5.2 Onderzoek doen + Planten groeien

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

5.2 Onderzoek + planten groeien

Wat gaan we doen vandaag? 

- Bespreken PW 

- Biologisch momentje van de dag

- Leerdoelen

- Theorie 5.2

- Oefenen waarnemen + tekenen kastanje tak

Tijd over: HW maken 5.2

PW Bespreken

Evaluatieformulier invullen

Het 'biologische momentje' van de dag...

Coco de mer - Het grootste zaad ter wereld!

De coco de mer (Lodoicea maldivica) leeft op de Seychellen.

De vrucht van de boom, ook  zeekokosnoot genoemd, bevat het grootste zaad van alle bekende plantensoorten.

De vrucht heeft zes tot zeven jaar nodig om te rijpen; een volgroeide vrucht kan een diameter van 40–50 cm hebben en 15–30 kg wegen.

De zeelieden die de vrucht voor het eerst drijvend op de Indische Oceaan tegenkwamen vonden dat deze een treffende gelijkenis had met het achterwerk van een vrouw...

Leerdoelen: 

Na deze les kan je:

• Je kan uitleggen hoe celdeling bij o.a. planten in zijn werk gaat en dit toepassen.
• Je kan het begrip ‘groei’ uitleggen.
• Je kan het begrip ‘ontwikkeling’ uitleggen.
• Je weet het verschil tussen groei en ontwikkeling.
• Je kan de onderdelen van een pitje benoemen en weet welke functie ze hebben.
• Je kan uitleggen waarom een wortel naar beneden groeit en een stengel omhoog.
• Je kan uitleggen wat de functie is van knopschubben.
• Je kan benoemen hoe oud een tak/boom is en uitleggen waarom.

Herhaling

Onderzoek doen!

Onderzoek doen:

• Manieren van onderzoek:
  

- natuurwetenschappelijk onderzoek (onderzoeksvraag, hypothese, resultaten, conclusie)

- beschrijvend onderzoek (zonnebloemwerkstuk)

• Doel: verzamelen resultaten om de onderzoeksvraag te beantwoorden. (Zie blz. 18 t/m 21)
  
• Gegevens uitwerken via:
  
    - tabel, grafiek, beschrijving, tekening.
   Tekening: moeten voldoen aan biologische tekenregels (zie blz. 14). 

Zonnebloemwerkstuk

Hoe gaat het hiermee? 

Inleverdata: week 4.

Start uitleg 5.2

Planten groeien

Celdeling:

• Cellen planten zich niet voort maar delen zichzelf in nieuwe cellen. = celdeling.
  
    1 -2 – 4 – 8 – 16 – enz.
  
  
• Bij planten vooral in uiteinde stengels/wortels (groeipunten).
  
• Celdeling gaat als volgt:
    moedercel – (cel)kerndeling – celdeling – plasmagroei (+ wateropname vacuole) = 2
    dochtercellen.
  
  
• Specialiseren of blijven delen.
  
• Zie bron 5 blz. 136 KK!
  

Groei en ontwikkeling: 

• Groei = groter en zwaarder worden (celdeling → nieuwe cellen).
• Ontwikkeling = veranderingen (nieuwe delen)aan het organisme.
  
  
  
• Voortplantingsstelsel plant: bloemen → vruchten → zaden.

Onderdelen + functie boon LR!

 1. Zaadhuid: bescherming.

2. Poortje: water opnemen.

3. Navel: hechtingsplaats zaad/peul.

4. Hartvormig bultje: x

5. Worteltje: water opnemen.

6. Blaadjes: fotosynthese

7. Zaadlob: reservevoedsel kiem.

8. Kiem: ontstaan kiemplantje.

Bron 2 en 3 blz. 135 KK!

Wortels (paragraaf 5.1)

• Cellen – weefsels – organen – orgaanstelsels.
  
• Wortels:
   - Hoofdwortel = uitgegroeide kiemwortel
   - Zijwortel = vertakking hoofdwortel.
• Bevatten beide vaten voor transport.
  
• Bevatten kwetsbare wortelharen (water + mineralen opnemen).
  
• Functies:
    - H2O+ voedingsstoffen opnemen.
    - Vastzetten plant in de grond.
    - Reservevoedsel (groei, overleven winter).
  

Stengels (paragraaf 5.1)

• Eindknop: nieuw stuk stengel.
  
• Okselknop: nieuwe zijstengel.
  
• Knoop: hechtplaats blad.
  
• Kruidachtige planten:
    - Water nodig voor stevigheid stengel (vacuole vullen)
    - Bij uitdroging (lege vacuole) hangen planten slap.
• Houtachtige planten:
    - Cellen hebben houtstof in de celwanden
    - Vergroeide houtcellen gaan dood, inhoud verdwijnt, maar hout blijft.
• Zie blz. 131 bron 9 KK!

Transport (paragraaf 5.1)

• Vaten vanuit de wortels in de stengel, naar de bladeren.
  
• Vaten liggen samen in groepjes = vaatbundels.
  
• Opbouw vaten: Zie bron 11 blz. 132 KK
  

       - houtvaten: H2O + mineralen van wortels omhoog in de plant d.m.v zuigkracht bladeren.

       - bastvaten: H20 + voedingsstoffen naar wortels en bloemen.

Waarom groeien stengels omhoog en wortels naar beneden?

• Wortels: Zwaartekracht trekt aan cellen met zetmeelkorrels.
    Zetmeelkorrels zakken onderin de cel = signaal om recht naar beneden te groeien!
  
  
• Stengels: Reageren op zonlicht. Bij schaduw extra celgroei = extra wateropname.
    Stengel buigt dan omhoog naar het licht.
  

 Zie bron 6 +7 blz. 136/137 KK!

Hoe overleven takken in de winter?

• Eindknop en okselknop.
• Knopschubben: bescherming -> kleverig.
• Ringlitteken: afgevallen knopschubben.
    Ringlitteken tot ringlitteken = 1 jaar.
• Bladlitteken: plek afgevallen blad.     Scheurlaag, blad valt af, laagje kurk ontstaat (bescherming).
  
• Groeilaag: ontstaan nieuwe vaten (stam/stengel wordt dikker = jaarring

Bomen: 

• Jaarring: Leeftijd (aantal vaten ontstaan in één jaar).
    Oudste hout middenin.
  
  
• Voorjaar: vorming nieuwe vaten (transport nieuwe bladeren).
   Herfst: vaten verharden (vermindert transport d.m.v bladafval).
  
  
  
• Bast: bescherming.
  
• Gunstige/ongunstige omstandigheden.
  

Einde

Opdracht kastanje tak

Opdracht: 
- per tweetal 1 tak

- goed bekijken

-natuurgetrouwe tekening maken  (1:1)

- titels noteren + benoemen