esthetica 1

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

ESTHETICA

Esthetica of esthetiek is de leer van de zintuiglijke waarneming, in meer specifieke zin de tak van de filosofie die zich bezighoudt met schoonheid en kunst.

Maak een foto van je huiswerk en lever deze in.

Welke vraag/vragen vond je lastig, zou je deze willen bespreken?

nakijken

Je kunt dadelijk je werk nakijken met het antwoordblad in magister.

we gaan verder met esthetica

Bij de volgende vraag sleep je de afbeelding in chronologische volgorde van de stroming die het werk vertegenwoordigd.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

esthetica

Een kunstwerk vertegenwoordig een idee. Dit is vrijwel altijd te kopellen aan de tijd waarin het wordt gemaakt. Welk idee/opvatting over schoonheid vertegenwoordigen onderstaande werken?

Esthetica of esthetiek is de leer van de zintuiglijke waarneming, in meer specifieke zin de tak van de filosofie die zich bezighoudt met schoonheid en kunst.

Welke opvatting over cultuur kennen we in de massacultuur en het postmodernisme.

Wie schrijven en denken er in deze periode over kunst en cultuur?

- Adorno

- Lyotard

- Suzanne Langer

cultuuroptimisme, cultuurrelativisme, pluralisme, individualisme, cynisme, hedonisme, nihilisme

ADORNO

lees:

Adorno zag de cultuurindustrie als een machinerie die erop gericht is om het individu in het gelid te houden en de gelijkvormigheid te bevorderen. De cultuurindustrie maakt mensen passief en gewillig, aldus Adorno. Zo worden door de cultuurindustrie valse behoeften gecreëerd: behoeften die gecreëerd zijn door het kapitalisme dat daarin ook voorziet. 

Dat wil zeggen: de cultuurindustrie creëert de vraag naar dat wat het kapitalisme aanbiedt. Hoewel door de cultuurindustrie de indruk van verscheidenheid wordt gewekt, zijn de uitdrukkingsvormen ervan allemaal variaties op hetzelfde thema, en resulteert ze uiteindelijk onder de oppervlakte in eenvormigheid en aanpassing van het individu aan de massa. Het individu wordt wijsgemaakt dat het een eigen, unieke smaak en voorkeur heeft en wordt er zo van weerhouden om zich te ontwikkelen tot een mens met wérkelijk unieke kwaliteiten.

Dat wil zeggen: de cultuurindustrie creëert de vraag naar dat wat het kapitalisme aanbiedt. Hoewel door de cultuurindustrie de indruk van verscheidenheid wordt gewekt, zijn de uitdrukkingsvormen ervan allemaal variaties op hetzelfde thema, en resulteert ze uiteindelijk onder de oppervlakte in eenvormigheid en aanpassing van het individu aan de massa. Het individu wordt wijsgemaakt dat het een eigen, unieke smaak en voorkeur heeft en wordt er zo van weerhouden om zich te ontwikkelen tot een mens met wérkelijk unieke kwaliteiten.

exactitudes door

Ari Versluis en Ellie Uyttenbroe

kritiek

Adorno uit kritiek op de massacultuur en eenvormigheid. Daarmee neemt hij ook afstand van een stroming als POP ART.

Jean-Francois Lyotard

Jean-François Lyotard is met zijn boek getiteld La condition postmoderne uit 1979 degene aan wie de term postmodernisme kan worden toegeschreven. 

Lyotard meent dat de 'grote verhalen' dood zijn en daarmee de moderniteit ten einde is.

-cultuurrelativisme

-postmodernisme

Met het signaleren van de paradox van de emancipatie zet Lyotard in op het ontmythologiseren van de idealen van de Verlichting. Lyotard noemt deze idealen: de grote verhalen (metarécrits). Zij zijn ten einde. Hiermee breekt Lyotard met name met het Marxisme, dat de vooruitgang, de bevrijding en de emancipatie van de mens centraal stelde. Denksystemen die pretenderen dat de mensheid orde op zaken kan stellen, moeten als verouderd worden beschouwd. Hier ontstaat het postmoderne levensgevoel. De mens doet afstand van zijn neigingen de werkelijkheid te willen beheersen door haar allerlei categorieën en structuren op te leggen. De mens leert de chaotische werkelijkheid te aanvaarden. Dit gaat gepaard met het zoeken naar `het verschil' (le differend). Het postmoderne herinnert ons hoe het systeem was opgebouwd en geeft daarmee een opening naar datgene wat toegesloten werd gehouden door ditzelfde systeem.

Inglourious Basterds

"Once upon a time in Nazi occupied France..."

In het door Duitsers bezette Frankrijk is Shosanna Dreyfus getuige van de brute moord op haar familie, onder leiding van nazi-kolonel Hans Landa. Ze weet maar net te ontsnappen en vlucht naar Parijs, waar ze een nieuwe identiteit aanneemt en een filmtheater gaat runnen. Ondertussen, ergens anders in Frankrijk, neemt een joodse groep soldaten, onder leiding van luitenant Aldo Raine, wraak op de nazi's.

