5de jaar HW-les1

• Gedragswetenschappen
• Secundair onderwijs

Wie ben ik?

Dieter Ysebaert

Kinder- en jeugdpsycholoog

Onderzoek en therapie

Lessen binnen verdere opleiding (Howest)

Even mee in de therapiekamer...

Een moeder vertelt:

"als ze alweer ruzie maken, ga ik weg naar de keuken. Ik kan het gewoon niet horen... ik kon vroeger ook niet bij mijn ouders terecht... ik kan me niet hechten aan mensen, ik vertrouw hen niet ... ik ben bang dat mijn kinderen ook zo gaan worden... ik wil gewoon moeder zijn, maar ik kan dat niet!"

Opvoedingsstijlen 

(Maccoby & Martin)

Opvoedingsstijlen: mogelijke reacties?

Femke is 18 jaar. Ze staat voor een belangrijke keuze. Ze zou graag verder studeren. Een opleiding tot actrice spreekt haar erg aan. Haar ouders zien haar liever starten in een opleiding tot verpleegkundige. Wat zijn mogelijke reacties...

Autoritaire opvoeding

Typische kenmerken:

• weinig genegenheid,
• veeleisende ouders/opvoeders,
• kind moet gehoorzamen, geen inspraak
• extreme vorm: mishandeling

Autoritaire opvoeding

Mogelijke gevolgen:

• kind gehoorzaamt uit angst, weinig interne motivatie
• kind ervaart veel angst, stress, ... is ongelukkig
• kind leert geen keuzes maken
• kind ontwikkelt negatieve gevoelens tgo de ouders en zichzelf
• kind mist onvoldoende positieve aandacht (hechting!)

Onverschillige opvoeding

Typische kenmerken:

• er zijn geen regels of afspraken,
• ouders tonen weinig interesse; kind moet plan trekken,
• ouders tonen weinig geborgenheid, steun en veiligheid,
• extreme vorm: verwaarlozing

Onverschillige opvoeding

Mogelijke gevolgen:

• deze vorm heeft het meest negatieve impact op ontwikkeling,
• het kind mist duidelijkheid en kent geen discipline
• het kind mist liefde en genegenheid; kan zelf moeilijk relaties aangaan, kans op hechtingsstoornis
• kind zoekt oudere rolmodellen buitenshuis (deviant gedrag)

Permissieve opvoeding

Typische kenmerken:

• mogelijke verwenning,
• ouders handelen niet consequent uit angst of om weerstand te vermijden,
• kind bepaalt de regels en afspraken

Permissieve opvoeding

Mogelijke gevolgen:

• kind kan moeilijk met gezag omgaan,
• kind ontwikkelt geen doorzettingsvermogen/werkhouding,
• agressie vanuit een lage frustratietolerantie,
• kind wordt weinig zelfstandig als anderen teveel in zijn plaats doen

Ondersteunende opvoeding

Typische kenmerken:

• ouders geven positieve aandacht en tederheid (helpen/troost),
• ouders bieden structuur; duidelijke regels waar het kan in overleg met het kind,
• ouders moedigen het kind aan, afgestemde vrijheid/autonomie

Ondersteunende opvoeding

Mogelijke gevolgen:

• kind kan creatief, zelfstandig en ondernemend worden,
• kind kan omgaan met regels en toont zelfdiscipline,
• kind voelt zich ernstig genomen, graag gezien, positieve zelfbeleving

Vanuit de klinische praktijk

• belang van grenzen stellen,
• sensitief-responsief opvoeden, 
• reflectief ouderschap (Fonagy)

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Enkele situaties

• Omdat Lukas voldoende bewezen heeft dat hij op een veilige manier door het verkeer kan fietsen, mag hij vanaf nu alleen naar school.
• Jessie gaat babysitten. Ze laat de kinderen rommelen in de keuken, terwijl ze zelf met een zak chips naar tv kijkt. Als een kind komt jammeren dat het zich pijn heeft gedaan, zegt ze: "Het zal wel overgaan."

Filmfragment "De Witte van Zichem"

Kindermishandeling

Elke vorm van fysiek, psychisch of seksueel geweld tegen kinderen, maar ook het onvoldoende voorzien in lichamelijke en/of emotionele behoeften.

Bij kindermishandeling ontstaan afwijkingen bij het kind of komt de ontwikkeling van het kind in het gedrang.

Soorten kindermishandeling

• Lichamelijke mishandeling en verwaarlozing
• Emotionele mishandeling en verwaarlozing
• Seksueel misbruik 

Gevolgen voor het kind

• Lichamelijk: kneuzingen, breuken, hersenletsel, ...
• Emotioneel: laag zelfbeeld, hechtingsstoornis, psychische problemen, persoonlijkheidsstoornis, ...

Welke hulpverlening?

• praten met vertrouwd iemand,
• contact CLB,
• Awel.be of 102,  
• Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK)  https://www.vertrouwenscentrum-kindermishandeling.be/

Afsluitende opdracht

Bedenk een goede vraag over de inhoud van de les.