Historische Vaardigheden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Historische denken en redeneren

Historische vaardigheden

Bij geschiedenis is het belangrijk dat je over de juiste vaardigheden bezit. 

Met alleen leren kan je namelijk geen 10 halen. 

Je moet namelijk ook op de juiste manier om kunnen gaan met bronnen. 

Vakvaardigheden

Oorzaak en gevolg

Continuiteit en verandering

Standplaatsgebondenheid 

Feit en mening

Werken met (beeld)bronnen

Tijd

• Je kent de historische periodes en kan gebeurtenissen daarin plaatsen: 
•  Prehistorie
• Oudheid
• Middeleeuwen
• Vroegmoderne tijd
• Moderne tijd

Oorzaak en gevolg

Je kan rekening houden met verschillende oorzaken en gevolgen.

• Directe en indirecte oorzaken
• Aanleiding
• Directe gevolgen en gevolgen op lange(re) termijn
• Gewilde/ Bedoelde en ongewilde/ onbedoelde gevolgen

Continuïteit en verandering

• Verschillende soorten verandering herkennen. Snel/ langzaam, duur van de verandering (snel/ langzaam), schaal, etc.
• Op verschillende terreinen, bv voor de regering of voor de burgers.
• Snappen dat historische begrippen van begrip kunnen veranderen.

Standplaatsgebondenheid

• Menselijk denken en doen in het verleden kunnen verklaren vanuit toen.
• Menselijk denken en doen verklaren vanuit hun achtergrond, bijvoorbeeld geloof, politiek, gender of cultuur.

feiten en meningen

1. Vergelijk het gegeven met andere bronnen en je eigen kennis. 

2. Als het gegeven geen feit is, probeer je vast te stellen of het een mening is. Een mening kun je bijvoorbeeld herkennen aan woorden als ‘ik vind’ of ‘volgens mij’. Je kunt ze ook herkennen aan het gebruik van waardeoordelen/bijvoeglijke naamwoorden, zoals ‘mooi’ of ‘belangrijk’.

Werken met bronnen

• Informatie uit bronnen halen en die gebruiken om een vraag te kunnen beantwoorden.
• Bruikbaarheid van de informatie kunnen beoordelen en dan dus rekening houden met:
• de maker van de bron
• de representativiteit ( voor wie geldt de bron)
• de betrouwbaarheid.

beeldbronnen

Als je een plaatje ziet in je boek of je toets staat er altijd een bijschrift bij. Dit bijschrift zegt iets over het plaatje.

Het is heel belangrijk dat je dit altijd leest, want hierin staat belangrijke informatie!

5 W's

Je kan een bijschrift benaderen aan de hand van de 5 W's:

1. wat: welke gebeurtenis of ontwikkeling wordt beschreven? 
2. wie: welke persoon of groep is betrokken?
3. wanneer:  uit welke periode in de tijd komt de bron?
4. waar: uit welke plaats of welk land komt de bron?
5. waarom: met welk doel is de bron gemaakt.

Propaganda

Kenmerken

• Sterke emoties opwekken
• Inspelen op noden en waarden van het publiek
• Informatie en ideeën vereenvoudigen
• Tegenstanders aanvallen

Tegenstander aanvallen

Wij tegen zij denken

Propaganda wordt in dit geval gebruikt om individuen of groepen in diskrediet te brengen, hun reputatie te vernietigen, specifieke groepen mensen uit te sluiten, haat aan te moedigen of onverschilligheid te cultiveren.

Representativiteit van bronnen 

Uit een bron blijkt vaak een mening, een standpunt. De schrijver, schilder of tekenaar vindt ergens iets van. Als jij de bron leest of bekijkt, moet je de vraag stellen of die mening de mening van een grote groep mensen is, of dat het juist een afwijkende mening is. 

Een soldaat die schrijft dat hij het enorm naar zijn zin heeft in de loopgraven, is een uitzondering. Zijn tekst is dan niet representatief voor de mening van soldaten in de loopgraven. Een soldaat die schrijft dat hij het er vreselijk vindt, heeft wél een representatieve mening. Het is belangrijk dat je daarover nadenkt, omdat je anders misschien denkt dat wat de mening van een enkeling is, voor iedereen gold. Je kunt dan conclusies trekken die niet kloppen.

Kenmerkende Aspecten

Elke periode vinden verschijnselen en ontwikkelingen plaats.

De samenvatting van deze periode noem je Kenmerkende Aspecten.

Er zijn 49 kenmerkende aspecten, die je moet leren...........