Benoem een postmodern aspect van 'the inglorious bastards'?

stoel

Gaugain - chair

Rietveld - zig zag stoel

Joseph Kosuth - one and three chairs

Suzanne Langer - de symbooltheorie 

Om de symbooltheorie te begrijpen moet je de volgende theorieën ook kennen:

• nabootsingstheorie
  
• expressietheorie
  
• formalisme
  

nabootsings theorie

Plato(4e v.Chr.): kunst is een mimesis. 

Het Idee ‘bed’ is geschapen door god en is waar. De timmerman bootst dit na en vervolgens maakt de kunstenaar een kopie van een kopie. Kunstenaars zijn dus bedriegers

Aristoteles, een leerling van Plato, oordeelde echter dat een goede nabootsing van de werkelijkheid een kunstwerk meer schoonheid gaf.

De expressie theorie van de kunst 

Het expressionistische standpunt beschouwt de relatie kunstenaar-kunstwerk: een waarneembaar "kunstwerk" moet worden beschouwd als een uiting van een kunstwerk dat al in de geest van de kunstenaar aanwezig is. 

bezwaren?

In de eerste plaats is het niet zo dat een kunstenaar die zijn werk een emotionele lading geeft, ook zelf op dat moment op die manier emotioneel moet zijn.

Hoe weet ik als beschouwer van een werk welke emoties de kunstenaar heeft gehad tijdens het maken van het werk?

Zijn kunstwerken die geen emotie of gevoel tonen geen kunstwerken? Is dit werk van Donald Judd om die reden geen kunst?  

In de eerste plaats is het niet zo dat een kunstenaar die zijn werk een emotionele lading geeft, ook zelf op dat moment op die manier emotioneel moet zijn.

Hoe weet ik als beschouwer van een werk welke emoties de kunstenaar heeft gehad tijdens het maken van het werk?

Zijn kunstwerken die geen emotie of gevoel tonen geen kunstwerken? Is dit werk van Donald Judd om die reden geen kunst?  

Formalisme

Het formalistische standpunt beperkt zich tot de beschouwing van het kunstwerk zelf: het kunstwerk moet worden beoordeeld op grond van kwaliteiten die in het werk aanwezig zijn, bijvoorbeeld technische aspecten.

Bekijk dit kunstwerk goed, wat zie je, wat betekent het?

Symbooltheorie 

Suzanne Langer laat zich in haar theorie leiden door de gedachte dat bij alles wat we waarnemen, het waargenome eerst in taal (symbolen) moeten omzetten voor we het kunnen begrijpen. Anders gezegd: de werkelijkheid op zich betekent niets, hij krijgt pas betekenis op het moment dat hij geïnterpreteerd wordt. Geen enkele waarneming is onbevangen of maagdelijk maar altijd gekleurd door wie we zijn (o.a. Kant).

‘Hospital “Ground Zero”’ Isa Genzken

Het nieuwe van haar theorie was dat kunst een taal spreekt die symbolisch is en dat dat afhangt van het denkkader dat gebruikt wordt (de bril die men opzet). Dit aspect van haar theorie wordt in onze postmoderne tijd van cultuurrelativisme gewaardeerd; er is geen waarheid, zaken kun je van meerdere kanten bekijken.

Het gaat Langer om het geven van betekenis. Dit kan je op twee niveaus begrijpen; intuïtief zoals bij muziek en abstracte kunst en de symbolische taal zoals bij min of meer realistische kunst en literatuur (waaronder ook songteksten). Deze niveaus lopen door elkaar en zijn vrij willekeurig van aard. Toch is een mens, die kunst wil beleven, afhankelijk van conventies (afspraken) anders zou het kunstwerk hem niets zeggen.

Langer kon weinig met de nabootsingstheorie en stelde daar de afbeeldingstheorie tegenover; zowel structuur, vorm als betekenis maken deel uit van dezelfde boodschap: het kunstwerk!

Het nieuwe van haar theorie was dat kunst een taal spreekt die symbolisch is en dat dat afhangt van het denkkader dat gebruikt wordt (de bril die men opzet). Dit aspect van haar theorie wordt in onze postmoderne tijd van cultuurrelativisme gewaardeerd; er is geen waarheid, zaken kun je van meerdere kanten bekijken.

Het gaat Langer om het geven van betekenis. Dit kan je op twee niveaus begrijpen; intuïtief zoals bij muziek en abstracte kunst en de symbolische taal zoals bij min of meer realistische kunst en literatuur (waaronder ook songteksten). Deze niveaus lopen door elkaar en zijn vrij willekeurig van aard. Toch is een mens, die kunst wil beleven, afhankelijk van conventies (afspraken) anders zou het kunstwerk hem niets zeggen.

Langer kon weinig met de nabootsingstheorie en stelde daar de afbeeldingstheorie tegenover; zowel structuur, vorm als betekenis maken deel uit van dezelfde boodschap: het kunstwerk!

expressietheorie

formalisme

symbooltheorie