Les 3 en 4. Kunst Drama Theorie: verwijzen naar werkelijkheid en dramatische technieken

• Drama
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom M4

1. Verwijzen naar de werkelijkheid

2. Dramatische technieken

3. Tekst ensceneren (als er nog tijd is of volgende les)

Startklaar

- pak je schrift / laptop

- tas op grond

- startvraag: wat zou verwijzen naar de werkelijkheid kunnen betekenen?

Programma P4/PTA 1

Week 1: basisbegrippen; theatrale middelen; spelgegevens; functies drama

Week 2:tekst begrippen; spanningsopbouw

Week 3: denktekst; subtekst; karaktereigenschappen

Week 4: non-verbale/verbale uitingsmogelijkheden; dramatische technieken; verwijzen werkelijkheid

Week 5: rol; speltechnieken; speelstijl; typetje; status

Week 6: herhalen theatervormgeving

Week 7: oefentoets

Leerdoelen

Je weet wat verwijzen naar de werkelijkheid betekent

Je kunt 6 verschillende manieren van verwijzen naar de werkelijkheid noemen

Je kunt de vier dramatische technieken noemen

Je weet het verschil tussen denktekst en subtekst

Je weet wat het ensceneren van een tekst is

Terugblik

Spanningsboog

Conflict

Voorbeeld: Assepoester

Manieren van verwijzen naar de werkelijkheid 

  

Een toneelstuk laat altijd een visie zien van de regisseur op een aspect van de  werkelijkheid. De regisseur verwijst daarmee naar de werkelijkheid. Dit kan op 6 verschillende manieren.

Welke verwijzingen naar de werkelijkheid ken je al?

Manieren van verwijzen naar de werkelijkheid

Een regisseur wil zijn visie laten zien in een toneelstuk. Daarmee verwijst hij naar iets van het echte leven: de werkelijkheid. 

Er zijn 6 manieren van verwijzen naar de werkelijkheid.

1. Nabootsing

De werkelijkheid zo echt mogelijk nabootsen. 

Voorbeeld:

Vader komt weer eens laat thuis van zijn werk en moeder wordt boos, omdat het eten alweer koud is. 

2. Typering

De werkelijkheid overdreven laten zien door één eigenschap uit te vergroten. (denk aan: typetje). 

Voorbeeld:

Moeder zegt niets maar gooit alle sperziebonen één voor één in de prullenbak, terwijl ze vader blijft aankijken.

3. Omkering

Het tegenovergestele van wat het publiek verwacht, gebeurt. 

Voorbeeld:

Vader komt laat thuis en moeder vliegt hem blij om de hals en voert hem liefdevol zijn sperzieboontjes.

4. Oefensituatie

De werkelijkheid wordt nagespeeld om iets te oefenen in bijv. therapie of een rollenspel. 

Voorbeeld:

Vader oefent met een andere vader, die moeder naspeelt, om goed met elkaar en met de situatie om te leren gaan.

5. Metafoor

De werkelijkheid wordt weergegeven als een symbool of vergelijking.  

Voorbeeld:

Moeder staat symbool voor de betutteling van de NL regering. Vader staat symbool voor de rebellen. 

6. Vrije verbeelding

Verwijzing naar de werkelijkheid die niet vastligt. 

Voorbeeld:

Het conflict tussen vader en moeder wordt verbeeld als gevecht in een boksring. 

Verwijzen naar werkelijkheid

Nabootsing

Typering

Omkering

Oefensituatie

Metafoor

Vrije verbeelding

Je krijgt zo verschillende fragmenten te zien met verwijzingen naar de werkelijkheid. Bekijk goed welk fragment welke verwijzing gebruikt ( en waarom je dat denkt). 

Verwijzen naar werkelijkheid

Nabootsing

Typering

Omkering

Oefensituatie

Metafoor

Vrije verbeelding

2. Dramatische technieken om informatie vorm te geven

Drama/theater wordt gebruikt op bijv. televisie om info te geven (denk maar aan 'Opsporing Verzocht')

Je moet 4 begrippen kennen: fictionalisering, verhaalopbouw, rolverdeling, enscenering

Dramatische technieken

Dramatische technieken op andere plaatsen dan het theater zijn:

televisie, internet, op locatie 

1. fictionalisering: hoe ware gebeurtenissen worden nagespeeld 

2. verhaalopbouw: de volgorde waarin informatie is geordend

3. rolverdeling: benoemen van de personages in dramaproducties

4. enscenering: hoe een verhaal/de werkelijkheid in scene wordt gezet 

1. Fictionalisering

Waargebeurd verhaal over oorlogsheld is vertaald naar een film, en later naar een musical.

