1HV 5.3 Lezen: Tekstdoelen, betoog en tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Nederlands is ...

Eén jaar geen mondverzorging.

Eén jaar dezelfde onderbroek aan.

Wat leer je uit §5.3 Lezen?

1. Vier Tekstdoelen én vier tekstsoorten

2. Tekstvormen

3. Activerende teksten

4. Toetsinzage

Fictielezen

Weet je nog? 

Paragraaf 5.3 Lezen

1. Welke twee tekstdoelen ken je al? Noteer bij beiden een tekstvorm.

2. Welke vier tekstverbanden ken je al? Noteer bij elk twee signaalwoorden.

3. Wat is het tekstdoel van een reclame, denk je?

4. Maak opdracht 2 op bladzijde 90 over de dierenbescherming.

Wat is het tekstdoel van?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

1. Het tekstdoel van deze tekst is informeren.
2. Het tekstdoel van deze tekst is overtuigen.
3. Het tekstdoel van deze tekst is activeren.
4. Het tekstdoel van deze tekst is amuseren.

Vaak hebben teksten meerdere tekstdoelen. 

Kies dan het belangrijkste tekstdoel.

tekstdoel	de schrijver wil	voorbeelden
overtuigen	dat de lezer zijn of haar mening gaat delen	film- of boekrecensie, klachtenbrief
activeren	dat de lezer actie onderneemt	advertentie, oproep reclamefolder

Bladzijde 91, paragraaf 5.3 Lezen

Betogende teksten

betogen

Wat is
het tekstdoel?
Tekstsoort? Tekstvorm?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

Wat is
het tekstdoel?
Tekstsoort? Tekstvorm?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

Wat is
het tekstdoel?
Tekstsoort? Tekstvorm?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

• Bepaal het tekstdoel, de tekstsoort, de tekstvorm

Wat is het tekstdoel?

Tekstsoort?

Tekstvorm?

Hoe kom je van acne af?

Tekstdoel? Tekstsoort? Tekstvorm?

Wat?	§5.3 Lezen: Maak opdrachten 3 t/m 6
Hoe?	Stil alleen, samen fluisteren
Hulp?	Boek, klasgenoot, Straver
Tijd?	Tot leseinde
Resultaat?	Volgende keer bespreken
Leerdoel?	Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm, activerende teksten
Klaar?	Daltontaak, lezen

Wat weet je nu?

Hoe ging het in de klas?

Wat weet je nu?

Hoe ging het in de klas?

1. Tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen

2. Tekstdoelen: informeren, overtuigen, activeren en amuseren

3. Activerende teksten

toetsinzage :)

 

Einde van de les

Dilemma...?

betogende teksten

activerende teksten

redengevend tekstverband

conluderend tekstverband

Je moet iedere avond een 5-gangen diner bereiden.

Je mag alleen fastfood als avondeten.

Je benT analfabeet.

Je hebt schubben over je hele lijf.

Fictielezen

Wat weet je al over betogende teksten?

Krantenartikel

Websiteartikel

Ingezonden brief

• Het doel is de lezer overtuigen.
• De tekstsoort is eenbetogende tekst.
  
• De tekstvorm is een nieuwsbericht.

Beeld BELGA

Betoging klimaatspijbelaars 

(Hochstenbach, Oneworld.nl, 31-08-2021)

• Tekstsoort, tekstdoel, tekstvorm?

Betogende teksten

Betogende teksten

Een betogende tekst, betoog of overtuigende tekst

Tekstvorm? Ingezonden brief, e-mail met klacht, online bericht.

Een betoog is geschreven om jou ergens van te overtuigen.

In een betogende tekst geeft de schrijver zijn/haar mening over een onderwerp. Hij/zij verdedigt dit standpunt met argumenten. 

Een argument is een reden of een voorbeeld waarmee de schrijver wil bewijzen dat zijn mening de juiste is. Een argument kan een feit zijn of een mening.

