Bio Thema 6 Duurzaam leven - Basisstof 6.4 en 6.5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Thema 6 Duurzaam leven

§ 6.4 Energie & 6.5 Klimaatverandering

              Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Werkboek, Chromebook, JdW-map, pen/potlood 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Wat is energie?

Waar komt energie vandaan?

Wat weet je van het klimaat?

2. Voorkennis activeren

De docent activeert relevante voorkennis aan de hand van een terugblik-opdracht, waarbij eventueel een beroep op de thuistalen wordt gedaan. Op deze manier biedt de docent een kapstok om nieuwe stof te verbinden aan de eerder geleerde stof en richting te geven aan het verdere verloop van de les. Tegelijkertijd worden hiermee misconcepties van leerlingen zichtbaar gemaakt, waar de docent vervolgens gericht op in kan spelen. 

              Inleiding 

Je gebruikt de hele dag door energie. Die energie kan uit fossiele brandstoffen worden gehaald, maar ook bijvoorbeeld door windmolens of zonnepanelen worden opgewekt.

Inleiding

Door een goede inleiding voelen leerlingen zich betrokken en begrijpen ze het belang van wat ze gaan leren. Dit vergroot hun motivatie en leerresultaten. 

         Leerdoelen

         Bs. 6.4 en 6.5

6.4.1 Je kunt de belangrijkste energiebronnen noemen met hun voordelen en nadelen.

6.5.1 Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

              Energiebronnen

De mens is steeds meer energie gaan gebruiken!

Maar waarom??:

- Doordat we anders zijn gaan leven

• We gebruiken gemotoriseerd vervoer en elektrische apparaten in ons huishouden.

• We verwarmen of koelen onze huizen.

• We gebruiken machines in plaats van menselijke arbeid.

• We maken producten in fabrieken.

Inleiding

Door een goede inleiding voelen leerlingen zich betrokken en begrijpen ze het belang van wat ze gaan leren. Dit vergroot hun motivatie en leerresultaten. 

Energiebronnen

De belangrijkste energiebronnen voor ons energieverbruik zijn: 

• Aardgas, 
• Aardolie,
• Steenkool  

Andere energiebronnen zijn:

- wind, zonlicht, waterkracht, aardwarmte en biomassa.

Inleiding

Door een goede inleiding voelen leerlingen zich betrokken en begrijpen ze het belang van wat ze gaan leren. Dit vergroot hun motivatie en leerresultaten. 

Fossiele brandstoffen

• Aardgas, aardolie en steenkool zijn fossiele brandstoffen.

• Ontstaan uit resten van planten en dieren, miljoenen jaren geleden.

• Bevatten opgeslagen zonne-energie.

Fossiele brandstoffen

• Verbranding levert energie maar ook CO₂ en afvalstoffen.

• CO₂ veroorzaakt opwarming van de aarde (broeikaseffect).

• Fossiele brandstoffen raken op.

Wat is een gevolg van verbranding?

1. CO₂ en afvalstoffen komen vrij
2. Grootte van fossiele brandstoffen neemt toe
3. Afname van broeikaseffect
4. Meer zonne-energie beschikbaar

Wat zijn fossiele brandstoffen?

1. Zonne-energie en windenergie
2. Aardgas, aardolie en steenkool
3. Nucleaire energie
4. Biomassa en waterkracht

Kernenergie

• Ontstaat door splitsing van atoomkernen (uranium).

• Levert veel warmte → elektriciteit via kerncentrale.

• Geen CO₂-uitstoot of luchtvervuiling.

Kernenergie

• Wel radioactief afval, gevaarlijk voor mens en natuur.

• Kans op ongelukken met stralingsgevaar.

• Uranium kan ook opraken.

Wat is een nadeel van kernenergie?

1. Geen CO₂-uitstoot
2. Levert veel warmte op
3. Radioactief afval is gevaarlijk
4. Is duurzaam en onuitputtelijk

Hoe ontstaat kernenergie?

1. Door samensmelting van atoomkernen
2. Door chemische reacties
3. Door splitsing van atoomkernen
4. Door verbranding van fossiele brandstoffen

Duurzame energie

• Energiebron raakt niet op en is schoon voor het milieu.

• Voorbeelden: zon, wind, water, aardwarmte.

• Wordt steeds meer gebruikt in Nederland.

• Groene stroom = met duurzame bronnen.

• Grijze stroom = met fossiele brandstoffen.

• Duurzaam helpt tegen klimaatverandering.

Duurzame energie

Steeds meer elektriciteit in Nederland wordt opgewekt met duurzame energie.

Wat is groene stroom?

