Hoofdstuk 1 §2 les 1 en 2 week 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Ongelijkheid en emancipatie 

vragen paragraaf 1

1. Wat was de machtsverhouding tussen koning en parlement voor 1848?
2. Wat veranderde er met de grondwet van 1848
3. Hoe werd het parlement echt de baas in Nederland

Situatie grondwet na 1848

• Er was sprake van Censuskiesrecht. Alleen mensen die belasting betalen (dus rijke mannen) mogen stemmen
• Vrouwen hebben nog geen stemrecht dus alleen rijke mannens stemmen
• Ongeveer 11% van de mannen mag maar stemmen 
• 
  

Liberalen

Veel rijke mannen stemmen voor hun eigen club -> andere rijke mannen 

Hierdoor kregen de liberalen de overhand in het parlement en dus de macht

Liberalen 

vrijheid burgers heel belangrijk 

Overheid moet zich zo min mogelijk met de samenleving bemoeien 

Alleen zorgen voor orde en veiligheid

Situatie grondwet na 1848

• Naast Censuskiesrecht was er ook een Districtenstelsel

• Elk district kiest zijn eigen

     vertegenwoordiger voor

     het parlement → Voor elk district is
      er een zetel in de 2e kamer 

Vraag paragraaf 2

- Hoe werd in 1848 de Tweede Kamer gekozen?

2.2 Het kiesrecht breidt zich uit 1848-1887

 DRIE POLITIEKE GROEPEN

• LIBERALEN: vrijheid staat centraal

• SOCIALISTEN: iedereen is gelijk, regering moet zorgen voor betere leef- en werkomstandigheden van de arbeiders

• CONFESSIONELEN: geloof is belangrijk (protestanten en katholieken)
  

Waarom ontstaan politieke partijen?

• Katholieken voelen zich achtergesteld. Zij strijden voor emancipatie: gelijke rechten als protestanten
  

• Socialisten willen de sociaal zwakkeren helpen.

• Tegen de ideeën van de Liberalen  (vooral protestanten)

Liberalen

• 1885: Liberale Unie
  

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten

• Sociale wetten kosten teveel geld

• "hogere burgerij": advocaten, dokters, rijke handelaren
  

• Rechts in de politiek

Protestanten

• 1879: A.R.P.: Kuyper

• "kleine luyden" : boeren, arbeiders, kleine winkeliers

• kiesrecht voor het mannelijke hoofd van het gezin

Socialisten

• 1894: S.D.A.P.
  
• Troelstra
  
• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

• Links in de politiek

Katholieken

• Protestantisme was het officiële geloof in Nederland

• Katholieken achtergesteld
• 1926: Schaepman: R.K.S.P.
• Limburg, Noord-Brabant
  

Caoutchouc-artikel

1887

• De 'rubberen regel' komt in de Grondwet, waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'.
  
• Dat klinkt vaag, en dat was ook de bedoeling: de eisen konden steeds worden verlaagd. Aan deze 'rubberen' flexibiliteit dankt het artikel haar naam.
  

caouthcouc-artikel 

kiesrecht geven aan mensen die een bepaald bedrag aan huur betalen 

Kiesrecht aan mensen die een bepaald inkomen hadden 

Gevolg : 1913 : 65% mannen mag stemmen 

Emancipatie

tweede helft 19e eeuw: arbeiders, protestanten en katholieken voelen zich achtergesteld 

ze willen gelijke rechten - Emancipatie 

Zuilen 

Mensen voelen zich alleen thuis in eigen groep

Daarom heeft elke club ( bvb socialisten of protestanten ) zijn eigen vereneginen 

Eigen rechten 

Vanuit groepen komen arbeiders, protestanten en katholieken op voor belangen

HEbben ook eigen vakbonden, kranten, radio omroepen

Dit noemen we verzuiling

SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij)

ARP (Anti-Revolutionaire Partij)

RKSP (Rooms-Katholieke Staatspartij)

Vrijheidsbond

Maarten Luther

De protestantse zuil kun je vaak herkennen aan het gebruik van namen van personen die (in de geschiedenis) belangrijk voor de protestantse kerk waren.

Christelijke Werklieden Vereeniging

De protestantse zuil gebruikt vrijwel altijd de termen: Christelijk of Protestants-Christelijk

Stoere arbeider

De arbeider wordt hier 'stoer' afgebeeld: gespierd met opgestroopte mouwen.

Klok

De klok is het symbool van zowel een nieuwe dag, als het oproepen om gehoor te geven aan de oproep van de arbeiders beweging.

Opkomende zon

Dit is het teken van een nieuwe dag: een nieuw en positief begin.

Pieter Jelles Troelstra (SDAP)

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (SDB)

Herman Schaepman (Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen)

Abraham Kuyper (ARP)

Johan Rudolf Thorbecke (Liberalen)

De schoolstrijd

Belangrijk conflict over het onderwijs

Openbaar vs Bijzonder  onderwijs

Openbaar Onderwijs

Openbare scholen

Onderwijs volgens vaste staatsregels

Staat betaalt wel

Bijzonder Onderwijs

Katholieke en protestante scholen

Onderwijs volgens regels eigen godsdienst 

Staat betaalt niet

vragen paragraaf 2

-Hoe breidde het kiesrecht zich tussen 1848 en 1887 uit?

- Hoe kwamem de socialisten op voor hun rechten?

vragen paragraaf 2

-Hoe breidde het kiesrecht zich tussen 1848 en 1887 uit?

- Hoe kwamem de socialisten op voor hun rechten?

KEIHARD AAN HET WERK

Afmaken paragraaf 2.3 + de verdieping