Herhaling staatsinrichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Herhaling staatsinrichting

- Luxemburgse kwestie

-Rechten Eerste en Tweede Kamer

-Pacificatie van 1917

Willem I, II en III

Wie heeft de macht?
1815-1840 Willem I    veel macht
1840-1849 Willem II  door grondwet van 1848 minder macht
1849-1890 Willem III volgt zijn vader paar maanden na de
                                           grondswetswijziging op

Grondwet van Thorbecke

Willem III (1849-1890)

• Willem III volgt in 1849 Willem II op.
• Hij is het oneens met de nieuwe grondwet.
• Hij wil regeren zoals Willem I dat kon.

Luxemburgse kwestie 1867

• Frankrijk is bang voor een te machtige Duitse Bond (voorloper van Duitsland)
  
• Frankrijk wil Luxemburg daarom kopen van Nederland: dat was geen enkel probleem (koning Willem III was ook groothertog van Luxemburg)
• Maar...Luxemburg is lid van de Duitse Bond!

Luxemburgse kwestie 1867

• Willem III besluit geen ruzie te zoeken met Duitsland en daarom Luxemburg onafhankelijk te verklaren.
• Zonder toestemming van het parlement!
• Tweede kamer eist dat de ministers aftreden --> ministeriële verantwoordelijkheid
• Ministers weigeren, Tweede Kamer keurt begroting af waardoor de ministers wel móéten aftreden

Conclusie

Kabinet kan alleen aanblijven met steun/vertrouwen van de Tweede Kamer

Caoutchouc-artikel
1887

• De 'rubberen regel' komt in de Grondwet, waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'.
  
• Dat klinkt vaag, en dat was ook de bedoeling: de eisen konden steeds worden verlaagd. Aan deze 'rubberen' flexibiliteit dankt het artikel haar naam.
  

Nederland steeds democratischer

1848 censuskiesrecht, ±12% van de mannen
1887 caoutchouc-artikel, ± 25% van de mannen
1917 algemeen kiesrecht mannen, passief kiesrecht vrouwen
1919 algemeen kiesrecht vrouwen  

1919 24 jaar en ouder
1965 21 jaar en ouder
1983 18 jaar en ouder

Caoutchouc artikel werd ingevoerd in:

1. 1848
2. 1887
3. 1914
4. 1918

Caoutchouc artikel heeft als gevolg dat:

1. Iedereen mag stemmen
2. Alle mannen mogen stemmen
3. De kiesdrempel steeds lager wordt
4. Er rubber ingevoerd wordt vanuit Indie

Hoeveel procent van de mannen mocht in 1888 stemmen voor de Tweede Kamer?

1. 10%
2. 20%
3. 25%
4. 50%

Welke twee problemen speelden er in de Nederlandse politiek rond 1900?

Pacificatie van 1917

• Pacificatie = vrede
  
• In 1917 worden de twee grote problemen opgelost
• Schoolstrijd: bijzonder onderwijs krijgt nu ook subsidie
• Kiesrechtkwestie: algemeen kiesrecht wordt ingevoerd

Welke twee groepen steunen elkaar in 1917?

Wie was koning van Nederland tijdens het Revolutiejaar?

1. Lodewijk Napoleon
2. Willem I
3. Willem II
4. Willem III

Welke koning is vorst tijdens de Luxemburgse Kwestie?

1. Willem I
2. Willem II
3. Willem III
4. Willem-Alexander

Wie kan gezegd hebben: "Mijn vader had Thorbecke nooit die grondwet moeten laten schrijven"

1. Thorbecke
2. Willem I
3. Willem II
4. Willem III

Welke landen horen bij het Koninkrijk der Nederlanden?

1. Nederland, België en Luxemburg
2. Nederland, Luxemburg en Spanje
3. België en Luxemburg
4. Nederland, België en Duitsland

Welk land wilde Luxemburg kopen in 1867?

1. Duitsland
2. Frankrijk
3. Nederland

de kwestie Luxemburg ging over:

1. onschendbaarheid van de koning
2. het recht van initiatief
3. het recht van amendement
4. ministeriële verantwoording

Rechten Tweede Kamer

• Recht van enquête:
• Recht van interpellatie:

• Recht van budget:
  
• Recht van amendement:
  
• Recht van initiatief:
  

Rechten Eerste Kamer

• Recht van enquête
• Recht van interpellatie

• Recht van budget
  

Welke rechten hebben zowel de Eerste als de Tweede Kamer?

1. recht van enquête recht van begroting
2. recht van initiatief recht van begroting
3. recht van amendement recht van enquête
4. recht van amendement recht van initiatief

Recht van amendement

1. Recht om een wetsvoorstel te wijzigen
2. Recht om zelf een wetsvoorstel in te dienen.

Wat is géén taak van de Eerste Kamer?

1. Recht van budget
2. Recht van enquete
3. recht van amendement
4. recht van interpellatie

Het recht een minister ter verantwoording te roepen heet:

1. het recht van initiatief
2. het recht van interpellatie
3. het budget recht
4. het recht om een motie in te dienen

Jaartallen uit deze les

• 1849 Koning Willem III
• 1867 Luxemburgse kwestie
• 1887 Caoutchouc-artikel
  
• 1917 Pacificatie: einde schoolstrijd en kiesrechtkwestie