3h1 blokuur laatste les H5, start taaltoetsboekje (tussen-n samenstellingen)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Vandaag...

• Opdracht 4 bespreken (blz. 149-151, Lezen h5)
• Samenstellingen, tussen-s en tussen-n
  (groente(n)soep? station(s)chef?
• Zelf oefenen met werkwoordspelling

Taaltoets einde van het jaar

1. Werkwoordspelling
2. Spelling: meervoud van zelfstandig naamwoorden
   Spelling: samenstellingen
3. Grammatica zinsdelen en bijzinnen benoemen
4. Grammatica woordsoorten
5. Formuleren: samentrekkingen
   Formuleren: incongruentie

Opdracht 4, blz. 149

1. angst voor de natuur / angst voor alles wat met de natuur te maken heeft
   
2. eigen antwoord
   

• mijden (al. 2): uit de weg gaan; ontwijken
• gerelateerde (al. 3): verwante; verbonden
• grootsheid (al. 3): indrukwekkendheid
• subtieler (al. 4): minder opvallend
• ligt ten grondslag aan (al. 5): is de basis van
• fobie (al. 5): angst
• steekt de kop op (al. 8): wordt merkbaar; komt naar boven
• confrontatie (al. 9): strijd
• relativeren (al. 9): als betrekkelijk ervaren; zien als iets wat minder erg is dan iets anders

Opdracht 4, blz. 149

• 4 probleemstelling – In deze alinea wordt duidelijk over welk probleem de tekst gaat.
• 5
  (1) angst voor dieren/insecten, zoals vogels of wespen;
  (2) angst voor weersomstandigheden, zoals sneeuw (en dus gladheid) en storm;
  (3) angst voor de grootsheid van de natuur, zoals hoge bergen of uitgestrekte vlakten
  (angst voor bomen hoort hier niet bij; in de tekst staat dat Van den Berg ‘weleens’ iemand behandeld had met angst voor bomen, maar dat kun je geen groep noemen – eventueel zou je ‘angst voor bomen’ tot de derde categorie kunnen rekenen)
• 6 (1) via ‘besmetting’ door de ouders; (2) door een schrikervaring; (3) door een idee van buitenaf dat zich vastzet in je hoofd

Opdracht 4, blz. 149

• 7 oorzaak – In deze drie alinea’s wordt beschreven hoe een angst kan ontstaan.
  
• 8 gevolg – In deze alinea wordt beschreven wat voor consequenties een angst voor iemand kan hebben.

opdracht 4

9

opdracht 4

9

Natuurangst zit bij de mens ingebakken.

opdracht 4

9

Natuurangst zit bij de mens ingebakken.

Natuurangst was voor onze voorvaderen al van belang. 

opdracht 4

9

Natuurangst zit bij de mens ingebakken.

Natuurangst was voor onze voorvaderen al van belang. 

Als iemand zei: kijk uit, een wild dier, dan moest je niet denken:

hm, heb jij wel gelijk? Dan moest je wegwezen.

opdracht 4

• 10 (1) de confrontatie aangaan met datgene waarvoor je bang bent; (2) gesprekken voeren met een therapeut
• 11 Naast
• 12 oplossing – In deze alinea’s wordt beschreven welke mogelijkheden er zijn om van een fobie af te komen.

Taaltoets einde van het jaar

1. Werkwoordspelling
2. Spelling: meervoud van zelfstandig naamwoorden
   Spelling: samenstellingen
3. Grammatica zinsdelen en bijzinnen benoemen
4. Grammatica woordsoorten
5. Formuleren: samentrekkingen
   Formuleren: incongruentie

Taaltoets einde van het jaar

1. Werkwoordspelling
2. Spelling: meervoud van zelfstandig naamwoorden
   Spelling: samenstellingen
3. Grammatica zinsdelen en bijzinnen benoemen
4. Grammatica woordsoorten
5. Formuleren: samentrekkingen
   Formuleren: incongruentie

Spelling: tussenletters in samenstellingen

Hoe maak je een samenstelling? De Brug blz. 280

Huis + dier

Dier + dag

Rijst + vla

Tevredenheid + onderzoek

Hoe maak je een samenstelling?

Huis + dier                                         

Dier + dag

Rijst + vla

Tevredenheid + onderzoek

• Huisdier
• Dierendag
• Rijstevlaai
• Tevredenheidsonderzoek  
  
  
• Tussen-s, tussen-e en tussen-en in samenstellingen.
  Maar wat zijn de regels? 

Hoe maak je een samenstelling?

Huis + dier                                         

Dier + dag

Rijst + vla

Tevredenheid + onderzoek

• Huisdier
• Dierendag
• Rijstevlaai
• Tevredenheidsonderzoek  
  
  
• Tussen-s, tussen-e en tussen-en in samenstellingen.
  Maar wat zijn de regels? 

Want is het nou
groentesoep of groentensoep ?

stationchef of stationschef ?

