Les 5: stofwisseling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Les 5: stofwisseling

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen dat planten bij de fotosynthese energie vastleggen in glucose.

- Je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrijkomt.

Inhoud

-Herhalingsopgaven

-Extra uitleg

-Opgave stofwisseling

-Filmpje

Fretten zijn lange slanke dieren. Ze hebben in verhouding een dunne buik.
Wat zegt dit over de voedselkeuze van fretten?

1. Fretten eten alleen dieren
2. Fretten eten alleen planten
3. Fretten eten zowel planten als dieren

Welke stof zit er in plantaardig voedsel, zodat dit voedsel voor mensen moeilijk te verteren is?

1. Kalkzouten
2. Vet
3. Zetmeel
4. Cellulose

Wat zijn plooikiezen?

1. Kiezen met een knobbelig oppervlakte, waarmee het voedsel kan worden fijngemalen.
2. Kiezen met harde richels van glazuur, waarmee het voedsel kan worden fijngemalen.
3. Scherpe kiezen waarmee het voedsel in stukken kan worden geknipt.

Wat is de tandformule van dit gebit?

1. 2.0.5/2.1.5 2.1.4/2.0.4
2. 2.1.4/2.0.5 2.0.4/2.1.5
3. 5.0.2/5.1.2 4.1.2/4.0.2
4. 5.1.2/5.0.2 4.0.2/4.1.2

Tandholte

Zenuw

Kaakbeen

Tandvlees

Cement

Bloedvat

Tandbeen

Glazuur

Wortelvlies

Stofwisseling

Planten maken voedsel en zuurstof voor dieren en mensen. De cellen in je lichaam gebruiken de stoffen die planten maken. Daardoor heb je energie om te bewegen en warm te blijven.

Fotosynthese

Als het licht is, vindt in de groene delen van planten fotosynthese plaats. Bladgroenkorrels gebruiken de energie uit zonlicht om koolstofdioxide en water om te zetten in glucose (zie beide afbeeldingen). Glucose bevat veel energie. Met behulp van die energie maakt een plant van glucose weer allerlei andere stoffen, onder andere de stoffen waaruit de plant bestaat. Bij fotosynthese ontstaat ook zuurstof: water + koolstofdioxide + energie → glucose + zuurstof

Niet alleen plantencellen kunnen stoffen omzetten in andere stoffen. In alle organismen vindt stofwisseling plaats. Ook in de cellen van jouw lichaam worden voortdurend stoffen omgezet.

Dat zorgt ervoor dat je kunt bewegen, dat je warm blijft en dat

je lichaam kan herstellen en groeien. Stofwisseling is nodig 

om in leven te blijven.

Afbraak van glucose

Bladgroenkorrels slaan de energie uit zonlicht op in glucose. De energierijke glucose wordt daarna afgevoerd naar de andere delen van de plant. Cellen gebruiken glucose als energiebron. Door de glucose af te breken komt de opgeslagen energie vrij. Die energie en de resten van de glucose kan de cel gebruiken, bijvoorbeeld om weer andere stoffen te maken. Zo kan de plant groeien en nieuwe delen maken. Ook in cellen van mensen en dieren wordt glucose afgebroken om energie vrij te maken.

De afbraak van glucose gebeurt in mitochondriën (enkelvoud: mitochondrium). Deze 

celorganellen komen voor in plantaardige en dierlijke cellen. Met een 

lichtmicroscoop kun je ze niet zien, maar met een elektronenmicroscoop lukt dat wel.

In de afbeelding zijn de celorganellen gekleurd met de computer zodat ze beter 

te zien zijn. De bruine rondjes en staafjes in de cel van de afbeelding zijn 

mitochondriën. Cellen die veel energie nodig hebben, zoals spiercellen, bevatten 

veel mitochondriën. In de uitvergroting zie je één mitochondrium.

Verder lezen

Lees nog eens over stofwisseling via deze link:

https://biologiepagina.nl/34mavo/Stofwisseling/inleiding.htm

Schrijf de formule van fotosynthese op:
... + ... + ... -> ... + ...

Welke stoffen ontstaan bij fotosynthese?

In de afbeelding zie je een aardbeienplant.

In welk deel of welke delen van deze plant kan fotosynthese plaatsvinden?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

De aardbeienplant heeft energie nodig voor de fotosynthese.
Waar komt deze energie vandaan?

1. de aardbeien
2. de bladgroenkorrels
3. het zonlicht
4. het water

Wat is stofwisseling?

Bladgroenkorrels komen voor in de cellen van

1. dieren
2. planten
3. mensen

Komen mitochondriën voor in de cellen van dieren, mensen en planten? Leg je antwoord uit.

• In bladgroenkorrels wordt glucose.............

Hierbij wordt energie.............

• In mitochondriën wordt glucose.............

Hierbij wordt energie.............

Maak de zinnen af.

Sleep de juiste woorden naar de zinnen.

afgebroken

vrijgemaakt

vastgelegd

gemaakt

Spieren zijn opgebouwd uit cellen. Die spiercellen zijn niet bij iedereen gelijk. Sommige mensen hebben spiercellen met veel mitochondriën. Bij andere mensen bevatten de spiercellen minder mitochondriën.

Leg uit welke spiercellen je vooral aantreft bij mensen die veel sporten.

Draadwier is een klein draadvormig waterplantje. In de afbeelding zie je een tekening van vier stukjes draadwier. Op elk stukje draadwier schijnt een andere kleur licht. In de buurt van het draadwier leven bacteriën. Die bacteriën zie je ook in de afbeelding.
Wat kun je uit de afbeelding afleiden over de invloed van de lichtkleur op de fotosynthese?

https:

Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

In welke celorganellen vindt verbranding plaats?

Wanneer vindt in plantaardige cellen verbranding plaats?

1. nooit
2. alleen overdag
3. alleen 's nachts
4. overdag en 's nachts