3.5 Nederland: de zee klopt op de voordeur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

3.5 Nederland: de zee klopt aan de voordeur 

Leerdoelen:

--> Je weet welke soorten polders er zijn en dat er misverstanden bestaan over de veiligheid.

--> Je begrijpt waarom het overstromingsrisico van Laag-Nederland toeneemt en hoe men daar de kust tegen beschermt.

--> Je kunt op de kaart van Nederland verschillende polders en kustgedeelten aanwijzen.

Planning:

--> Bespreken Waterlanders

--> Als de dijken breken?

--> Filmpje over de strijd tegen water

-->  Uitleg paragraaf 3.5

--> Opdrachten maken

Hoe de Syrische oorlog de watervoorraad in Jordanië beïnvloedt

- Waar ging het over?

- Kun je een verband leggen met de lesstof?

- Heb je nog vragen?

Hoe beschermen wij ons land?

Nederland is opgedeeld in verschillende dijkvakken, omgeven door hun eigen dijkring.

Als een dijkring doorbreekt, blijft de rest van Nederland droog.

= een stelsel van waterkeringen (dijken, dammen, duinen) en hogere gronden die het ingesloten gebied beschermen tegen overstromingen.

Polders in soorten en maten

Polder = een door dijken omgeven stuk land waarin de waterstand kunstmatig kan worden geregeld.

Laag-Nederland kent vier soorten polders:

IJsselmeerpolders

        Zeepolders                                 Veenpolders                      Droogmakerijen

1. Zeepolder

Door sedimentatie door de zee bleef er veel klei en zand achter. 

Als je om zo'n opgeslibd stuk land een dijk legt heb je een zeepolder.

2. Veenpolder

Laagveengebieden werden ontgonnen (door sloten te graven), waardoor het inklinkt 

= De daling van het maaiveld (de bovenkant van de grond) doordat de slappe ondergrond (veen en klei) door ontwatering aanzakt. 

3. Droogmakerij

Leeggepompte meren om landbouwgrond en weilanden te krijgen.

Rondom droogmakerij ligt een ringvaart.

4. IJsselmeerpolders

Grote stukken van de vroegere Zuiderzee zijn drooggemalen waardoor polders ontstonden.

Inklinking en zeespiegelstijging

In Nederland kennen we een absolute en relatieve zeespiegelstijging. De zeespiegel stijgt relatief, doordat veen (een soort spons) en klei inklinkt. 

Dit inklinken vergroot de kans op een overstroming door de zee. 

Inklinking en zeespiegelstijging

• Kust is goed beschermd, maar dreiging blijft
• Door zeespiegelstijging en bodemdaling, moeten we de waterkeringen blijven onderhouden. 

Absolute zeespiegelstijging

Relatieve zeespiegelstijging

De dreigingen van klimaatverandering voor onze kust:

1 Hogere zeespiegel

2 Meer stormvloeden

Dreiging aan de kust

Risico duinkust: zware storm kan stukken strand +  zeereep wegslaan

Door zeespiegelstijging dringt zeewater via de ondergrond binnen.

= De eerste hoge, min of meer gesloten duinenrij vanuit zee gezien

harde kustverdediging

zachte kustverdediging

Harde kustverdediging

Het beschermen van de kust door de aanleg van dijken en

dammen op vaste plekken.

Harde kustverdediging

Oosterscheldekering

Zachte kustverdediging

Het beschermen van de kust door aanvoer van zand door de

natuur of de mens.

Bescherming van de Nederlandse kust

1. Zandsuppletie / zandmotor

2. Dynamisch kustbeheer 

3. Getijdenlandschap 

Dreiging aan de kust

Zware stormen kunnen grote stukken van zeereep wegslaan = kustafslag

Schade zo snel mogelijk herstellen door zand vanuit de zee op of vlak vóór het strand te spuiten

Golfbrekers tekenen op bord.

Zachte kustverdediging

Zandsuppletie (zandmotor)

Zandsuppletie

Dynamische kustbeheer

= de natuur zijn gang laten gaan. 

De zee mag hier en daar inbreken in het duinengebied. Daar waar het nodig is grijpt men in.

Vaak in een brede duinenrij

Getijdenlandschap

Dynamisch systeem van eb en vloed.

Bij een verhoging van de zeespiegel wordt er extra sediment aangevoerd dat blijft liggen.

Hollandse duinkust

De Hollandse duinkust heeft te maken met kustafslag na zware stormen. Met zandsuppletie wordt dat opgelost.

Kustafslag = Het wegslaan van stukken strand en duin door een storm.

Zandsuppletie = Het opspuiten van zeezand om de duinen te verstevigen.

Verzwaring van dijken en dammen

Het beschermen van de kust door de aanleg van dijken en dammen op vaste plekken. Probleem is dat je deze kustverdediging blijvend moet onderhouden.

Dynamisch kustbeheer

Bij een brede duinenrij laat men de natuur haar gang gaan. De zee mag hier en daar inbreken in het duingebied.

Getijdenlandschap

De Waddenzee heeft een dynamsch eb en vloed systeem. Bij verhoging van de zeespiegel wordt er extra zand en klei neergelegd. Hierdoor blijft het evenwicht bewaard en heeft de zeespiegelstijging weinig invloed.

Hoe verdedigen wij ons tegen de zee?

Klimaatadaptatie

Klimaatadaptatie =
het landschap aanpassen aan een veranderend klimaat 

Zoals: Ruimte voor de Rivier, waterberging in steden, betere afwateringssytemen

Afsluiting

Maak van par 3.5 de opdr.: 

Afsluiting

1. Je weet welke soorten polders er zijn en dat er misverstanden bestaan over de veiligheid.

2. Je begrijpt waarom het overstromingsrisico van Laag-Nederland toeneemt en hoe men daar de kust tegen beschermt.

3. Je kunt op de kaart van Nederland verschillende polders en kustgedeelten aanwijzen.