Zwachtelen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Zwachtelen

Leerdoelen

• Je kunt volgens het voorgeschreven protocol en wettelijke richtlijnen op de juiste wijze zwachteltechnieken toepassen. 
• Je kunt beredeneren welke acties je onderneemt bij complicaties bij zwachtelen en steunkoustherapie en je schakelt (indien nodig) op adequate wijze hulp in.
• Je kunt volgens het voorgeschreven protocol en wettelijke richtlijnen op de juiste wijze ambulante compressietherapie toepassen.

Wat weet je over zwachtelen?

Zwachtelen

Zwachtelverbanden worden om verschillende redenen aangebracht. Een zwachtelverband kan als ondersteuning dienen, een wond bedekken of onderdeel van een therapie zijn (ambulante compressietherapie). 

Waar staat ACT m.b.t. zwachtelen voor?

ACT Zwachtelen

A = Ambulante (bewegen)

C = Compressie (druk)

T = Therapie

Wordt voorgeschreven bij:

• onvoldoende werking lymfevaten
• trombose
• lipoedeem
• onvoldoende werking van de bloedvaten (veneuze insufficiëntie)

Wat is veneuze insufficiëntie?

Veneuze insufficiëntie

Wordt veroorzaakt door een of meer van de volgende factoren:

• slecht werkende kleppen in de venen
  
• een slechte aanleg van de venen
  
• een slecht functionerende spierpompfunctie
  
• klepbeschadiging na trombose

Spataders

Contra-indicaties voor ACT

• arteriële insufficiëntie (onvoldoende werking van de bloedcirculatie door de slagaderen)
  
• totale afsluiting van de diepgelegen vaten 
• aanwezigheid van actieve huidaandoeningen
  
• allergie voor een van de bestanddelen van de zwachtels of therapeutische elastische kousen
  
• hartproblemen (cardiale klachten; dit is echter geen absolute contra-indicatie)
  
• reuma (het aantrekken van de kous is zeer pijnlijk)

Wat is arteriële insufficiëntie?

Arteriële insufficiëntie

Een arteriële insufficiëntie in een been ontstaat meestal door aderverkalking in de arteriën die het bloed naar het been transporteren. De toevoer van zuurstofrijk bloed naar het been vermindert. 

Om arteriële insufficiëntie uit te sluiten wordt de enkel-armindex bepaald. Het verschil tussen de bloeddruk in de arm en de enkel moet ongeveer gelijk zijn. 

Arteriële insufficiëntie herkennen

• koude, witte voeten en onderbenen, met soms paarsrode of paarsblauwe verkleuring
• ’s nachts pijn in de benen; de pijn vermindert als de zorgvrager de benen uit bed laat hangen.
• pijn in de kuit bij het lopen van een bepaalde afstand; de pijn verdwijnt als de zorgvrager stilstaat (het wordt ook wel etalagebenen genoemd)
• wondvorming, meestal aan de voorkant van het been of aan hiel of tenen; de wond is scherp begrensd
• geen pulsaties bij de enkels en op de voetrug

Materialen

Bij welke zwachtels moet de zorgvrager blijven lopen?

1. korte rekzwachtels
2. lange rekzwachtels
3. Beide soorten zwachtels

Materialen

Wat zie je hier?

Complicaties

• Pijn (zorgvrager laten lopen)
• Huidirritatie (Buisverband gebruiken of huid insmeren)
• Vensteroedeem (Zorg dat er geen "vensters" ontstaan)
• Blauwe tenen (Zwachtel te strak)
• Drukplekken (verkeerd aanleggen polstermateriaal)
• Trombose (waarschuw een arts!)
• Witte tenen(arteriële insufficiëntie)
• Striemen en blaren (ongelijke spanning)