Anatomie 2.6.1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 15

Periode 1

Leerjaar 2

Vorige les

• Wat wordt er verstaan onder Quincke-oedeem?
• Wat is de oorzaak van psoriasis?
• Door welke bacterie wordt impetigo veroorzaakt?
• Waarom is een furunkel bij de neus en de bovenlip gevaarlijk?
• Wat is het verschil tussen cellulitis en erysipelas?
• Welke aandoeningen worden veroorzaakt door het herpes zoster virus?
• Kan je genezen van het herpes simplex virus?

Lesindeling

1. Herhaling vorige les
2. Lesindeling en lesdoelen
3. Theorie brandwonden
4. Theorie bewegingsapparaat
5. Pauze
6. Zelf aan de slag
7. Lesdoelen
8. Huiswerk en afsluiting 

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

1. De drie gradaties van brandwonden van elkaar onderscheiden en de kenmerken per gradatie benoemen
2. Uitleggen welke stappen van EHBO je onderneemt bij brandwonden
3. Vertellen welke functies het menselijk skelet heeft
4. De 5 soorten botten van het menselijk lichaam benoemen
5. Uitleggen hoe een bot is opgebouwd
6. De 3 soorten botcellen benoemen

Brandwonden

Brandwond: Beschadiging van de huid door warmte, elektriciteit of een chemische stof

• 35 000 bij huisarts
• 1500 bij ziekenhuis
• 500 bij brandwondencentra
• 200 sterfgevallen

Brandwonden

Ernst van brandwonden:

• Oorzaak van de verbranding
• Leeftijd van patiënt
• Plaats van verbranding
• Tijd van inwerking

3 gradaties

Bij hitte ook de temperatuur van de warmtebron

Bij ouderen is de huid dunner en is er sprake van een slechtere afweer

Gradaties zijn gebaseerd op de diepte van aantasting (welke huidlagen zijn aagetast)

Oppervlakkige brandwonden

1. Eerstegraads brandwonden: Aantasting opperhuid
   - Roodheid door toename doorbloeding
   - Pijnlijk door intacte zenuwen
   - Duur: 7 dagen
2. Oppervlakkige tweedegraads brandwonden: Aantasting opperhuid en bovenste laag lederhuid
   - Blaarvorming, extreem pijnlijk (maximale prikkeling)
   - Duur: 14 dagen

Oppervlakkige brandwonden herstellen spontaan

tweedegraads: roodheid, nat, soepel

Diepe brandwonden

1. Diepe tweedegraads brandwonden: Aantasting opperhuid en hele lederhuid
   - Rood/witte verkleuring, vochtig, blaren
   - Verminderde doorbloeding, gevoelsverlies
2. Derdegraads brandwonden: Aantasting opperhuid, lederhuid en onderliggende structuren
   - Spieren zijn aangedaan
   - Witte of verschroeide kleur
   - Minder pijnlijk dan verwacht!

Genezing kost veel tijd en gaat gepaard met littekenvorming

Onderliggende structuren: vetweefsel, pezen, spieren

Risico's brandwonden

Waarom kunnen brandwonden dodelijk zijn?

• Lichaam verliest veel vocht/kan in shock raken
• Risico op infectie
• Onderkoeling
  

Inschatting: Regel van 9

• Hand is ongeveer 1%

De huid is een orgaan met veel functies zoals warmte en vocht in het lichaam houden en kou en bacteriën erbuiten. Door een brandwond worden deze functies ernstig aangetast of vervallen helemaal. Veel vochtverlies kan leiden tot shock, onderkoeling kan makkelijker optreden, kapotte blaren vormen een groot gevaar op infectie en het risico op tetanus is bij brandwonden aanwezig.

Wanneer een brandwond groter is dan 20% van het lichaamsoppervlak dan is er kans dat shock optreedt. Dit komt doordat via de brandwond lichaamsvocht (bloedplasma) het lichaam verlaat. Bij te veel verlies van vocht treedt er een tekort aan volume in de bloedvaten op

Brandwonden > 10% van het lichaamsoppervlak

Brandwonden > 5% van het lichaamsoppervlak bij kinderen

Derdegraads brandwonden > 5% van het lichaamsoppervlak

EHBO

1. Denk aan jezelf!
2. 'Stop, drop and roll'
3. Doof de vlammen
4. Verwijder kleding
5. Koelen voor 10-20 minuten (lauwwarm water)
6. Voorkom onderkoeling
7. Laat bij ernstige verbranding 112 bellen

Zelf aan de slag

Expert College:

Anatomie en Fysiologie: Botten

Het skelet

Skelet: 206 botten

• Beweging (aanhechting spieren)
• Bescherming (zachte weefsels en organen)
• Bloedcelproductie (rode beenmerg)
• Opslag mineralen en energie (o.a. calcium)
• Steun en vorm

Soorten botten

1. Pijpbeenderen: Lang en dun (dijbeen, opperarmbeen)
2. Korte beenderen: Net zo breed als lang (hand-/voetwortel)
3. Platte beenderen: Breed en plat (schedel, schouderblad)
4. Onregelmatig gevormde beenderen (rugwervel, bekken)
5. Sesambeenderen: Zit vast in pees (knieschijf)

Het bot

1. Sponsachtig botweefsel
   - Bevat rood/geel beenmerg
   - Bevat aders en slagaders voor voeding 
2. Hard, compact botweefsel
   - Bevat bloedvaten, zenuwen en lymfevaten
3. Botvlies/beenvlies/periost
   - Stugge aanhechtingsplaats voor pezen en bindweefselbanden
   - Bevat botvormende cellen (osteoblasten)

Rode beenmerg maakt bloed aan

Gele beenmerg is energiereserve (vetcellen)

Botcellen in botvlies

Zorgen voor remodellering: opbouw en afbraak

• Vernieuwen van botweefsel
• Extra stevigheid bot
• Herstel van botbreuken

Osteoclasten: breken het bot af

Osteoblasten: bouwen het bot op (ossificatie)

Osteocyt: onderhoudt het bot

Collageen

Calcium

Fosfaat

Bot

Als een osteoblast helemaal omringt is door zelfgeproduceerd botweefsel, verandert deze in een osteocyt

- onderhoudt het bot door uitwisseling van stoffen tussen bloedvaten en botcellen

- regelen calcium in bloed door opbouw en afbraak bot

Rode cirkel is botmatrix

Botgroei

• Vanuit kraakbeen en bindweefsel: Voor de geboorte
  
  
• In de lengte: Groeischijven (embryonaal kraakbeen)
  - Tot het einde van de puberteit
  
  
• In de breedte: door de osteoblasten onder botvlies

kraakbeen -> bij afbraak komt calcium vrij -> calcium slaat neer -> bloedvaten + osteoblasten

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

1. De drie gradaties van brandwonden van elkaar onderscheiden en de kenmerken per gradatie benoemen
2. Uitleggen welke stappen van EHBO je onderneemt bij brandwonden
3. Vertellen welke functies het menselijk skelet heeft
4. De 5 soorten botten van het menselijk lichaam benoemen
5. Uitleggen hoe een bot is opgebouwd
6. De 3 soorten botcellen benoemen

Huiswerk

Maken Expert College 

Anatomie en Fysiologie: Botten 

- tot en met 'Botten en Gewrichten'