Feiten en meningen

Als je een overtuigende tekst leest, moet je goed letten op het verschil tussen feiten en meningen.

Feit
- Controleerbaar.

- Iets wat waar is.

- Je kunt opzoeken of controleren of het echt zo is.

Mening
- Persoonlijke kijk of visie.

- Iets waar je het wel of niet mee eens bent.

- Je kunt erover nadenken wat je er zelf van vindt.

Standpunt = Amsterdam is de leukste stad van Nederland!

Argumenten (= redenen)

Amsterdam trekt jaarlijks 25 miljoen bezoekers. (= feit)

Amsterdam organiseert de leukste evenementen. (= mening)

Voorbeelden

• Het is in ons lokaal nu 19 graden Celsius (feit/mening)
• Ik heb gewoon kippenvel! (feit/mening)
• Ik vind het hier lekker warm. (feit/mening)
• Het is hier ijskoud! (feit/mening)

Tijdens deze fase richt je de aandacht van de leerlingen op de lesstof en activeer je de voorkennis.

De driedeling van een betogende tekst

Inleiding     = mening over het onderwerp, standpunt

Kern           = argumenten 

Slot            = conclusie, samenvatting van de belangrijkste zaken

De schrijver gebruikt in het betoog signaalwoorden voor de tekstverbanden. Weet je welke? 

Wat zijn de overeenkomsten en wat zijn de verschillen tussen een betogende en een activerende tekst? Teken twee cirkels in jouw schrift.

activerende tekst:

-

- 

betogende tekst:

- 

- 

Deze vier tekstverbanden ken je al.

1. opsommend      ->     ten eerste, ten tweede, en, bovendien.

2. tijdsvolgorde    ->     eerst, terwijl, toen, vervolgens.

3. tegenstellend    ->     maar, echter, toch, daarentegen.

4. uitleggend         ->     bijvoorbeeld, dat wil zeggen, zoals.

(Tekstverbanden, blz. 93, maar ook samengevat op blz. 151)

Twee tekstverbanden die vaak in een betogende tekst voorkomen

Redengevend tekstverband

De schrijver geeft een reden voor zijn argument, een feit of een mening.

Signaalwoorden: want, omdat, daarom, immers, namelijk

                                                  -> Ik wil niet naar tennisles, want ik heb geen zin.

Concluderend tekstverband

Signaalwoorden: dus, dan ook, hieruit volgt, kortom, concluderend

                                                 -> Kortom, ze heeft geen zin en wil niet naar tennisles.

Wat weet je over 

de VN en het Kinderrechtenverdrag?

Wat is het kinderrechtenverdrag?

Op 20 november 1989 namen de Verenigde Naties het 'Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind' aan. 

In dit Kinderrechtenverdrag staan 54 artikelen met afspraken over de rechten van kinderen en jongeren tot 18 jaar. 

Bijna alle landen in de wereld hebben het Kinderrechtenverdrag ondertekend. Nederland ook, sinds 1995.

Wat?	§5.3 Lezen: O pdrachten 2-6 nakijken, en 7 t/m 14 maken.
Hoe?	Stil alleen, samen fluisteren
Hulp?	Boek, klasgenoot, Straver
Tijd?	Tot leseinde
Resultaat?	Huiswerk, toetsstof
Leerdoel?	Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm Activerende en betogende teksten
Klaar?	Daltontaak, aftekenen, lezen

Wat is geen signaalwoord van een redengevend tekstverband?

1. omdat
2. daarom
3. want
4. dat wil zeggen

1. Maak een korte zin met een redengevend tekstverband.
(want, omdat, daarom, immers, namelijk)

2. Maak een korte zin met een concluderend tekstverband.
(dus, dan ook, hieruit volgt, kortom, concluderend)

Wat weet je nu?

Hoe ging het in de klas?

1. Tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen

2. Tekstdoelen: informeren, overtuigen, activeren en amuseren

3. Activerende en betogende teksten

4. Tekstverbanden: redengevend en concluderend