Examentraining mavo 4: leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Examentraining

Leesvaardigheid

 4 TL

Onderwerp van een tekst

• Beschrijft in één woord of in enkele woorden waarover een tekst gaat.
  

Hoofdgedachte van de tekst

• Wat zegt de schrijver over het onderwerp?
  
• Bekijk de titel.
• Lees de eerste alinea.
• Lees de kernzinnen van de alinea's.
• Lees het slot.
  

Let op!

• Op je examen wordt er vaak gevraagd naar de hoofdgedachte van de tekst.

• Lees de meerkeuzevragen goed. Sommige antwoorden gaan over een gedeelte van de tekst. 

Schrijfdoelen

Een schrijver van een tekst heeft altijd een bepaalde bedoeling met zijn tekst.

Schrijvers hebben altijd een doel met hun tekst. Dat is het schrijfdoel. Welke vier schrijfdoelen kun jij benoemen?

Schrijfdoelen

• Informeren;
• Overtuigen;
• Activeren;
• Amuseren (vermaken);
• Instructie geven.

Wat is het schrijfdoel van nieuwsberichten?

1. overhalen
2. informeren
3. iets leuks vertellen
4. een mening geven

Wat is het schrijfdoel van een artikel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Amuseren

Wat is het schrijfdoel bij een betoog?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Opiniëren
4. Activeren

Tekstsoort

Vaak kun je het doel van een tekst ontdekken door te herkennen wat voor tekstsoort het is.

Bijvoorbeeld: nieuwsbericht, recept, recensie.

Tekstsoort

1. Uiteenzettende tekst
2. Informerende tekst
3. Amuserende tekst
4. Activerende tekst

Wat is de tekstsoort?

1. Advertentie
2. Tabel
3. Instructie
4. Strip

Tekstsoort?

1. aankondiging
2. nieuwsbericht
3. artikel
4. oproep

Tekstsoort en doelen

Nieuwsbericht -> informeren
Recept -> instructie geven
Ingezonden brief -> overtuigen
Reclametekst -> activeren
Stripverhaal -> amuseren
Gedicht -> gevoelens oproepen

Tekstdoelen - alles op een rij

Informeren	De schrijver wil informatie geven over iets of nieuws geven.	Artikel in krant, nieuwsbericht, verslag
Uitleggen	De schrijver wil uitleg geven over iets.	Recept, gebruiksaanwijzing.
Mening geven	De schrijver wil een of meer meningen laten zien, mening vormen	Artikel in krant of tijdschrift
Overtuigen	De schrijver wil de lezer overtuigen. Dus als hij vóór is, wil hij dat de lezer dat ook is na het lezen van de tekst.	Beoordeling, betoog, recensie, blog, column
Amuseren	De schrijver wil de lezer amuseren (vermaken) of gevoelens oproepen.	Verhaal, gedicht, blog, strip
Activeren	De schrijver wil de lezer aansporen iets te doen. (Goed doel bijvoorbeeld)	Advertentie, flyer, poster

Welk tekstdoel past bij een advertentie voor een goed doel? (De schrijver wil dat je gaat doneren)

1. Informeren
2. Uitleggen
3. Activeren
4. Amuseren

Welk tekstdoel past bij een artikel dat in de krant staat? Het artikel gaat over een nieuw hotel op Texel.

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Amuseren
4. Activeren

Leesstrategieën

1. Verkennend
2. Nauwkeurig
3. Studerend
4. Zoekend

Functie van een afbeelding

• de foto is bedoeld om aandacht te trekken 
• is een illustratie bij de tekst 
• verduidelijkt de tekst 
• voegt nieuwe informatie toe aan de tekst 
• licht de naam van de adverteerder toe

Indeling van een tekst

Titel
Inleiding
Middenstuk - kern van de tekst met deelonderwerpen
Slot (bevat NOOIT nieuwe informatie)

Functies van de inleiding

Inleiding

• Onderwerp van de tekst introduceren.
• Aandacht trekken. 
• de centrale vraag stellen 
• de mening van de schrijver geven 
• een samenvatting geven 
• een voorbeeld geven 
• één of enkele personen introduceren

Functies van het slot

Let op: hoofdgedachte van de tekst staat vaak in het slot.

• Conclusie geven.
• Samenvatting geven van de tekst.
• Advies geven.
• Waarschuwing geven.
• Oproep doen.
  

Signaalwoorden

• Het is handig om de signaalwoorden uit je hoofd te leren.
  
• Je herkent dan de verbanden van de tekst.
  

De signaalwoorden in een instructie zijn de signaalwoorden van een:

1. opsomming
2. tegenstelling
3. lidwoorden
4. doel-middel

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor voorbeeld?

1. toch
2. ten slotte
3. tegenover
4. denk aan

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor tegenstelling?

1. integendeel
2. echter
3. tegenover
4. maar

Welk signaalwoord is GEEN signaalwoord voor 'opsomming'?

1. en
2. ook
3. daarna
4. tevens

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor een voorwaarde?

1. En
2. Maar
3. Mits
4. Dus

Welk signaalwoord is GEEN signaalwoord voor chronologie / 'tijd'?

1. eerst
2. ten slotte
3. daarna
4. denk aan

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor reden?

1. omdat
2. zoals
3. en
4. maar

Welk signaalwoord is GEEN signaalwoord voor 'tijd'?

1. eerst
2. ten slotte
3. daarna
4. denk aan

Signaalwoorden

Verwijswoorden

Verbanden tussen woorden en zinnen kunnen ook aangegeven worden met verwijswoorden.

• Hij, ze, hem, haar, het, deze, die, dat, dit, wat.
  

Oefenen

• www.eindexamensite.nl 
• www.examenblad.nl
• www.examenbundel.nl

www.examenblad.nl