H4_IJs en klimaatverandering, nu en later

• Natuur, Leven en Technologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H4: IJs en klimaatverandering, nu en later

Vandaag

Bespreken H4

Antwoorden H1 t/m 3 

Toelichten afrondende opdracht

Deelvraag H4

Hoe verandert het ijs door klimaatverandering en wat is het effect hiervan op de mondiale zeespiegel? 

Even terugblikken: 

H1: Wat zijn de eigenschappen van ijs en welke soorten ijs kennen we?

H2: Hoe gebruiken we ijs om het klimaat uit het verleden te reconstrueren?

H3: Hoe beïnvloedt de aanwezigheid van ijs het klimaat op aarde?

IPCC (2013 en 2019)

Veel aandacht in klimaatonderzoek voor de antropogene (menselijke) invloed op veranderingen in de cryosfeer. 

Veranderingen in albedo 

Gletsjers 

Bestuderen gedrag gletsjer > massabalans 

Massabalans = accumulatie - ablatie 

Hoe reageren gletsjers op klimaatverandering? > Toenemende temperatuur

Massabalans van de grote ijskappen 

Meest voor de hand liggende methode om massabalans grote ijskappen te bepalen > vergelijken inkomende en uitgaande massafluxen. 

Belangrijkste inkomende massaflux: sneeuwval 

Kleine bijdragen van: andere soorten vaste neerslag, depositie  (rijpvorming) 

Belangrijkste uitgaande massafluxen: smelt (plus wegstromen smeltwater) afbreken ijsbergen in zee, afsmelten onderkant ijsplaten. 

Definitie van massabalans-zones voor de grote ijskappen. Linker gedeelte is representatief voor Antarctica, rechtergedeelte voor Groenland. Bron: IMAU.

Massabalans van de grote ijskappen 

Uit de metingen en berekeningen tot nu toe blijkt dus duidelijk dat de ijskappen van zowel Antarctica als Groenland te maken hebben met massaverlies. 

Belangrijke vragen zijn nu: Hoe wordt dit massaverlies veroorzaakt, wat zijn de gevolgen, en hoe kan het eigenlijk dat de ijskappen ondanks hun grote formaat toch snel lijken te reageren op klimaatveranderingen?  

Op breken van ijsplaten en ijsstroming 

Je ziet hier de gemodelleerde jaarlijkse smeltflux op Antarctica, in kgm-2 per jaar of mm waterequivalent per jaar. 

Let op de niet- lineaire schaal. Bron: IMAU.

Opbreken van ijsplaten en ijsstroming

Twee zichzelf versterkende processen bij afsmelten ijs: 

Opbreken van ijsplaten op Antarctica

(zie ook H1) 

Smelt en ijsstroming op Groenland  

Zeespiegelstijging door temperatuurverhoging

Naast zeespiegelstijging door smelten van landijs ook zeespiegelstijging door thermische expansie. 

Volgende week: 

 H4: IJs en klimaatverandering, nu en later.

Bestuderen: 4.1 t/m 4.4 (blz. 77 t/m 85)

Maken: opdr. 4.1A, 4.2, 4.3, 4.4 A&B)