Tussen-s

1. Je schrijft de tussen-s als je hem hoort.
   Snelheidslimiet, landschapsarchitect
2.  Als het tweede deel van de samenstelling met een s-klank begint, is de tussen-s lastig te horen: station + chef 
3. Vervang dan het tweede deel en schrijf de -s- als je die in vergelijkbare samenstellingen hoort: stationschef, want station + klok > stationsklok
4. Soms zijn twee manieren goed: tijd(s)verschil / voorbehoed(s)middel
   

Tussen-s

Ezelsbruggetje: 

• station + chef > stationskroket, dus stationschef
  
  
• keuken + schaar > keukenkroket, dus keukenschaar
  
  
• liefde + scène > liefdeskroket, dus liefdesscène

Tussen-s

Maak uit je oefenboekje opdracht D op blz. 8
Deze kijken we zo na.

Klaar? Ga de werkwoordspelling herhalen. Op blz. 3 zie je waar je de theorie kunt vinden. Maak op blz. 4 opdracht A, B en C

Tussen-s

Opdracht D op blz. 8 nakijken

• omgangsregeling
• stadscentrum
• eenmanszaak
• bioscoopstoel
• onweersbui

Tussen-s

Opdracht D op blz. 8 nakijken

• beroepsspeler
• staatssteun
• gevoelstemperatuur
• passagiersschip
• proteststem
  Ga verder met werkwoordspelling blz. 4 opdracht A, B en C

Tussen -en of -e

In deze gevallen schrijf je een tussen-e:

• als het linkerdeel geen zelfstandig naamwoord is
• Wel een zn: gekkenhuis, beestenbende, spinnenweb
• Geen zn: spinnewiel (want linkerdeel=werkwoord) 
                  rodekool (want linkerdeel=bijvoeglijk naamwoord)
• als het linkerdeel een meervoud op -s (of -s en -n) heeft (of geen mv)
• Rijstevla (rijst heeft geen meervoud) 
• secondewijzer (secondes) groentesoep (groentes)

Tussen-en of -e
(Zie het schema bij de theorie in de methode )

In deze gevallen schrijf je een tussen-e:

1. als er van het linkerdeel maar één in zijn soort is
   zon, maan, hel, koningin
   zonnebril, maneschijn, hellevuur, koninginnedag
2. als het linkerdeel een bijvoeglijk naamwoord versterkt
   beresterk, stekeblind, reuzeleuk
3. als een van de delen niet (meer) herkenbaar is als los woord
   elleboog, klerelijer, bolleboos, apegapen, dageraad, bakkebaard
   
   

Tussen-s

Maak uit je oefenboekje opdracht C en E op blz. 8
Deze kijken we zo na.

Klaar? Ga de werkwoordspelling herhalen. Op blz. 3 zie je waar je de theorie kunt vinden. Maak op blz. 4 opdracht A, B en C.

Tussen-n

Opdracht C

1. juist
2. juist (werkwoord)
3. onjuist (ook een meervoud op -s > groentes)
4. onjuist (er is maar één zon)
5. juist
6. onjuist ('bere' versterkt hier het bijvoeglijk naamwoord 'sterk')
   (reuzeleuk)

Tussen-n

Opdracht E

1. zwijnenstal
2. groentesoep
3. bereleuk
4. spinnenweb
5. tarwebrood

Tussen-n

Opdracht E

• koekenpan
• zonnesteek
• berenhol
• 9 geboortekaartje
• 10 invalidenplaats

Werkwoordspelling A, blz. 4

• 1. red
• 2. vermelde
• 3. richten
• 4. houdt, juichend
• 5. vergrootte
• 6. Wordt, vernieuwd
• 7. Bevrijdt/bevrijdde
• 8. Zoeken

Werkwoordspelling B, blz. 4

• 1. vlogt
• 2. vlogden
• 3. gevlogd
• 4. carpoolde
• 5. copywritet
• dartte
• 6. gedisplayd
• 7. aquarobict
• 8. dunkte
• 
  

Werkwoordspelling B, blz. 4

• 1. raad
• 2. bevrijdt
• 3. kleed
• 4. brandt
• 5. Rijd
• 6. spoedt, verbindt
• 7. Verraad, wordt
• 8. aanvaardt, vertrouwen
• 9. Vermoed, uitbreidt

• 
  

Huiswerk

Opdracht 1 nakijken

• Tekst 2: 
• A aanbeveling
• Tekst 3: 
• D Uitwerking
• Tekst 4: 
• B Probleemstelling
• Tekst 5: 
• E Verklaring

Kahoot

play.kahoot.it

Boekopdracht inzien
Het was weer leuk om te lezen!

i = interpunctiefout

s = spelfout

f = formuleerfout of zin die niet goed loopt

Zie verder het ingevulde beoordelingsblad

Blijf op je eigen plaats zitten, na eventuele vragen, haal ik de opdrachten weer op. Tijd over? Gebruik die om te leren!