5.4 Ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4. Ecosystemen

• levensgemeenschap met populaties van verschillende soorten.....
• ....in een "bepaald gebied"
• onderlinge voortplanting mogelijk tussen soortgenoten
• afhankelijk van biotische en abiotische factoren

voedselrelaties

• voedselketen: van producent tot consument n^de orde

• producent: CO2 en H2O -> organische stoffen (afb.24 p.107)

1e trofische niveau

2e trofische niveau

3e trofische niveau

4e trofische niveau

voedselweb: verzameling voedselketens

-tot welke orde consument 

hoort de sprinkhaan hier?

-wie zijn de toppredatoren?

-tot welke orden consument 

behoort de kikker?

voorspellen

voedselkringloop = voedselweb (producenten + consumenten)    + bacteriën (reducenten)

welke organismen vormen de producenten in een meer of zee?

bekijk afb. 23 op p.107
-welke organismen horen bij het eerste trofische niveau?

bekijk afb. 23 op p.107
-tot welke orde consument horen wezel en tonijn in deze voedselketens

1. 1e
2. 2e
3. 3e
4. 4e

-> autotroof - heterotroof

-> producent - consument - reducent

• autotroof (-> auto = zelf, troof = voeden) -> kunnen eigen voedsel (= organische stoffen als suikers, vetten, eiwitten, DNA) zelf maken uit anorganische stoffen (CO2 en H2O) -> opbouwreactie -> producenten
• heterotroof (hetero = ander) -> zijn voor hun voedsel afhankelijk van andere organismen -> consumenten
• reducenten ten slotte breken organisch afval af tot anorganische stoffen (= voedsel voor de producenten) -> ze maken daarmee de kringloop rond -> zie afbeelding 25 op p.108)

welke twee groepen organismen worden tot de reducenten gerekend?

bekijk afbeelding 25 op p.108; afvaleters worden hier als aparte categorie genoemd, terwijl je ze ook zou kunnen onderbrengen in een van de drie andere categorieën: in welke categorie?

1. bij de producenten
2. bij de consumenten
3. bij de reducenten
4. bij de consumenten en bij de reducenten

assimilatie - dissimilatie: afb.26

• assimilatie = opbouwreactie -> energie nodig (licht of energie die vrijkomt bij oxidatie van anorganische stoffen)
  
• dissimilatie = afbraakreactie -> levert energie (ATP, warmte)
• assimilatie m.b.v. licht = fotosynthese -> alleen autotrofen -> product = glucose -> vetzuren, aminozuren, nucleinezuren
• heterotrofe assimilatie: ombouwen van organische verbindingen (= voortgezette assimialie)

welke verbindingen gebruiken autotrofen bij een assimilatiereactie?

welke verbindingen zijn nodig bij een dissimilatiereactie?

welke organismen maken organische stoffen?

1. alleen autotrofen
2. alleen heterotrofen
3. autotrofen en heterotrofen
4. geen van beide

welke organismen doen aan dissimilatie?

1. alleen autotrofen
2. alleen heterotrofen
3. autotrofen en heterotrofen
4. geen van beide

verwerking

• maak opdracht 19, 20 en 21

ecosystemen - deel 2

• ecologische piramide: van aantallen, biomassa of energie
• koolstofkringloop 

piramide van energie: zie afb.30 (p.111)

energiebron in een ecosysteem

• zonlicht (op land en in ondiep water) -> fotosynthese
• zoutreacties (bij vulkanische activiteit) -> chemosynthese
• energie wordt gebruikt om kleine, energiearme anorganische stoffen (CO2, H2O, zouten) om te zetten in grote, energierijke organische stoffen (eerst glucose, daaruit vetzuren, aminozuren,                                                                     andere koolhydraten)

productiviteit

• de productiviteit van een vegetatie wordt uitgedrukt in biomassatoename/groei ((k)g) per oppervlakte-eenheid (m2) per tijdseenheid (jaar)
• Bruto Primaire Productie (BPP)= de hoeveelheid koolstof (CO2) die een vegetatie vastlegt (als glucose) bij de fotosynthese
• Netto Primaire Productie (NPP) = de hoeveelheid koolstof die een vegetatie vastlegt in biomassa (groei)
• BPP - dissimilatie = NPP

energieverlies in een ecosysteem

• afbeelding 31 (p.112): energiestromen in een ecosysteem
• niet alle delen van planten, dieren zijn eetbaar (schors, wortels, hout, tanden, botten, vacht, etc.)
• deel van het gegeten voedsel is wel eetbaar, maar onverteerbaar
• elk organisme verbruikt een deel van de voedingsstoffen als brandstof -> dissimilatie (levert energie, maar geen groei)

met welke letter wordt in een energiestroom schema de totale biomassa van een trofisch niveau weergegeven?

1. N
2. Pn
3. I
4. F

met welke letter wordt in een energiestroom schema de groei van een trofisch niveau weergegeven?

1. Pn
2. R
3. Pn+1
4. Fn+1

met welke letter wordt in een energiestroom schema de de ontlasting een trofisch niveau weergegeven?

1. N
2. Rn+1
3. Fn+1
4. Pn+1

verwerking

• maak opdracht 22, 23 (p.112-113)