19/5, vaste tekststructuren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Vaste tekststructuren

HV3

cursus 1 - Lezen

basisvaardigheid:

- leesvaardigheid

burgerschap:

- culturen

planning les

1.  lezen (15 min)

2. huiswerk bespreken

2. theorie: vaste tekststructuren

3. oefenen

4. huiswerk

leerdoelen:

- Je kunt een aantal vaste tekststructuren in teksten herkennen;

- Je kunt de functie van een tekst herkennen;

- Je kunt standpunten en argumenten herkennen in een tekst.

De opbouw van een tekst

• Een goed geschreven tekst heeft een overzichtelijke opbouw (= structuur).
  
• Als je de opbouw van een tekst herkent, begrijp je de inhoud beter.
  
• Die opbouw bestaat uit drie tekstdelen: inleiding, kern (of middenstuk) en slot.
  
• Elk tekstdeel heeft zijn eigen functie/doel.
• De tekstdelen worden vaak gescheiden door een witregel.

Vragen:

1. Wat doet een schrijver in de inleiding?  Welk doel heeft de inleiding?
2. Wat wordt er beschreven in de kern van een tekst?
3. Hoe sluit een schrijver een tekst af? Welke functies heeft een slot?

Welke twee functies heeft een inleiding?

Noem twee manieren om de aandacht van de lezer te trekken.

Noem een manier om het onderwerp te introduceren.

 vaste tekststructuren

1. aspectenstructuur

2. verleden/heden/toekomststructuur

3. voor-en nadelenstructuur

4. vraag-antwoordstructuur

5. argumentatiestructuur

6. probleem/oplossingstructuur

7. verklaringsstructuur

structuur 1-4

• aspectenstructuur: Tekst met onderwerp & diverse verschillende aspecten
• verleden/heden/toekomst structuur: Tekst met onderwerp & vroeger, nu, toekomst
• voor- en nadelenstructuur: Tekst met onderwerp & voor- en nadelen
• vraag/antwoordstructuur: Tekst met vraag & antwoord

 Argumentatiestructuur

Je start met een stelling, mening of standpunt

Je geeft argumenten voor de stelling en je geeft ook tegenargumenten (+ weerlegging)

Je concludeert dat jouw stelling of standpunt op zijn plaats is

 Probleem/oplossingsstructuur

1. Je start met een probleem
2. Je geeft oorzaken, gevolgen en oplossingen


3. Je eindigt met de beste oplossing

 Verklaringsstructuur

1. In je inleiding presenteer je een bepaald verschijnsel
2. Je geeft kenmerken / voorbeelden 
3. Je presenteert verklaringen en oorzaken


4. Je eindigt met een samenvatting

?

inleiding
middenstuk
	samenvatting of conclusie

inleiding	verschijnsel
middenstuk	kenmerken / voorbeelden
	verklaringen / oorzaken / redenen
slot

?

inleiding	probleem (+gevolgen)
middenstuk	gevolgen (waardoor is het een probleem? wat merk je ervan?)
	oorzaken
	oplossingen
slot	de beste oplossing

?

inleiding
middenstuk

inleiding	introductie onderwerp
middenstuk	situatie vroeger
	situatie nu / ontwikkeling vroeger-nu
slot	conclusie of toekomstvoorspelling

Welke tekststructuur herken je door tijdsaanduidingen in de tekst?

1. Verleden/heden (toekomst) structuur
2. Argumentatiestructuur
3. Voor/nadelenstructuur
4. Aspectenstructuur

Hoe heet de volgende tekststructuur?

Inleiding: onderwerp

Middenstuk: diverse onderdelen van het onderwerp

Slot: samenvatting

1. ASPECTENSTRUCTUUR
2. ONDERWERP STRUCTUUR
3. VOOR- EN NADELEN STRUCTUUR
4. VRAAG- EN ANTWOORD STRUCTUUR

Welke tekststructuur eindigt met de beste oplossing?

1. Vraag-antwoordstructuur
2. Probleem-oplossingsstructuur
3. Argumentatiestructuur
4. Verklaringsstructuur

Welke vaste tekststructuur is zeker niet geschikt voor een uiteenzetting?(informatieve tekst)

1. Een aspectenstructuur
2. Een vraag-antwoord-structuur
3. Een argumentatie-structuur
4. Een verklaringstructuur

Welke tekststructuur past niet bij het betoog?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verklaringsstructuur
4. aspectenstructuur

zin 1:

Het is beter om op de fiets naar school te gaan omdat je meer beweegt. Dit is goed voor je gezondheid, je kunt je beter concentreren en het is beter voor het milieu.

zin 2:

Veel leerlingen komen te laat op school omdat het openbaar vervoer vaak vertraging heeft en ze 's ochtends te weinig tijd hebben om zich voor te bereiden. De schooldag zou daarom een half uur later moeten beginnen, zodat leerlingen rustiger kunnen opstarten en op tijd op school komen.

aan de slag:

cursus 1

paragraaf 5

opdracht 3 + 4

= HW maandag 26 mei

basisvaardigheid:

- leesvaardigheid

burgerschap:

- culturen

leerdoelen:

- Je kunt een aantal vaste tekststructuren in teksten herkennen;

- Je kunt de functie van een tekst herkennen;

- Je kunt standpunten en argumenten herkennen in een tekst.