Het participium

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Deelwoorden

'Denkend aan Holland zie ik breede rivieren traag door oneindig laagland gaan.' Denkend is een...

1. tegenwoordig deelwoord
2. onvoltooid deelwoord
3. voltooid deelwoord
4. het is geen deelwoord

'Een dag niet gelachen is een dag niet geleefd.' Gelachen en geleefd zijn voorbeelden van het ...

1. tegenwoordig deelwoord
2. voltooid deelwoord
3. het is geen deelwoord

Het deelwoord

• Een vormcategorie van het werkwoord
• Tegenwoordig deelwoord (bijvoorbeeld levend)
• Voltooide deelwoord (bijvoorbeeld geleefd)
• Deel van het gezegde
  Hij is met vlag en wimpel voor zijn examen geslaagd.
• Bijvoeglijke naamwoorden
  Hij nam met zijn secretaresse de lopende zaken door

Het deelwoord in het Latijn

• participium
• vorm van het werkwoord
  
• gedraagt zich als een bijvoeglijk naamwoord
  
• past zich aan in naamval, getal en geslacht (aan het zelfstandig naamwoord)

Verbuiging

• Het is een werkwoord, maar gedraagt zich als een bijvoeglijk naamwoord
• Dus: naamval, getal, geslacht, maar ook: tijd en diathese (actief/passief)
• Participium praesens actief (ppa)
  
• Participium perfectum passief (ppp)
• Participium futurum actief (pfa)

Ga naar je hulpboek, p. 99. Volgens welk rijtje wordt het ppa verbogen? Welke vorm wijkt af?

Stappenplan

• Herken het participium (vormleer!)
  
• Determineer het participium
  
• Congruentie checken: waar congrueert het mee?
• Vertalen
  

1. bijvoeglijk (het lachende meisje / het meisje, dat lachte) 
2. predicatief (terwijl ze lachte, kwam het meisje de klas binnen / het meisje kwam lachend de klas binnen)

nominativus

genitivus

dativus

accusativus

ablativus

vocans

vocantis

vocanti

vocantem

vocante

'Puer tacens ad verba matris animum intendit.' Noteer en determineer het participium en vertaal de zin.

Samengevat

ppa is tegelijk:

• werkwoordsvorm
  
• bijvoeglijk naamwoord
  

• past zich aan in naamval/getal/geslacht
  
• verbogen als ingens (op abl na)
  
• bijvoeglijk of predicatief vertalen

Vul in:
(1) wat heb je geleerd?
(2) welke vraag/vragen heb je nog?