Existentialisme: Heidegger & Arendt

• Filosofie
• Secundair onderwijs

Existentialisme

Naar een hedendaagse wijsgerige antropologie

Start: p. 96

Wat is wijsgerige antropologie?

1. De studie van de menselijke natuur en het bestaan.
2. De filosofie van de wijsbegeerte.
3. De studie van andere culturen.
4. De studie van politiek systemen.

Heidegger

1889-1976

Wat is eigen aan de mens?

Wat maakt de mens uniek?

Wat is de zin van ons bestaan?

Wat is 'zijn'?

Wat is volgens jou typisch voor de mens?

'zijn' als ding

• Een ding 'is' gewoon, en niets meer dan dat
  

'zijn' als mens

• Een mens is in de wereld
• Een mens is sterfelijk
• Een mens kent zijn eindigheid
• Een mens is zorgend

1. Geworpenheid

2. Sterfelijkheid

•  Het leven is een ontwerp of project
• Dasein of er-zijn betekent: voortdurend keuzes moeten maken
• 'Zijn-ten-dode': belang van mortaliteit en eindigheid

Ben jij bang voor de dood?

Ja

Neen

Mortaliteit als weg naar authenticiteit?

• Het authentieke ik confronteert zichzelf met de dood, maakt authentieke keuzes, baant zijn eigen weg
• Het niet-authentieke ik is niet origineel, is fake, doet vooral wat het 'Men' verwacht
• Willen we op een authentieke manier leven, dan moeten we zelf keuzes maken en zelf nadenken

Waar wil je geen spijt van hebben op je sterfbed?

Top Five Regrets of the Dying

Bronnie Ware (palliatief verzorger)

• niet geleefd zoals ze zelf wilden
• te hard gewerkt
• te laf om over gevoelens te praten
• niet in contact gebleven met vrienden
• zichzelf niet toegestaan gelukkiger te zijn

3. Zorgen

• De mens is geen individu in de zin van een atoom dat kan losstaan van anderen
  
• De mens is enkel mens in relatie tot de ander
• Fundamenteel is de zorg voor elkaar

Luistertip

Zjef Vanuytsel

• Je kunt niet zonder de anderen
• Als de dood toch ooit moet komen

Arendt

Vita Activa

• Arbeid
• Werken
• Handelen

Eichmann

Arendt vond dat de 'architect van de holocaust'

• arbeidde en werkte
• niet handelde (omdat hij niet zelf nadacht)

Verwevenheid

• We zijn niet alleen in de wereld! (Cf. Heidegger)
  
• Ons levensverhaal schrijven we deels zelf, deels samen met anderen
• Gevolg: (samen) (onder)handelen is onvoorspelbaar, fragiel, lastig, maar noodzakelijk

Bespreek per twee: kan je handelen in een consumptiemaatschappij?

Opdracht per twee