2.2: Het Romeinse Rijk les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

De Romeinen

2.2: Het Romeinse Rijk (herhaling)

Wat gaan we doen vandaag? 

- Welkom! + dagopening

- Nakijken

- Herhaling par. 1 

- Herhaling par. 2 

- Afmaken par. 2 

- Voorstelling Like (10.00u)

Planning

Datum:	Lesstof:
8 november	§2.2
15 november	§2.2 afmaken + voorstelling
22 november	SO par. 1 en 2

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Nakijken 

§1 opdrachten: 3 t/m 12

§2 opdrachten: 3 t/m 10

Leerdoelen §1

1. Je kunt drie kenmerken noemen van het leven in Griekse stadstaten.

2. Je kunt uitleggen hoe en door wie de Griekse stadstaat Athene werd bestuurd. 

3. Je kunt uitleggen welke rol godenverhalen en wetenschap hadden in de Griekse cultuur. 

Leerdoelen §2

• Je kunt uitleggen hoe Rome van een klein dorp uitgroeide tot een wereldrijk.
• Je kunt uitleggen hoe de Romeinen in hun grote rijk zo lang de baas konden blijven.
• Je kunt uitleggen wat de gevolgen waren van de Romeinse veroveringen voor de Germanen. 

Het ontstaan van Rome

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

Het Forum Romanum (Romeins marktplein) was het politieke, juridische, religieuze en commerciële centrum van Rome. 

Het Colosseum heet eigenlijk Amphitheatrum Flavium. Het was het grootste amfitheater van het Romeinse Rijk.

Het Circus Maximus was een groot stadion in Rome. Het circus werd voornamelijk gebruikt voor de populaire wagenrennen.

Dit schaalmodel werd vanaf 1933 gemaakt door de archeoloog en architect Italo Gismondi, in opdracht van de Italiaanse dictator Mussolini. Het laat Rome zien zoals het was rond 300 n. Chr.

Gismondi deed er in totaal 37 jaar over om het schaalmodel af te maken.

Om voldoende drinkwater in Rome te hebben, gebruikten de Romeinen aquaducten om water uit de bergen vervoeren (naar grote waterbassins). Dit is het Aqua Claudia.

Het Pantheon was gebouwd als tempel. Tegenwoordig is het één van de meest bezochte toeristische attracties in Rome. Een bijzonder kenmerk van het gebouw is de koepel met een gat (oculus, oog) erin.

Het Colosseum heet eigenlijk Amphitheatrum Flavium. Het was het grootste amfitheater van het Romeinse Rijk.

Het Romeinse Rijk groeit!

• Wat begon als een kleine stad groeit in een paar eeuwen uit tot een enorm rijk.
• Legeraanvoerders, zoals Julius Caesar, veroveren grote delen van Europa.

• Op deze kaart zie je de veroveringen tussen 500 v. Chr. tot ongeveer 40 v. Chr.

• De Romienen hadden een beroepsleger, hierdoor  veroveren ze snel veel gebieden

• Daarnaast maakten ze overwonnen gebieden bondgenoten
• De overwonnen landen hielden hun eigen leiders (zelfbestuur) in ruil voor betalen van belasting en leveren van soldaten

Rome

Net als bij een modern stadion was (een deel van) de tribune overdekt met zonneschermen (velarium). Soms waren er de hele dag spelen, en dan moet je wel bescherming kunnen zoeken tegen de zon.

Er konden ongeveer 50.000 toeschouwers plaats nemen in het Colosseum.

Vlakbij het Colosseum lagen vier gladiatorenscholen. Eén van deze scholen stond met een ondergrondse gang in verbinding met het Colosseum.

Behalve gladiatorengevechten zijn er bij de opening ook zeeslagen nagespeeld. De arena werd dan gevuld met miljoenen liters water, en schaalmodellen van de schepen speelden de zeeslag dan na.

De loge van de Keizers

In de catacomben onder de arena-vloer wachtten de gladiatoren en de wilde dieren tot ze mogen vechten.

Het Circus Maximus was een groot stadion in Rome. Het circus werd voornamelijk gebruikt voor de populaire wagenrennen.

