5.1 en 5.2 planten bekijken en groeien

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

§ 5.1 Planten bekijken

Uit welke delen bestaat een plant?

• Een plant bestaat uit:
• Wortels
• Een stengel 
• Een bloem 
• Bladeren

Onderdelen van een plant:

• De wortels zorgen voor de opname van water en mineralen. De wortels zorgen er ook voor stevigheid in de grond voor de plant. 
• De stengel houd de bladeren en de bloem op hun plek. Door de stengel lopen kleine buisjes die water en voedingsstoffen naar de bloemen en bladeren brengen, en andersom.
• De bladeren maken in het bladmoes zelf voedingsstoffen voor de plant. De nerven transporteren deze voedingsstoffen naar de stengel.
• De bloem zorgt voor de voortplanting van de plant.

Het blad 

Het blad

Waaruit bestaat een plantencel?

• Celwand: stevige laag om de cel.
• Celmembraan: Vlies om het cytoplasma, regeling van stoffen die in- en uit de cel gaan. 
• Cytoplasma: Een stroperige vloeistof. In het cytoplasma liggen de celkern en de bladgroenkorrels. 

Waaruit bestaat een plantencel?

• Celkern: Een klein bolletje in de cel. Het regelt alles wat er in de cel gebeurt. 
• Vacuole: Zorgt voor stevigheid als het is 'volgepompt' met water.
• Bladgroenkorrels: Kleine groene bolletjes. Zij zorgen voor de groene kleuren en maken voedingsstoffen. 

Hoe blijven planten rechtop?

• Planten die stevig zijn door houtcellen, noem je houdachtige planten.
• Planten die water nodig hebben voor stevigheid noem je kruidachtige planten. 

Hoe komt water in de bladeren?

• Aan de wortels zitten wortelharen. hiermee zuigt de plant water op. 
• Het water wordt getransporteerd via de vaten. 
• Een groepje vaten bij elkaar noem je vaatbundels.

Hoe komt water in de bladeren?

• De bladeren moeten steeds weer het water aanvullen. 
• Het water in de bladeren verdampt en verlaat het blad via de huidmondjes. 
• De huidmondjes staan bij warm en droog weer dicht. Als het heel vochtig is in de lucht staan de huidmondjes open. 

De waterstroom

1. Het verdampte water verlaat het blad via de huidmondjes. De cellen rondom het huidmondje raken het water zo kwijt. 
2. De cellen zonder water worden weer aangevuld door de buurcellen. 
3. Tot slot neemt de plant weer nieuw water op met de wortels. Zo blijft de waterstroom opgang

Huiswerk 

• Maken opdrachten § 5.1

§5.2 Planten groeien

5.2 Planten groeien

Transport voedingsstoffen en water + plant rechtop houden

Hier ontstaan zaden voor de voortplanting

Stevigheid, groei, opname water in mineralen

Vangen zonlicht voor de fotosynthese waarmee voedingstoffen worden gemaakt

leg in 4 stappen uit hoe een plant groeit

Hoe komt een plant uit een zaadje?

• Nadat planten hebben gebloeid, veranderen de bloemen in vruchten. 
• In de vrucht zitten de zaden.
• De zaden bestaan uit 2 zaadlobben. Daartussen zit de kiem. Om de 2 zaadlobben zit een zaadhuid.

Hoe komt een plant uit een zaadje?

• Als er een nieuw plantje uit een zaadje groeit, dan noem je dat ontkiemen. 
• De kiem, is eigenlijk een mini-plantje. 
• In de zaadlobben zit heel veel reservervoedsel waardoor de kiem goed kan groeien na de ontkieming.

eenjarige plant

tweejarige plant

slaat voedingsstoffen op

maakt de eerste zomer zaden

bovengrondse delen sterven

plant sterft in de herfst

Hoe groeit een plantje verder?

• Als de kiem plantjes steeds groter en zwaarder worden, dan noem je dat groei (celgroei en celdeling). 
• Door lengtegroei vanuit de uiterste topjes (groeipunten), worden de stengels en wortels steeds langer.
• Als een plant nieuwe delen krijgt, dan noem je dat ontwikkeling.

Waardoor groeit de wortel naar beneden?

• Zwaartekracht
• Zetmeelkorrels
• Signaal om naar beneden te groeien
• Stengel reageert op zonlicht

Zet de stappen van de levensloop van een plant op de juiste volgorde

Ontstaan van vruchten en zaden

Ontkieming

Bloei

Bestuiving

Groei

Zaadverspreiding

Bevruchting

Hoe groeien bomen?

• Uit de eindknoop groeit de tak verder in de lengte, dit noem je uitlopen.
• Uit de zijknopen groeien nieuwe zijtakken. 
• Om de knop zitten knopschubben. Deze schubben beschremen de knop tegen kou en tegen insecten.

Houtachtige plant

Kruidachtige plant

Hoe groeien bomen?

• Als er een nieuw stuk tak groeit vormt er zich een ringlitteken. Na elk jaar vormt er zich weer een nieuw litteken. Het deel van een tak precies tussen 2 littekens is dus precies jaar oud.  

Hoe groeien bomen?

• Door middel van diktegroei worden de takken en de stam steeds dikker. 
• In de stam zit een groeilaagje, uit deze groeilaag ontstaan nieuwe houtcellen.
• Het laagje houdcellen dat in een jaar wordt gevormt, noem je een jaarring. 

Celmembraan plant

Cytoplasma plant

Celkern plant

Vacuole

Bladgroenkorrel

Celwand

Celmembraan dier

Cytoplasma dier

Celkern dier

Huiswerk

Maken opdrachten §5.2

§5.1 Planten

Uit welke 4 onderdelen bestaat een plant?

Welk onderdeel zorgt voor de opname van water en mineralen?

1. Wortel
2. Bloem
3. Bladeren
4. Stengel

Welke onderdeel vervoerd water en voedingsstoffen, door middel van vaatbundels?

1. Wortel
2. Bloem
3. Stengel
4. Bladeren

Waar in de bladeren worden de voedingsstoffen voor de hele plant gemaakt?

1. Bladmoes
2. Nerven

Waar zorgt de bloem voor?

1. Versiering voor de plant
2. Voortplanting
3. Geen functie
4. Insecten wegjagen

Noem alle onderdelen van een plantencel.

Hoe noem je planten die stevig zijn door houtcellen?

1. Houtachtige planten
2. Kruidachtige planten

Hoe noem je planten die stevig blijven door water?

1. Houtachtige planten
2. Kruidachtige planten

Waarmee zuigt de plant water op?

1. Wortelharen die aan de hoofdwortel vast zitten
2. De hoofdwortel
3. De zijwortels

Hoe komen bladeren aan hun water?

1. Via de cellen aan de buitenkant
2. Via de vaatbundels en de nerven
3. Via de huidmondjes
4. Ze maken zelf water