26-28 mei grammatica zinsdelen hv1a

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

26-28 mei grammatica zinsdelen hv1a

Welkom hv1a!

Ga lekker zitten en pak: 

 - je leesboek

 - je leerwerkboek

 - krantenartikel

 - je laptop

  

 

maandag 30 september 2024

maandag 26 mei 2025

Leerdoelen.

Aan het einde van deze les:

• kun je het onderwerp (ow) in een zin op twee manieren vinden.
• kun je uitleggen wat het werkwoordelijk gezegde (wg) is

Planning van deze les:

• nabespreken huiswerk voor vandaag 
• uitleg over §5 Werkwoordelijk gezegde
• kort bespreken toets ww-spelling
• lezen in je leesboek - 10 minuten

Taalvoutje

Deze tekst heeft veel foutjes.

Er mist een werkwoord, welke?

Correcte tekst

Er heerst diarree

Wees alert op hygiëne

Beste ouder(s)/verzorger(s),

Graag informeren wij jullie over het volgende.

Er is een grote hoeveelheid kinderen die last heeft van diarree. Dit gaat ook gepaard met koorts.
Verdere informatie over de symptomen en eventuele handelingen ter bestrijding vindt u op de A4'tjes die op de deuren hangen in het kinderdagverblijf.

IEDER GROEPJE WOORDEN GEEFT ANTWOORD OP VRAGEN!

Vanmiddag / de boom in de tuin / omhakken / gaat / mijn vader.

De fiets / gerepareerd / heeft / Jan / voor mij.

Elise / vijf euro / Sven / in de klas / gegeven / had / vanochtend

Cursus 5 grammatica zinsdelen

Komende weken doen we alle oneven paragrafen van cursus 5 Grammatica, de paragrafen met ZD:

§1 ZD Persoonsvorm (pv) en zinsdelen (zd) - woensdag 21 mei behandeld

§3 ZD Onderwerp (ow) - donderdag 22 mei behandeld

§5 ZD Werkwoordelijke gezegde (wg)  vandaag

§7  ZD Lijdend voorwerp (lv)

§9 ZD Meewerkend voorwerp (mv)

§11 ZD Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Het is s.o. is verplaatst naar maandag 11 juni. Telt twee keer.

Huiswerk voor vandaag:

• Opdracht 1 en 2, 3 en 4 van §3 Onderwerp (Cursus 5 Grammatica ZD) afmaken.
  
• Tel hoe vaak de persoonsvorm (pv) op de voorkant van het krantenartikel over schuurbrand voorkomt en neem dat mee.

WERKWOORDELIJK GEZEGDE (wg)

Het werkwoordelijk gezegde (wg):

 - vertelt wat het onderwerp doet of overkomt;

 - bestaat uit alle werkwoorden in de zin:  de persoonsvorm  en andere werkwoorden (als die er zijn);

Bijna elke zin heeft een onderwerp (ow). Wat zijn de twee manieren om het ow in een zin te vinden?
De leerlingen fietsen voor buitengym naar het sportcomplex van KSV.

1. vraagproef - zoek de pv en verdeel de zin in delen
   Vraag dan: wie/wat + pv?  Wie fietsen? De leerlingen
2. getalsproef = zoek de pv en verdeel de zin in delen
   Verander de pv van getal, dus van enkelvoud naar meervoud of andersom. De leerling fietst
   Het zinsdeel dat mee verandert is het onderwerp. 

WERKWOORDELIJK GEZEGDE (wg)

Wat is het werkwoordelijk gezegde bij deze zinnen?

Liz nodigt de hele klas uit voor haar verjaardagsfeest.

• wg= nodigt uit. Hele werkwoord = uitnodigen, die bestaat uit meerdere delen en die horen allen bij het wg.

De trein komt over een kwartier aan in Heerhugowaard.

• wg = komt aan. Hele werkwoord= aankomen

• Woorden zoals uitnodigen en aankomen noem je scheidbare werkwoorden. Alle delen horen bij het wg.

WERKWOORDELIJK GEZEGDE (wg)

Als het onderwerp in de zin een vraagwoord is (bijvoorbeeld wie of wat), kun je de vraag wie /wat + pv niet beantwoorden. 