Het wagenrennen was levensgevaarlijk. Snelheden van meer dan 70 km/u kwamen voor, en in de smalle bochten was het dringen geblazen. Het publiek vond het prachtig. Overigens ook om met elkaar op de vuist te gaan: als hun renner niet had gewonnen, gingen hooligans met elkaar in gevecht.

Brood en spelen: Gladiatoren

Veel gladiatoren zijn/waren slaven.

• Een goede gladiator (de naam komt van gladius, het korte zwaard) is daarom duur. 
• Gladiatoren worden opgeleid in een gladiatorenschool.
  

Ze trainden hiervoor op gladiatorenscholen. 

Het ziet er allemaal erg spectaculair uit, maar dit schilderij heeft niet zoveel met de werkelijkheid te maken. Het is een zwaar geromantiseerd beeld uit de 19e eeuw, ongeveer 1500 jaar na de val van het Romeinse Rijk!

Bij veel gevechten was er zelfs een scheidsrechter die keek of het gevecht wel eerlijk verliep.

Morituri te salutant

• Een fabeltje uit de filmwereld
  


• Gladiatoren niet zo maar doden want...
• er is in hem geïnvesteerd met voeding, training en verzorging.
• gladiatoren zijn razend populair!
  

Weetje

Romeinse vrouwen kochten zelfs parfums die het zweet van de gladiatoren bevatten...

Heerlijk!

Begin van de spelen

De executies gebeuren op wrede wijze. Wat jullie hier zien, wordt 'condemnatio ad bestias' genoemd. (Veroordeling tot de wilde beesten)

Soorten Gladiatoren

Retiarius

• blootshoofds
• drietand
• net
  

Thraex

klein schild

opvallende helm

beenbeschermers

kromzwaard

Murmillo

Murmillo

groot, zwaar schild

ook opvallende helm

meestal 1 beenplaat

recht zwaard

Rond 750 v.C. ontstaar Rome.

Rome, langs de rivier de Tiber

Ontstaan wereldrijk

• Ligging stad zorgt voor groei handel + bevolking
• Door handel --> rijker
• Geld over voor leger
• Leger veroverde gebieden rondom Rome
• Veroveren als bescherming stad en handel
• Door de oorlogen --> Macht en rijkdom 
• Daarom steeds meer willen veroveren 

Ontstaan wereldrijk

• 3e eeuw v.C. --> heel Italië veroverd
• Macht verder uitbreiden over Middellandse zee
• --> 3 oorlogen met Carthagen...
• Romeinen winnen
• Nu nog meer! --> Noord - Afrika, Midden - Oosten, West - Europa

Je kunt met twee voorbeelden uitleggen hoe de Romeinen in hun grote rijk zo lang de baas konden blijven. 

Hoe behielden Romeinen macht?

• Beroepsleger:

1. Goed getraind 
   
2. Goede wanpenuitrusting 
   
3. Discipline 
   
4. snel verplaatsen door goede wegen
   

• Bondgenoten maken van overwonnen volken

Je kunt uitleggen wat de gevolgen waren van de Romeinse veroveringen voor de Germanen. 

Germanen

Met de Germanen worden volkeren en stammen bedoeld, die een Germaanse taal spraken. 

Een Germaan was een spreker van een Germaanse taal.

Germanen woonden in Scandinavië en op de Noord-Europese Laagvlakte.

De Romeinen

• Germania Inferior

• Limes

• Forten
• Germanen

• Romeinen

In Nederland

Bataafse opstand
(69 N.Chr.)

Germanen

• Bataven in Zuid-Nederland
• Boeren, kleine dorpen, natuurgodsdienst.

• Na komst Romeinen --> 

Meer Romeinse gebouwen, ontstaan handel, nieuwe producten, Romeins geld gebruiken, aantal Romeinse goden

Germanen

• Sommige Bataven vochten voor Romeinen -->
• Leerde schrijven

• Soldaten konden burgerrecht krijgen -->
• Minder belasting betalen + bestuurder worden 

De Germanen

• Germaanse volken werden bondgenoten van de Romeinen. 
• De Bataven werden bondgenoten en handelden met de Romeinen.

Romeinen en Germanen

Romeinen en Germanen

Begin gemaakt met de aanleg van de limes, een verdedigingslinie langs de grenzen van het Romeinse Rijk.