4.2 - A - De Romeinse samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

4.2 - De Romeinse 

samenleving

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe en waardoor de Romeinse economie bloeide.
  
  
• Je kunt uitleggen welke sociale verschillen er waren in het rijk. 

Planning

• De Romeinse samenleving
• Grootgrondbezitters
• Proletariërs
• Rome
• Quiz
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

De Romeinse samenleving

• Het Romeinse Rijk is een agrarisch-stedelijke samenleving: de meeste mensen leven op het platteland. 
• In de stad was er sprake van handel en nijverheid.  Er werd gebruik gemaakt van een munt als betaalmiddel. De Pax Romana en de goede wegen zorgden voor de bloei van het Romeinse Rijk. In de stad waren werkplaatsen, winkels en markten. 

Grootgrondbezitters

• Er waren grote sociale verschillen in het Romeinse rijk. 
• De bovenste laag waren de grootgrondbezitters, dit was een kleine groep. 
• Zij woonden buiten de stad. Alleen voor politiek of voor zaken gaan ze naar de stad. 
• Op hun landgoed verbouwen slaven graan, druiven en olijven.

Dit is een villa rustica, een soort boerderij. Naast dit type villa, bestond er ook de villa urbana. 

Het meeste werk rondom de villa werd gedaan door slaven.

Veel villa's hadden uitgebreide badruimten met vloerverwarming

Er waren appartementen voor de villicus (de toezichthouder) en de actor (de boekhouder) en ook slaapvertrekken voor de slaven.

Een villa rustica bestond vaak uit verschillende gebouwen, zoals het woonhuis, de stallen en de voorraadschuren.

Proletariërs

• Proletariërs zijn arme Romeinen die vrijwel niets hebben. Komt van proles (kinderen): 'het enige dat zij hebben zijn hun kinderen.'
• Grond was het belangrijkste bezit in het Romeinse rijk. Boeren bewerkten de grond en moesten een deel van de oogst afstaan aan de landeigenaren.  Arme boeren konden niet leven van hun boerderijen en trokken naar de stad. Zij verhuurden zich daar als arbeider. 

De huizen van proletariërs hadden geen eigen toiletten. Je moest dan naar dit soort openbare toiletten in Rome: gezellig met z'n allen roddelen terwijl je je behoeften doet. Echt schoon was het allemaal niet: uit recent onderzoek werd duidelijk dat het enorme bron van parasieten en infecties.

Privé-toiletten kwamen pas later, en alleen voor mensen die dat konden betalen. 

Dit is insula, een flatgebouw in Rome. De woningen werden gehuurd door de armere Romeinen. De meeste insulae waren 4 of 5 verdiepingen hoog. De bouwkwaliteit was niet best: bijna dagelijks waren er branden en instortingen.

De kamers bovenin een insula waren de slechtste kamers: hier woonden de proletariërs.

Hoewel er in sommige gebouwen stromend water was, moesten de bewoners van een insula het water vaak uit een fontein op straat halen.

Hoewel de meeste kamers in een insula klein en donker waren, was er wel verschil: de grotere kamers waren voor mensen met iets meer geld.

De meeste insulae hadden geen toiletten of keukens. Moest je naar de wc, dan ging je naar een openbaar toilet. En wilde je wat eten, dan ging je naar een thermopolium, een soort snackbar.

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

Het Forum Romanum (Romeins marktplein) was het politieke, juridische, religieuze en commerciële centrum van Rome. 

Het Colosseum heet eigenlijk Amphitheatrum Flavium. Het was het grootste amfitheater van het Romeinse Rijk.

Het Circus Maximus was een groot stadion in Rome. Het circus werd voornamelijk gebruikt voor de populaire wagenrennen.

Dit schaalmodel werd vanaf 1933 gemaakt door de archeoloog en architect Italo Gismondi, in opdracht van de Italiaanse dictator Mussolini. Het laat Rome zien zoals het was rond 300 n. Chr.

Gismondi deed er in totaal 37 jaar over om het schaalmodel af te maken.

Om voldoende drinkwater in Rome te hebben, gebruikten de Romeinen aquaducten om water uit de bergen vervoeren (naar grote waterbassins). Dit is het Aqua Claudia.

Het Pantheon was gebouwd als tempel. Tegenwoordig is het één van de meest bezochte toeristische attracties in Rome. Een bijzonder kenmerk van het gebouw is de koepel met een gat (oculus, oog) erin.

Het Colosseum heet eigenlijk Amphitheatrum Flavium. Het was het grootste amfitheater van het Romeinse Rijk.

Reconstructie van het Forum Romanum zoals het er tijdens het Romeinse Rijk moet hebben uitgezien.

Het Forum Romanum (Romeins marktplein) was het politieke, juridische, religieuze en commerciële centrum van Rome. 

Slaven stoken vuren voor de vloerverwarming en warme ruimten.

Een gezonde geest in een gezond lichaam: de Romeinen vonden sport en hygiëne erg belangrijk.

Er waren gescheiden ruimten voor mannen en vrouwen.

Ook hier weer latrines, de gezamenlijke toiletten.

Baden en ruimten waren er in allerlei temperaturen: van het koude frigidarium tot het snikhete laconium: een soort sauna

Hier bevond zich een gewoon zwembad, zoals je dat tegenwoordig ook kent.

Het Circus Maximus was een groot stadion in Rome. Het circus werd voornamelijk gebruikt voor de populaire wagenrennen.

Het wagenrennen was levensgevaarlijk. Snelheden van meer dan 70 km/u kwamen voor, en in de smalle bochten was het dringen geblazen. Het publiek vond het prachtig. Overigens ook om met elkaar op de vuist te gaan: als hun renner niet had gewonnen, gingen hooligans met elkaar in gevecht.

Sleep de foto's en begrippen naar de juiste plek in de plattegrond van de Franse stad Fréjus (Forum Iulli). Plekken kunnen vaker worden gebruikt.

1

2

3

4

5

6

7

8

forum

stadspoort

haven

Sleep steeds 2 onderdelen van de onderste rij naar een afbeelding in de bovenste rij.

Circus Maximus

Colosseum

aquaduct

keizerlijke paleizen

Dit soort wedstrijden kon je bekijken in het:

1. Circus Maximus
2. Colosseum
3. Forum Romanum
4. Pantheon

Dit soort wedstrijden kon je bekijken in het:

1. Circus Maximus
2. Colosseum
3. Forum Romanum
4. Pantheon

Wie zie je op deze afbeelding vechten?

1. Slaven
2. Gladiatoren
3. Soldaten
4. Goden

Wat is de beste omschrijving van een agrarisch-stedelijke samenleving?

1. Samenleving waarin sommige mensen op het platteland leven en andere mensen in steden.
2. Samenleving waarin de meeste mensen in steden leven en een klein aantal op het platteland.
3. Samenleving waarin de meeste mensen op het platteland leven en een klein aantal in steden.
4. Samenleving waarin agrariërs (boeren) ook in de stad leven.

Zelfstandig werken

• We gaan nu gezamenlijk paragraaf 4.2 doorlezen. 
  
  
• Daarna ga je aan de slag met opdracht 1, 3, en 4a. 
  
  
• Ben je klaar? Maak opdracht 6 en 7 op pagina 111. Ook klaar? Maak opdracht 2 op pagina 114. 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe en waardoor de Romeinse economie bloeide.
  
  
• Je kunt uitleggen welke sociale verschillen er waren in het rijk.