Herhaling - voorbereiding PW H9

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Proefwerk BIO: Hoofdstuk 9

Wat gaan we doen vandaag?

- Doornemen stof PW - magistermail 

- Checken H9 via vragen over de stof voor volgende week. 
- Boekje 'leren over vaccineren' bespreken - nakijkmodel zie magistermail. 

- Check Huiswerk (alles af?)

Groep A: Online opdrachten 'samenvatten' maken. 
Groep B: Practicum 'bloedgroepen'. 

Doornemen stof PW 

- Ga naar magistermail
- Open de mail van HGM van zondag 21 maart.

Iemand nog vragen over de stof? 

Paragraaf 9.1 gaat over ongezonde leefstijl, alcohol, drugs etc.
- Bekijk paragraaf 9.1 .
- Heb je hier nog een vraag over? Zo niet, type dan 'n.v.t of 'X'.

Paragraaf 9.2 gaat over regelkringen, glucose wip/wap, diabetes, functies lever en de nieren
- Bekijk paragraaf 9.2.
- Heb je hier nog een vraag over? Zo niet, type dan 'n.v.t of 'X'.

Paragraaf 9.3 gaat over je huid, temperatuur, genezing wondje, bescherming tegen UV en kanker/tumor.
- Bekijk paragraaf 9.3
- Heb je hier nog een vraag over? Zo niet, type dan 'n.v.t of 'X'.

Paragraaf 9.4 gaat over ziekteverwerkkers, immuun, 3 type witte bloedcellen, antigen, antistoffen, vaccinatie
- Bekijk paragraaf 9.4
- Heb je hier nog een vraag over? Zo niet, type dan 'n.v.t of 'X'.

Paragraaf 9.5 gaat over bloed doneren, bloedgroepen en orgaandonatie.
- Bekijk paragraaf 9.5
- Heb je hier nog een vraag over? Zo niet, type dan 'n.v.t of 'X'.

De verdieping van blz. 104/105 gaat over 'Griep'.
- Bekijk de verdieping.
- Heb je hier nog een vraag over? Zo niet, type dan 'n.v.t of 'X'.

Hoe kun je een vak als
biologie
het beste leren?

Nakijkmodel 'leren over vaccineren'

Iemand nog vragen?
Nakijkmodel - zie magistermail. 

Leren over vaccineren: opdr 1. filmpje 

1. Hoe kun je meningokokkenziekte oplopen?

Mensen dragen de meningokokkenbacterie vaak bij zich zonder er ziek van te worden. Maar je kunt elkaar besmetten door te hoesten, te niezen en door te zoenen en door innig contact met elkaar. 

2. Hoe kun je je zelf beschermen tegen meningokokkenziekte?

In theorie zou je als kluizenaar kunnen leven om niet meer besmet te raken, maar in de praktijk is een vaccin de enige bescherming.

Leren vaccineren: opdr 2. 

Opdr 1: Zie afbeelding rechts.

Opdr 2: zie volgende dia.

Opdr 2b: 

Opdr 2c

Opdr 3: Informatie verzamelen 

1. Wat is een infectieziekte en hoe werkt je eigen afweer?

a. Schrijf 10 infectieziektes op.

Corona, bof, mazelen, rode hond, cholera, malaria, tbc, kinkhoest, tetanus, meningokokkenziekte, HIV etc.

b. Wat is een infectieziekte?

Een infectieziekte wordt veroorzaakt door een ziekmakend micro-organisme zoals een virus, bacterie of schimmel.

Ook zijn er infectieziekten die veroorzaakt worden door parasieten als amoeben, wormen. 

c. Wat gebeurt er als je geïnfecteerd wordt / Hoe reageert je lichaam als je geïnfecteerd wordt?

Je lichaam reageert verschillend, maar je immuunsysteem herkent het micro-organisme als lichaamsvreemd en dan

ontstaan er verschillende afweerreacties zoals koorts en je witte bloedcellen gaan antistoffen aanmaken.

2. Hoe helpt een vaccin je om een infectieziekte te bestrijden/voorkomen?

a. Wat is een vaccin?

Een vaccin is een injectie dat bestaat uit een stukje bacterie (of aangepaste hele bacterie) of een verzwakt virus.

b. Hoe werkt een vaccin?

Na toediening van een vaccin maakt je lichaam geheugencellen aan. Bij een nieuwe besmetting herkennen die geheugencellen de ziekte en sturen ze antistofcellen aan om antistoffen te maken. 

c. Voor welke infectieziektes zijn er vaccinaties?

Zie www.rijksvaccinatieprogramma.nl of rivm.nl. Er zijn meer vaccins tegen infectieziekten zoals waterpokken en

griep. Deze zitten niet in het Rijksvaccinatieprogramma.

d. Komen infectieziektes waar vaccinaties voor zijn nog voor in Nederland?

Sommige als polio bijna niet meer en andere zoals meningokokken of mazelen helaas wel of er is een nieuwe variant
ontstaan die nog niet in het vaccin zit.