Bijvoorbeeld: Wie heeft vanochtend de hond uitgelaten?

Vervang het vraagwoord wie dan door een mogelijk antwoord. 

Bijvoorbeeld: Mijn vader heeft vanochtend de hond uitgelaten.

• ow = mijn vader. 
• In oorspronkelijk zin: ow = wie

Werkwoordelijk gezegde (wg), samengevat:

Het werkwoordelijk gezegde (wg):

 - vertelt wat het onderwerp doet of overkomt;

 - bestaat uit alle werkwoorden in de zin - de pv en andere werkwoorden (als die er zijn).

 - Vervang een vraagzin door een mogelijk antwoord om het ow te vinden

-  onder het wg vallen alle delen van scheidbare werkwoorden

 - onder het wg vallen ook werkwoorden met te en aan het

Evaluatie

• Je kunt op twee manieren het onderwerp in een zin vinden. 
• Je kunt uitleggen wat het werkwoordelijk gezegde (wwg) is.

Volgende les woensdag 28 mei:

• We gaan verder met §7 Lijdend voorwerp
• Huiswerk: opdracht 1 t/m 6 van §5 Werkwoordelijk gezegde maken.

 

lesplan woe 28 mei

quiz over wg, ow en pv

uitleg lv

krantenartikel bespreken + samengestelde zinnen

lezen, min. 10 minuten!

Leerdoelen.

Aan het einde van deze les:

• kun je het onderwerp (ow) in een zin op twee manieren vinden.
• kun je uitleggen wat het werkwoordelijk gezegde (wg) is

Planning van deze les:

• Taalvoutje
• uitleg over §7 Lijdend voorwerp (lv)
• quiz over wg en lv
• kort bespreken huiswerk
• lezen in je leesboek - 10 minuten

Taalvoutje

Deze tekst heeft veel foutjes.

Er mist een werkwoord, welke?

Correcte tekst

Er heerst diarree

Wees alert op hygiëne

Beste ouder(s)/verzorger(s),

Graag informeren wij jullie over het volgende.

Er is een grote hoeveelheid kinderen die last heeft van diarree. Dit gaat ook gepaard met koorts.
Verdere informatie over de symptomen en eventuele handelingen ter bestrijding vindt u op de A4'tjes die op de deuren hangen in het kinderdagverblijf.

Cursus 5 grammatica zinsdelen

Komende weken doen we alle oneven paragrafen van cursus 5 Grammatica, de paragrafen met ZD:

§1 ZD Persoonsvorm (pv) en zinsdelen (zd) - woensdag 21 mei behandeld

§3 ZD Onderwerp (ow) - donderdag 22 mei behandeld

§5 ZD Werkwoordelijke gezegde (wg)  maandag 26 mei behandeld

§7  ZD Lijdend voorwerp (lv) - vandaag uitleg en ermee aan de slag!

§9 ZD Meewerkend voorwerp (mv)

§11 ZD Bijwoordelijke bepaling (bwb)

Je krijgt een s.o. op maandag 11 juni. Telt twee keer.

Herhaling §5 Werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde (wg):

•  vertelt wat het onderwerp doet of overkomt; 
•  bestaat uit alle werkwoorden in de zin - de pv en andere werkwoorden (als die er zijn).
  
• Een wg kan uit één werkwoord bestaan of meerdere werkwoorden.
•  Onder het wg vallen alle delen van scheidbare werkwoorden. 
  Bijvoorbeeld: Mijn vader laat altijd 's avonds de hond uit. Hele ww = uitlaten, pv= laat, wg = laat uit
                           Gisteren kwam ik in de supermarkt mijn neef tegen. Hele ww= tegenkomen, pv = kwam,
                           wg = kwam tegen
•  Onder het wg vallen ook werkwoorden met te en aan het.  
  Bijvoorbeeld: Kim is de hele dag aan het koken voor haar hele familie. pv= is, wg= is aan het koken
                            Ze zitten samen aan tafel een spelletje te spelen.  pv= zaten, wg= zaten te spelen

WERKWOORDELIJK GEZEGDE (wg) - vervolg

Als het onderwerp in de zin een vraagwoord is (bijvoorbeeld wie of wat), kun je de vraag wie /wat + pv niet beantwoorden. 

