Dementie: les 2 benaderingswijze

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2,4

  Benaderingswijzen Dementie 

Aan het einde van de deelopdracht

Heb je kennis van psychische en psychiatrische ziektebeelden en stoornissen gericht op de zorgvrager in de VT;

Kan jij een keuze maken voor verschillende omgangsvormen en benaderingsvormen bij de verschillende vormen van dementie.

Hoe zou jij iemand met dementie benaderen?

Fasen van dementie

Fase 1: Bedreigde ik (begeleidingsniveau)

Fase 2: Verdwaalde ik (verzorgingsniveau)

Fase 3: Verborgen ik (verzorgings/verpleegniveau)

Fase 4: Verzonken ik (verpleegniveau)

Naomi Fell, grondlegsters van belevingsgerichte benadering.

Bedreigde ik

🧠 Lichte verwarring

• De zorgvrager merkt zelf dat er iets niet klopt
• Kan hierdoor somber of onzeker worden
• Soms worden problemen verbloemd

💡 Belangrijk: wees alert op signalen en bied steun

🧭 Verdwaalde ik

• Verwardheid in tijd en lichte geheugenproblemen
• Wisselend beeld → soms ook communicatieproblemen
• Veel praten over vroeger (herinneringen)
• Zelfstandigheid in ADL neemt geleidelijk af

💡 Belangrijk: bied structuur, luister naar verhalen en ondersteun waar nodig

🔒 Verborgen ik

• Opvallende geheugenstoornissen (inprenting & kortetermijngeheugen)
• Desoriëntatie, decorumverlies en persoonlijkheidsveranderingen
• Leeft vaker in het verleden dan in het heden
• Nauwelijks betrokken bij de omgeving
• Problemen met taal (afasie), herkenning (agnosie) en handelingen
  (apraxie)

💡 Belangrijk: sluit aan bij gevoelens, bied veiligheid en gebruik
         eenvoudige communicatie

🌑 Verzonken ik

• Geheel onbereikbaar voor de omgeving
• Herkent eigen familie niet meer
• Communicatie via taal niet meer mogelijk
• Reageert alleen nog lichamelijk en op zintuiglijke prikkels

💡 Belangrijk: bied comfort, gebruik aanraking, geluid en geur om contact te maken

Benaderingswijzen 

Ieder persoon--> een  ander benadering

Wat zijn benaderingswijze?

• We doen nooit zomaar wat in de zorg
• Elke benaderingswijze sluit aan bij de fase van dementie en de behoeften van de zorgvrager
• Doel: veiligheid, vertrouwen en kwaliteit van leven
• De gekozen methode bepaalt hoe je contact maakt en welzijn ondersteunt

💡 Vraag jezelf altijd af: “Waarom kies ik juist deze benadering bij deze zorgvrager?”

Benaderingswijzen

1. Realiteits- en Oriëntatie benaderingswijze

2. Validation

3. Snoezelen/ Zintuigelijke beleving

4. Reminiscentie

5. Passiviteiten in het dagelijks leven. 

Opdracht: fases dementie en benaderingswijze

                Werk de benaderingswijze uit:

• Wat houdt deze benaderingswijze in? 

(Geef een korte uitleg over wat de methode betekent en hoe deze wordt toegepast.)

• In welke fase van dementie is deze benaderingswijze het meest geschikt?

(Geef aan of dit vooral past bij de begin-, midden- of eindfase van dementie.)

• Wat is het doel van deze benaderingswijze? Noem voorbeelden!

(Omschrijf welk effect je ermee wilt bereiken bij de cliënt, bijvoorbeeld rust, oriëntatie of contact.)

Presenteren

5 groepen:

 

1. Realiteits- en Oriëntatie benaderingswijze

2. Validation

3. Snoezelen/ Zintuigelijke beleving

4. Reminiscentie

5. Passiviteiten in het dagelijks leven. 

1. Realiteits- en Oriëntatie (RO-methode)

Voorbeelden:

• Samen de dagplanning bespreken en op een bord noteren: “Vandaag is het dinsdag, straks komt de fysiotherapeut.”
• Klok en kalender zichtbaar in de huiskamer ophangen.
• Tijdens de koffie zeggen: “Het is herfst, zie je de bladeren buiten vallen?”
• Bij binnenkomst jezelf altijd voorstellen: “Ik ben Marieke, jouw verzorgende vandaag.”

2. Validation

Voorbeelden:

Een mevrouw vraagt: “Wanneer komt mijn man thuis?”

→ Antwoord: “Vertel eens iets over uw man, wat deed hij voor werk?”

Een meneer zegt: “Ik moet naar mijn kinderen, ze wachten op mij.”

→ Antwoord: “U mist uw kinderen. Hoe oud waren ze toen ze naar school gingen?”

Bij angst of boosheid: “Ik zie dat u bang bent, dat lijkt me heel naar. Wilt u mijn hand even vasthouden?”

3. Snoezelen / Zintuiglijke beleving

Voorbeelden:

• Geur: lavendelgeur in de kamer voor ontspanning.
• Gevoel: iemand een zachte deken of een knuffel geven om te aaien.
• Gehoor: rustige muziek draaien die iemand vroeger mooi vond.
• Zicht: kleurenlampjes of een lichtprojector die langzaam beweegt.
• Smaak: een klein stukje chocolade of een favoriet drankje aanbieden.

4. Reminiscentie

Voorbeelden:

• Fotoalbum van vroeger bekijken en vragen: “Wie staan hier op de foto?”
• Oud-Hollandse liedjes zingen, zoals bij een muziektherapiesessie.
• Een oud gebruiksvoorwerp (bijv. een koffiemolen of strijkijzer) laten zien en vragen: “Weet u nog hoe dit werkte?”
• Samen koken of bakken volgens een recept dat vroeger vaak werd gebruikt.
• Praten over belangrijke gebeurtenissen (bijv. huwelijk, eerste baan, geboorte van kinderen).

5. Passiviteiten in het dagelijks leven (PDL)

Voorbeelden:

• Een bewoner die volledig afhankelijk is rustig wassen en tussendoor vertellen wat je doet.
• Tijdens het verzorgen zachte achtergrondmuziek draaien.
• Warme handenmassage of insmeren met een lekkere crème.
• Regelmatig wisselen van lighouding om pijn te voorkomen en comfort te geven.
• Iemand die niet meer kan eten of drinken, toch een vertrouwde geur of smaak laten ervaren (bijv. lippen bevochtigen met citroenwater of koffie).

🌟 Algemene benadering bij dementie

• Laat de zorgvrager niet falen
• Zorg voor veiligheid en neem iemand altijd serieus
• Let op je houding en taalgebruik
• Stel vooral gesloten vragen
• Sluit aan bij de belevingswereld van de zorgvrager
• Zorg voor rust en structuur met voldoende rustmomenten

💡 Kleine aanpassingen maken groot verschil in contact en welzijn

Bedankt!