Leenwoorden en tussenletters, vwo 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Leenwoorden

Los de volgende raadsels op. 

• eaurub = werktafel
• anvarac = vakantiehuisje op wielen
• wlonc = grappenmaker
• ywbooc = veedrijver

Wat valt je op aan deze woorden, wat hebben ze gemeen?

OPLOSSING

• eaurub = werktafel                                           bureau
• anvarac = vakantiehuisje op wielen         caravan
• wlonc = grappenmaker                                  clown
• ywbooc = veedrijver                                        cowboy

Deze woorden komen uit een andere taal (Engels en Frans):

het zijn leenwoorden.

Leenwoorden zijn woorden die uit andere talen in het Nederlands terecht zijn gekomen. De meeste woorden die we overnemen uit andere talen, worden na een tijdje aangepast aan het Nederlandse spellingsysteem.

Deze les kijken we hoe je Engelse en Franse leenwoorden moet spellen.

Bekijk onderstaande REGELS. Zo meteen krijg je twee quizvragen, waarbij je deze regels nodig hebt.

            Hoe schrijf je Engelse leenwoorden?

• Een samenstelling van Engelse woorden schrijf je in het Nederlands als één woord: latenightshow, voicemail.
• Als het rechterdeel van de samenstelling een Engels voorzetsel is, plaats je een koppelteken: time-out, sit-up.
  
• Als de combinatie wordt gezien als een woordgroep, schrijf je de delen los: second opinion, low budget 

Welk Engelse leenwoord is onjuist gespeld?

1. coverstory
2. eye liner
3. glamourgirl
4. make-up

Welk Engelse leenwoord is onjuist gespeld?

1. intensive care
2. sandwich
3. smash
4. pick up

Bekijk onderstaande REGELS. Zo meteen krijg je vier quizvragen, waarbij je deze regels nodig hebt.

            Hoe schrijf je Franse leenwoorden?

In sommige Franse woorden schrijf je accenten op een klinker:

• accent aigu (logé)
• accent grave (crèche)
• accent circonflexe (crêpe)

 Andere Franse woorden schrijf je zonder accenttekens: diner. In een woord dat echt als Frans aanvoelt, blijven alle accenttekens staan. Vooral bij woordgroepen (déjà vu).

 

ê

é

è

accent aigu 

accent grave

accent circonflexe

Welk accent bevat dit woord?

blèren

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Welk accent bevat dit woord?

coupé

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Welk accent bevat dit woord?

frêle (=fijngebouwd)

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Antwoorden kruiswoordpuzzel

Horizontaal

2 overeenkomst = deal

4 afspraakje = date

6 alleenstaand = single

7 klokje = horloge

9 kinderen = kids

Verticaal

1 bewonderaar = fan

2 ontwerp = design

3 gast die blijft slapen = logé

5 optreden = show

8 verbinding = link

Tussenletters in samenstellingen

Een samenstelling: twee (of meer) woorden die samen één woord worden.

De tussenletter 's' in samenstellingen

• Als je een -s tussen de twee delen hoort, schrijf je die ook:

      jongensdroom

      stationsweg 

• Begint het rechterdeel van het woord ook

      met een -s vervang het dan door een ander

      woord.

      varkensstaart > varkenshok

De tussenletter 'n' in samenstellingen

• Als het eerste deel van de samenstelling een meervoud op -en heeft, dan schrijf je die ook in de samenstelling:

      pannenkoek

      fietsenstalling

• Als het eerste deel van de samenstelling een meervoud op  -en én op -s heeft, dan schrijf je alleen een -e:

     groentesoep

Hoe schrijf je de samenstelling van
liefde + verdriet ?

1. liefdeverdriet
2. liefdenverdriet
3. liefdesverdriet
4. liefdverdriet

Maak een samenstelling van de woorden:
stoel + dans

Hoe schrijf je de samenstelling van
varken + staart ?

1. varkensstaart
2. varkenstaart
3. varkestaart
4. varkesstaart

Maak een samenstelling van de woorden:
huis + markt

Hoe schrijf je de samenstelling van
zon + schijn ?

1. zonnesschijn
2. zonschijn
3. zonnenschijn
4. zonneschijn

Maak een samenstelling van de woorden:
maan + schijn

Waarom heeft deze samenstelling een tussenletter -e ?
maneschijn

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is.
2. Het eerste woord heeft geen meervoud.
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s.
4. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis.

Waarom heeft deze samenstelling een tussenletter -e ?
breedtestraal

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is.
2. Het eerste woord heeft geen meervoud.
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s.
4. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis.

Waarom heeft deze samenstelling een tussenletter -e ?
rijstevlaai

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is.
2. Het eerste woord heeft geen meervoud.
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s.
4. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis.

Waarom heeft deze samenstelling een tussenletter -e ?
reuzegroot

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is.
2. Het eerste woord heeft geen meervoud.
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s.
4. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis.

Maak een samenstelling van de woorden:
bezoeker + centrum

Maak een samenstelling van de woorden:
pakje + avond

Maak een samenstelling van de woorden:
lengte + verschil

Aan de slag

Maken: Spelling Cursus 7

- paragraaf 3: opdracht 1, 2 en 6, blz. 252-253

- paragraaf 5: opdracht 2, 3 en 4, blz. 257

Klaar? Werk verder aan je boekopdrachten (fictiedossier). Zie Magister > Opdrachten.

Uiterlijk leveren in week 23 (2 juni-6 juni)