1. Met duurzame bronnen
2. Met fossiele brandstoffen

Wat is een voorbeeld van duurzame energie?

1. Aardgas
2. Kolen
3. Zon
4. Wind

Zonne-energie

• Zon raakt niet op, wordt gebruikt in zonnepanelen.

• Zonnepanelen wekken stroom op met zonlicht.

• Zonneboilers verwarmen water met zonlicht.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Windenergie

• Windmolens gebruiken wind om stroom te maken.

• Goed alternatief voor fossiele brandstoffen.

• Alleen bruikbaar als het waait.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Waterkracht

• Energie via stromend water en stuwdammen.

• In Nederland weinig geschikt door vlak landschap.

• Wel kleine dammen in Maas en Rijn.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Warmte

Aardwarmte en warmtepomp

• Dieper in de aarde = warmer.

• Aardwarmte verwarmt gebouwen via warm water.

• Warmtepomp haalt warmte uit lucht of bodem.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Wat doet een warmtepomp?

1. Haalt warmte uit lucht of bodem
2. Produceert elektriciteit uit water

Waarom is waterkracht in Nederland beperkt?

1. Er zijn geen rivieren in Nederland
2. Vlak landschap is niet geschikt

Waarvoor worden windmolens gebruikt?

1. Om stroom te maken met wind
2. Om water te verwarmen

Wat doen zonnepanelen?

1. Verwarmen water met zonlicht
2. Wekken stroom op met zonlicht

Wat is een voordeel van zonne-energie?

1. Zon raakt niet op
2. Is duurder dan fossiele brandstoffen
3. Wordt gebruikt in zonnepanelen

BS 6.5 Klimaatverandering

Het klimaat verandert. Dat merken hooikoortspatiënten. Zij hebben steeds vroeger in het jaar last van hun allergie. Soms zelfs al in de winter.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Wanneer hebben hooikoortspatiënten eerder last?

1. Nooit in de herfst
2. Soms in de winter
3. Vroeger in het jaar
4. Altijd in de zomer

Klimaat

• Gemiddeld weer over 30 jaar = klimaat.

• Klimaatverandering: temperatuur stijgt wereldwijd.

• Oorzaak: vooral CO₂-uitstoot.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Broeikaseffect

• Atmosfeer houdt warmte vast.

• Zonder dit effect zou het −15 °C zijn.

• Meer CO₂ = versterkt broeikaseffect = opwarming.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Het broeikaseffect.

Het versterkte broeikaseffect.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Wat is het gevolg van meer CO₂?

1. Minder regen
2. Verlaagd temperatuur
3. Meer sneeuwval
4. Versterkt broeikaseffect

Wat veroorzaakt klimaatverandering?

1. Windkracht
2. Zonlicht
3. Maancyclus
4. CO₂-uitstoot

Wat is klimaat?

1. Temperatuur op één dag
2. Weer in één seizoen
3. Gemiddeld weer over 30 jaar
4. Gemiddeld weer over 1 jaar

Gevolgen van klimaatverandering

Afbeelding - Een teek zuigt bloed uit de huid.

• Nieuwe soorten in Nederland (uit warmere gebieden).

• Zachtere winters, eerder bloeiende planten.

• Sommige vogels blijven i.p.v. trekken.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Gevolgen van klimaatverandering

• Woestijnen worden groter (droogte).

• Meer tropische ziektes (zoals Lyme).

• Zeespiegel stijgt → meer overstromingen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Welke soort komt nu in Nederland voor?

1. Zeehonden in bossen
2. Inheemse soorten verdwijnen
3. Nieuwe soorten uit warmere gebieden

Wat is een gevolg van klimaatverandering?

1. Minder plantenbloei
2. Meer tropische ziektes
3. Koudere zomers
4. Zachtere winters

Leerdoel 1

6.4.1 Je kunt de belangrijkste energiebronnen noemen met hun voordelen en nadelen.

Leerdoel 2

6.5.1 Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is.

bvj.secure.malmberg.nl

           Aan de slag

Maken: BS. 6.4 en 6.5 Opgave: 

BS. 6.4 opgave:1, 2, 3, 6 & 7

BS. 6.5 opgave:1, 2, 3  

 Oefenen met flitskaarten

Maak de vragen van Test Jezelf

Begrippen oefenen met:                Klik HIER             

Tips:

Maak samenvattingen per basisstof.

Maak aantekeningen tijdens de les.

Oefen en leer de begrippen.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen

Klik op de spinner

Formatief evalueren

Ben je blij met het resultaat?

😒🙁😐🙂😃

Eindslide

Ruimte voor een afsluitend woord.