Bijvoorbeeld: Wie heeft vanochtend de hond uitgelaten?

Vervang het vraagwoord wie dan door een mogelijk antwoord. 

Bijvoorbeeld: Mijn vader heeft vanochtend de hond uitgelaten.

• ow = mijn vader. 
• In oorspronkelijk zin: ow = wie

§7 Lijdend voorwerp (lv)

Zo vind je het lijdend voorwerp

Bekijk de zin Op de markt heeft Ricardo een warme winterjas gekocht.

1.  Zoek de persoonsvorm en verdeel de zin in zinsdelen.
   
2. Noteer het onderwerp en werkwoordelijk gezegde.
   
3. Stel de vraag Wat (soms: Wie) + werkwoordelijk gezegde + onderwerp?
   Vraag: .... Het antwoord op die vraag is het lijdend voorwerp. lv = ...........

Let op: 

• het lijdend voorwerp begint bijna nooit met een voorzetsel (aan, bij, in, langs, met, naast, onder, op, enz.).
• Niet iedere zin heeft een lijdend voorwerp.  Bijvoorbeeld: Vandaag ga ik winkelen met mijn moeder. 

Wat is het lijdend voorwerp?

1. Zinsdeel dat meestal aangeeft wie/wat iets overkomt
2. Zinsdeel dat aangeeft wie/wat iets doet
3. Zinsdeel die een plaats of tijd aangeeft

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

1. wie/wat +pv
2. wie/wat + wg
3. wie/wat + ow + wg

Wat is het lijdend voorwerp?

Mijn buurman laat zijn hond
altijd in de avond uit

1. laat
2. laat uit
3. mijn buurman
4. zijn hond

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

'Ik kan natuurlijk prima het werkwoordelijk gezegde benoemen'.

1. kan natuurlijk benoemen
2. kan prima benoemen
3. kan natuurlijk prima benoemen
4. kan benoemen

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

Ik kan het werkwoordelijk gezegde benoemen.

1. ik
2. kan
3. benoemen
4. kan benoemen

Het werkwoordelijk gezegde valt onder...

1. zinsdelen
2. woordsoorten

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. De persoonsvorm en de andere werkwoorden uit de zin.
2. Een werkwoordelijke uitdrukking
3. Een spreekwoord
4. Alle werkwoorden uit de zin, behalve de persoonsvorm.

Bij een werkwoordelijk gezegde

1. is iemand iets.
2. doet iemand iets.
3. wordt iemand iets.

Wat is een werkwoordelijk gezegde?

1. Het woord dat voorop komt wanneer je de zin vragend maakt.
2. Het woord dat verandert wanneer je de zin in een andere tijd zet.
3. Alle werkwoorden die in de zin staan.
4. Het antwoord op de vraag: wie of wat?

Huiswerk voor vandaag:

1. Opdracht 1 t/m 6 van §5 Werkwoordelijk gezegde maken.
   
2. Krantenartikel met aantal keer de pv door jou onderstreept - laat dit zien in deze les. Complimenten voor de leerlingen die het maandag al af hadden. Die hebben voorrang op het winnen van iets lekkers. 

Aan de slag 

WAT        Onderstreep of markeer de pv in de zinnen op de                                                                       voorkant van het krantenartikel (zie afbeelding). 

HOE        Zoek de pv met de vraagproef, tijdproef of getalproef
                 Overleg zachtjes met elkaar

HULP     Theorie Nieuw Nederlands, blz. 204

TIJD       5 minuten, daarna inleveren

KLAAR? Maak opdrachten 1 en 2 van §1 persoonsvorm en
                zinsdelen 

Evaluatie

• Je kunt uitleggen wat het werkwoordelijk gezegde (wwg) is.
• Je kunt het lijdend voorwerp in een zin vinden met de vraag: wie/wat + ow +wg

Volgende les maandag 2 juni:

• We gaan verder met §9 Meewerkend voorwerp
• Huiswerk: opdracht 2, 3 en 6 van §7 Lijdend voorwerp (cursus 5 grammatica) maken.