stoffen. 

- nicotine

- teer

- koolstofmonoxide 

nicotine

Nicotine is een verslavende stof. Al na een paar sigaretten kun je niet meer zonder nicotine. 

Deze stof zorgt ervoor dat je niet meer zonder kan. 

teer 

Teer veroorzaakt bruine aanslag op vingers en tanden. Teer beschadigd de slijmvliezen van de longen. 

de trilharen gaan kapot en daarom hoesten mensen die roken vaker. Rokershoest.

koolstofmonoxide

koolstofmonoxide is giftig. 

Als je het inademt dan neemt het de plaats in van zuurstof. Hierdoor krijg je een slechtere conditie. 

passief roken of meeroken

Als je in een omgeving bent waar gerookt wordt dan krijg je automatisch rook van anderen binnen. 

Je hebt het niet door maar je kunt dan ook ziek worden van de rook van anderen. 

blowen 

Blowen is het roken van hasj en wiet. Hasj en wiet zijn vormen van cannabis. Cannabis is een hennepplant. In cannabis zit een stof waar je stoned of high van wordt. Die stof heet THC.

Bij het roken van een joint komt er 5x meer teer in de longen dan van een sigaret. 

GEZOND

ONGEZOND

Alcohol drinken

groenten en fruit eten 

Vapen

Lang binnenzitten

Sporten

Geef aan welk zinnetje het meest op jou slaat.
(Wees eerlijk, het wordt niet met ouders gedeeld)

Ik vape vaak

Ik vape soms

Ik ken mensen die vapen maar doe het zelf niet

Ik heb het nog nooit gedaan maar ben wel nieuwsgierig

Ik heb weleens een vape gevonden en het toen geprobeerd

Ik heb nog nooit een vape in het echt gezien

Wat denk jij? Is een vape schadelijk?

1. Yes, zeker weten!
2. Nee joh, hoe kom je daar bij?!

Wat is waar?

1. Van vapen kan je longproblemen krijgen
2. Vapen werkt niet verslavend
3. Vapen is gezond
4. Er zit geen nicotine in vapes.

Wat is waar?

1. Vapen is onschadelijk voor je lichaam
2. Door te vapen ga je geen sigaretten roken
3. Door vapen moet je vaker naar de tandarts
4. Vapen zorgt ervoor dat je beter wordt in sport.

WAAR

NIET WAAR

Vapes uit China kunnen gevaarlijk zijn

Vapen is minder schadelijk dan roken

Iedere vape die je koopt heeft slechts 2% nicotine

Vapes zijn minder verslavend dan sigaretten

Vapen kan chronische klachten veroorzaken

De meeste vapes die gebruikt worden zijn wegwerp-tapes

Waarom is vapen een hype?

• De smaakstoffen in een e-sigaret geven een lekkere smaak en verbloemen de bittere smaak van nicotine. 
  

• Vooral jongeren vinden de e-sigaret aantrekkelijk door de uitgebreide keuze aan (vooral zoete) smaken.’

• Vapes zijn goedkoper dan normale sigaretten.

Is vapen gezonder dan roken?

• De damp van een e-sigaret bevat – net als tabaksrook schadelijke stoffen, zoals nicotine, propyleenglycol, glycerol en aldehyde.

• Wanneer je dit rookt kan dit leiden tot irritatie en schade aan de luchtwegen, hartkloppingen en een verhoogde kans op kanker. 

• Bij een e-sigaret komen er iets minder schadelijke stoffen vrij dan bij een gewone sigaret.

Korte termijn effecten

- Hoofdpijnen

- Slapeloosheid

- Hoesten

- Droge mond en keel

- Kortademigheid 

- Gewichtsverlies

- Misselijkheid 

- Overgeven

Lange termijn effecten

- Nicotine verslaving

- Longaandoening

- Beroerte

- COPD

- Popcornlong

- Hartinfarct

- Hartaanval

- EVALI (E-cigarette or Vaping use-Associated

 Lung Injury)

Bronchiolitis obliterans = popcornlong

Bronchiolitis = ontsteking in de kleine luchtwegen

Obliterans = permanente vernauwing

Komt door o.a. de stof diacetyl. Dit is een smaakmaker in de vapes.

Vapen is dus gevaarlijk! Wie herkent de verhalen uit dit filmpje?

1. Ja, zelf meegemaakt
2. Ja, gehoord
3. Nee, gelukkig niet!
4. Nee, ik niet

Tips om nee te zeggen

• Nee zeggen en een reden geven. Bijvoorbeeld: ''Nee dank je, ik rook niet." of "Nee dank je, ik sport 3x in de week en wil mijn conditie behouden."

• Negeren of over een ander onderwerp beginnen. Geef aan dat je het vervelend vindt dat de ander aandringt.

• Weggaan. Blijft de persoon aandringen? Loop dan gewoon weg. Uit de buurt blijven van vapende mensen.

Bij passief roken adem je dezelfde stoffen in als bij actief roken.

1. Juist
2. Onjuist

Kan door roken astma worden veroorzaakt?
En kan door roken COPD worden veroorzaakt?

1. Alleen Astma
2. Alleen COPD
3. Beide
4. Geen van Beide

Rook is een mengsel.
Waaruit bestaat rook?

1. vaste deeltjes, fijn verdeeld in een gas
2. vaste deeltjes, fijn verdeeld in een vloeistof
3. vloeistofdruppeltjes, fijn verdeeld in een gas
4. vloeistofdruppeltjes, fijn verdeeld in een vloeistof

exit ticket:
welke stof in een sigaret is verslavend

exit ticket: rokers hebben meer kans op ziekten. welke?