lymfestelsel,afweer

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1-4

Het lymfestelsel en afweer

Het lymfestelsel bestaat uit:

1.  Lymfevaten

2. Lymfeknopen / klieren

3. Lymfoïde organen

 

TAAK 1  LYMFESTELSEL =

• gefilterd vocht terugbrengen naar bloed
• onderdeel van het circulatiestelsel

dat vocht, wat niet allemaal mee gaat de aderen in, moet ergens blijven --> juist, in de lymfevaten. Die komen samen in grotere buizen en stromen door lymfeknopen heen.

Lymfoide organen 

• Lymfeknopen
• Waldeyerring
• Peyerplaques
• Zwezerik
• Milt

Lymfeknopen (lymfeklieren): tussenstations in de lymfevaten.

Aantal lymfeknopen dichtbij elkaar->regionale lymfeknopen

-Lymfeknopen werken als filter, lichaamsvreemde stoffen blijven hangen -> afweersysteem gaat in werking

-antistoffen worden gemaakt of bijgemaakt bv

Waldeyerring: verzamelnaam lymfatisch weefsel mondholte, neusholte naar de keelholte (keelamandelen, tongamandel, neusamandel, rond buis van Eustachius)

Vangt deeltjes op vanuit de buitenlucht

Peyerplaques: dunne darm

Zwezerik: 1e levensfasen tot ongeveer begin puberteit (belangrijk bij aanmaak lymfocyten)

Milt: tussenstation voor lymfevatenstelsel als bloedvatenstelsel

- filteren bloed, opvangen ziekteverwekkers & activeren van lymfocyten

-vervangen van verouderde en dode rode bloedcellen

-bloedreservoir

lymfoide organen - taak 2 - afweer

knopen: bewaren afweercellen

amandelen: bevatten afweercellen

milt en zwezerik: maken afweercellen 

de tweede taak van het lymfestelsel zit in afweer tegen ziekteverwekkers. Door het maken en bewaren van afweercellen - lymfocyten - gaat het lymfesysteem virussen en bacteriën te lijf, die je ziek kunnen maken. Ze herkent ze, ruimt ze op. 

Als lymfestelsel niet goed werkt

wel eens gezien? hoe heet dit? Lymfoedeem. Komt bijvoorbeeld voor bij mensen waarvan okselklieren zijn verwijderd bij borstamputatie - borstkanker. Kan ook aangeboren aandoening zijn. Het heeft dus iets met vocht te maken

Afweer

Afweer: soorten en functie

Alles wat een onbekend signaaleiwit heeft, is lichaamsvreemd: antigenen

Witte bloedcellen herkennen antigenen en maken antistoffen (ook eiwitten) om het vreemde onschadelijk te maken.

Afweer: soorten en functie

Er zijn twee soorten afweer...

1 Algemene afweer (Aspecifiek)

• Eerste afweerlinie (bacterieflora)
• aangeboren
• niet-specifiek (dus op elke vreemde cel van toepassing)
• komt snel op gang
• Ontsteking
• Tweede afweerlinie door inzet van de hulptroepen

1. granulocyten (fagocyterende werking)
2. macrofagen (grote eters)
3. killercellen (vorming zwezerik, doden aangetaste cellen en abnormale lichaamscellen)
4. interferonen (geven alarmstoffen af voor fagocyterende witte bloedcellen

1. dode, verhoornde cellen op opperhuid

2. zweet en talgklieren- zure stof uitscheiden

3. speeksel, traanvocht en slijm bevatten antibacterieel enzym

4.kleverige slijm van trilhaarslijmvlies

5.maagslijmvlies- zoutzuuroplossing

6.door urine wegspoelen

7.slijm vagina is zuur

Afweer: soorten en functie

2 specifieke afweer

• verworven (later gekregen)
• specifiek (dus op één vreemde cel van toepassing)
• komt traag op gang
• Lymfocyten spelen een rol
• B-lymfo (antistoffen aanmaak)en T lymfo (opruiming, lymfe)
• Immunisatie

	zelf antistoffen maken ( actief )	antistoffen krijgen ( passief )
op een natuurlijke manier
op een kunstmatige manier

de ontsteking doormaken en genezen

de moeder geeft (haar) antistoffen door via de moedermelk

(stukjes) antigenen via een vaccin krijgen en daarop antistoffen maken

antistoffen via gedoneerd plasma krijgen

Multipel myeloom/ Kahler

Een vorm van (bloed) kanker die ontstaat in plasmacellen, een soort witte bloedcellen die verantwoordelijk zijn voor het produceren van antilichamen.

Het kenmerkt zich door de abnormale groei van plasmacellen in het beenmerg, wat kan leiden tot botpijn, botbreuken, bloedarmoede, nierproblemen en verzwakking van het immuunsysteem. 

De behandeling omvat doorgaans chemotherapie, stamceltransplantatie en gerichte therapieën.

(chronische) leukemie

Leukemie is een vorm van kanker die begint in de bloedvormende cellen van het beenmerg en zich vervolgens verspreidt naar het bloed en andere delen van het lichaam. 

Er zijn verschillende soorten leukemie, waaronder acute en chronische vormen, afhankelijk van hoe snel de ziekte zich ontwikkelt en vordert.

vormen leukemie

Acute leukemie:  een snel progressieve vorm van leukemie waarbij de abnormale cellen, meestal onrijpe witte bloedcellen, snel vermenigvuldigen en de normale bloedcellen verdringen. Acute leukemie vereist vaak onmiddellijke behandeling.

Chronische leukemie: ontwikkelt zich langzamer dan acute leukemie en wordt gekenmerkt door de overproductie van volwassen maar abnormale bloedcellen. Deze abnormale cellen kunnen zich ophopen in het bloed en het beenmerg, waardoor de normale bloedvorming wordt verstoord.

Chronische lymfatische leukemie (CLL): begint in de lymfocyten, een type witte bloedcellen. Deze abnormale lymfocyten kunnen zich ophopen in het bloed, het beenmerg en de lymfeklieren, wat leidt tot verzwakking van het immuunsysteem en symptomen zoals vermoeidheid, zwakte en vergrote lymfeklieren.

verpleegkundige aandachtspunten

casus klinisch redeneren

npo.nl

vragen ?

Volgende week  cardiologie