3.1 Ijs - water - Waterdamp

• Science
• Nask / Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1,2

3.1 ijs - water - waterdamp

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• De drie fasen van een stof benoemen.


• Verschillende soorten neerslag beschrijven.

Stofeigenschappen

Fasen: de drie toestanden waarin je stoffen tegen kunt komen.

Water als gas kun je niet zien!

Vaste stof

In een vaste stof hebben alle moleculen (deeltjes) een eigen vaste plaats.

Een blok ijs heeft daardoor niet alleen een vast volume, maar ook een vaste vorm.

Vloeistof

In een vloeistof hebben de moleculen geen vaste plaats. 

Ze bewegen voortdurend in alle richtingen langs elkaar heen.

De moleculen blijven zo dicht mogelijk bij elkaar.

Geen vaste vorm, maar wel een vast volume.

Gas

In een gas bewegen de moleculen los van elkaar. Ze verspreiden zich meteen over de ruimte.

Een gas zoals waterdamp heeft daardoor geen vaste vorm en ook geen vast volume.

Soorten neerslag

ijzel

Dauw

• Als de voorwerpen afkoelen, dan condenseert (=gas -> vloeistof) de waterdamp in de lucht tot druppeltjes. 
• Dauw ontstaat snel op voorwerpen zoals gras, bladeren, relingen, autodaken en bruggen.

3.1 IJs, water, waterdamp

Rijp

• Rijp is een wit laagje bevroren water op voorwerpen.
• Rijp ontstaat 's nachts als voorwerpen heel snel kouder worden. 
• De waterdamp (gas!) op de voorwerpen bevriest dan. Het worden dan kleine ijskristallen.

3.1 IJs, water, waterdamp

Rijp bestaat uit allemaal kleine ijskristallen

Nevel

• In de lucht die je uitademt, zit veel waterdamp. Die kun je niet zien.
  
• Bij koud weer kan de waterdamp in je adem overgaan in kleine zwevende waterdruppeltjes.
  
• Je ziet dan een klein nevelwolkje voor je mond verschijnen

3.1 IJs, water, waterdamp

Stoom

• waterdamp is niet zichtbaar. 
• Als waterdamp afkoelt en in vloeistof (druppels) verandert dan zie je het.

• Sneeuw bestaat uit ijskristallen. Alle kristallen hebben een zeshoekige structuur.
• Deze kristalstructuur is kenmerkend voor sneeuw. 

• De meeste stoffen hebben een kenmerkende kristalstructuur.

Sneeuw

Bergkristal

Strijders: De dichtheid van ijs en water

• De meeste stoffen krimpen als ze vast worden. Daardoor wordt het volume kleiner en de dichtheid groter.
• Als water vast wordt, dan wordt het volume groter!
• De dichtheid wordt kleiner, ijs drijft daardoor op water.

Sleep de fase naar de juiste afbeelding van het  deeltjesmodel

Vloeibaar

Gas

Vast

Vast

Vloeibaar

Gas

Zeewater

Waterdamp

Rijp

Mist

Wolk

Stoom

IJsklontje

IJzel

Welke van de volgende vormen van water is vloeibaar?

1. Dauw
2. Sneeuw
3. Stoom
4. Wolk

Welke soort van neerslag is dit?

1. Dauw
2. Rijp
3. IJzel

Welke neerslag hoort bij welke afbeelding?

Rijp

Sneeuw

Regen

Dauw

IJzel

Hagel

Welke uitspraak over ijzel is waar?

1. IJzel bestaat uit kristallen.
2. IJzel is een vaste stof.
3. IJzel is een vloeistof.
4. IJzel is waterdamp.

Rijp en dauw zijn twee voorbeelden van neerslag.
In welk antwoord staat de juiste fase voor beide?

1. Rijp en dauw zijn beide vast.
2. Rijp en dauw zijn beide vloeibaar.
3. Rijp is vast en dauw is vloeibaar.
4. Rijp is vloeibaar en dauw is vast.

Aan de slag!

Thema 3 Water, paragraaf 1 (blz. 82)

- Opdrachten 1 t/m 7

- Nakijken

- Gemaakte toets analyseren

Strijders

Opdracht 8 t/m 11 (maken + nakijken)

Klaar?

-Flitskaarten + test-jezelf 

(magister -> leermiddelen -> nova -> thema 3 -> paragraaf 1)