3. Waarom vaccineren? En wat is groepsbescherming?

Een vaccin zorgt ervoor dat ziekmakende virussen of bacteriën worden opgeruimd. Kinderen die niet ingeënt zijn, lopen minder risico de infectieziekte te krijgen. Ze worden

als het ware beschermd door de groep ingeënte kinderen. 

a. Waarom worden baby’s en kinderen gevaccineerd?

Bij baby’s is het immuunsysteem nog niet genoeg getraind omdat ze nog niet met ziekmakende bacteriën en virussen in aanraking zijn geweest.

b. Wanneer worden volwassenen gevaccineerd?

Als ze bijvoorbeeld op reis gaan naar een land waar sommige infectieziekten zoals gele koorts nog voorkomen.

c. Wat is een vaccinatiegraad?

De vaccinatiegraad geeft aan welk percentage van een leeftijdsgroep zich heeft laten vaccineren tegen een bepaalde

infectieziekte.

d. Waarom vaccineren sommige mensen zich niet?

Sommige mensen hebben een te slechte afweer, medische oorzaak of willen bewust niet uit angst voor een vaccin. 
Of vanuit religie, denken dat het lichaam zichzelf geneest. 

4. Hoe wordt een vaccin gemaakt?

Het duurt soms wel twintig jaar om een vaccin te ontwikkelen. Ze moeten dan eerst heel veel virusdeeltjes (influenza) oogsten deze virussen dan vervolgens behandelen zodat ze niet meer ziekmakend zijn. Bij een bacerie-vaccin zijn het vaak stukken eiwitten die op de buitenkant van de bacterie zitten en die worden gewonnen door bacteriën te kweken op voedingsmedia. Belangrijk is dat virusvaccins gekweekt moeten worden in geschikte cellen, in tegenstelling tot bacteriële vaccins. Virussen groeien alleen in cellen.

a. Wat zit er in een vaccin?

Zie 2a. 

b. Hoe wordt een vaccin getest?

Vaccins worden uitgebreid getest of ze veilig en werkzaam zijn, dat kan met proefdieren en daarna op mensen.

c. Zijn er er bijwerkingen van een vaccin?

De meeste vaccins hebben lichte bijwerkingen zoals plaatselijk rode plekken, jeuk maar soms ook koorts. 

5. Wat houdt het meningokokken- en HPV-vaccin in?

a. Wat zijn meningokokken en wat is HPV?
Meningokokken zijn bacteriën. 

b. Hoe kun je besmet raken met meningokokken en HPV?

- Door hoesten, niezen of zoenen krijgt de meningokokkenbacterie de kans zich te verspreiden. De bacterie kan in je

neus of keel zitten, zonder dat je het weet. Ook als je zelf niet ziek bent door de bacterie, kun je een ander besmetten.

- Vrijwel alle mannen en vrouwen worden in hun leven een keer besmet met HPV, meestal vlak na het seksueel actief

worden. Het virus wordt overgedragen tijdens seks. Het virus zit niet alleen op de penis, anus en de vagina, maar ook

op de huid rond de geslachtsorganen, billen, vingers of mond.

c. Welke ziektes kun je daarvan krijgen?

- Van een besmetting met meningokokken kun je hersenvliesontsteking krijgen als de bacterie in de vliezen van de

hersenen terechtkomt en bloedvergiftiging als de bacterie in je bloed terechtkomt en daar vaak in de ledematen

schade veroorzaakt.

- HPV is de veroorzaker van baarmoederhalskanker, genitale wratten en speelt een rol bij het ontstaan van andere

vormen van kanker.

Vervolg opdracht 5.

d. Zijn er medicijnen tegen deze infectieziektes?

Meningokokkenziekte wordt behandeld met antibiotica, maar deze werken niet altijd bij deze ziekte waardoor

patiënten in een deel van de gevallen overlijden of blijvende restverschijnselen overhouden.

HPV kan niet worden behandeld. Er zijn geen medicijnen voor.

e. Hoe vaak komt meningokokkenziekte voor in Nederland?

Van 2015 tot 2018 was er een stijging van het aantal patiënten met meningokokkenziekte W. Vóór 2015 waren er gemiddeld

4 patiënten per jaar. In 2020 (tot en met maart) werden 8 patiënten met meningokokkenziekte  gemeld. 

f. Hoe vaak worden mensen in Nederland ziek van HPV en hoeveel overlijden eraan?

Volgens de meest recente cijfers krijgen per jaar meer dan 900 vrouwen de diagnose baarmoederhalskanker en ongeveer

220 vrouwen sterven hier aan. Elk jaar zijn er 5500 vrouwen die een behandeling moeten ondergaan voor een

voorstadium van baarmoederhalskanker.

g. Op welke leeftijd kun je gevaccineerd worden tegen meningokokken en HPV?

Je wordt met 14 maanden gevaccineerd tegen Meningokokken. 
Het HPV-vaccin krijgen meiden vanaf 12/13 jaar en jongeren van 14 jaar en een half jaar later volgt nog een herhalingsprik. In de nabije toekomst wordt de leeftijd verlaagd naar 9/10 jaar. 

Hoe nu verder?

- Check Huiswerk (alles af?) anders afmaken.

2e helft van 40 minuten:

Groep A: Online opdrachten 'samenvatten' maken (niet 9.6!).

Groep B: Practicum 'bloedgroepen'.