Hiervoor worden dramatische technieken ingezet om informatie over te brengen.

2. Theater - verhaalopbouw

Om een verhaal écht goed te begrijpen: hoe is het opgebouwd?

Klassieke verhaalopbouw         - heel gestructureerd, 

begin-midden-eind en een logische opbouw. 

Scènische verhaalopbouw       - verhaallijnen door elkaar

Absurdistische vertelwijze       - geen duidelijke verhaallijn

3. Rolverdeling

Hoe hebben jullie dit gedaan bij jullie dialoog bij praktijk?

4. Enscenering:

"In scène zetten"

Je maakt gebruik van: mise-en-scène en de materiële vormgevingsmiddelen

Wat is mise-en-scène?

1. Wat er wordt gedaan met belichting tijdens een voorstelling.
2. Hoe acteurs gebruik maken van het speelveld.
3. De scène speelt zich in de mist af.
4. Het is een term die in de wetenschap wordt gebruikt.

Mise-en-scène

Betekent "Plaatsing op toneel".

Dus: waar staan de acteurs ten opzichte van elkaar en het decor/attributen. 

Wat waren de materiële vormgevingsmiddelen ook alweer?

Zo beschrijf je de 

mise-en-scène:

Beschrijf letterlijk wat je ziet, dus: 

3 spelers liggen op de grond in het midden van het toneel. 1 speler zit erbij gehurkt.

2 spelers vanaf links en 2 spelers vanaf rechts kijken naar de liggende mensen.

1 speler kijkt vanaf achteren naar de liggende mensen en 1 loopt voorlangs.

Je mag wel houdingen beschrijven, maar niet de intentie/uitleg beschrijven.

Dus: "1 speler loopt voorlangs" en niet "1 speler loopt in paniek voorlangs".

Beschrijf de mise-en-scène in deze foto.

Beschrijf de mise-en-scène in deze foto.

Beschrijf de mise-en-scène in deze foto.

Beschrijf de mise-en-scène in deze foto.

Opdracht: mise-en-scene

Stel: je maakt een voorstelling met een machtige koning. Wat is dan een geschikte mise-en-scene? 

Bijvoorbeeld: 

Je plaatst de koning op een verhoging 

in het midden van het toneel.

Dit zegt: de koning is belangrijk.

De andere personages staan achter hem. 

Een tekst ensceneren

Eén toneelstuk kun je op wel honderd verschillende manieren opvoeren. Als jij de regisseur zou zijn van het toneelstuk “Romeo en Julia” maak jij er een ander stuk van dan iemand anders uit jouw klas. Met andere woorden: Jouw enscenering is anders dan die van de ander. 

Kijk naar de volgende twee voorbeelden van hetzelfde toneelstuk (Romeo en Julia) maar door twee verschillende regisseurs verfilmd.

Wat zijn verschillen tussen enscenering van Romeo en Julia?

Tekst ensceneren

Zoek een antwoord op de volgende vragen: 

Over de gehele tekst: 

Waar gaat de tekst over? Wat is de situatie? (wie, wat, waar, wanneer, waarom) 

Over de personages: 

Wie zijn ze? Wat zijn hun belangen? Wat willen ze van elkaar? 

Per zin(-sdeel): 

Wat bedoelt het personage eigenlijk met de tekst? (denktekst, subtekst) 

Wat wil hij/zij bereiken? 

Na het lezen, het analyseren en het interpreteren van de tekst kan de regisseur de toneeltekst gaan ensceneren.

Wat was ook alweer het verschil tussen denktekst en subtekst?

Denktekst

De tekst die je als personage denkt en niet hardop zegt. 

Subtekst

De theatrale vormgeving door regisseur en acteurs is hun interpretatie van de geschreven tekst .

Analyseer de balkonscene

Lever deze analyse aan  het einde van de les in

Telt mee als SO

Balkonscène Romeo en Julia

Romeo loopt naar de tuin van de familie Capuletti.

Julia staat op haar balkon.

Ze vertellen elkaar dat ze verliefd zijn.

Julia: Wie is daar?

  Romeo?

Romeo: Ik was Romeo.

  Maar ik wil een andere naam.

  Voor jou.

Romeo klimt het balkon op

Julia: O Romeo

Romeo: O Julia

  Spreek lieve woorden.

  Zeg dat je van me houdt

Julia: Hoe kom jij hier?

  Vergeet niet wie je bent.

  Ga weg.

  Als mijn vader je ziet, dan…

Romeo: Hij mag me zien.

  Ik ben niet bang.

Julia: Hoe ben je hier gekomen?

Romeo: Door de liefde.

  Zij wijst mij de weg.

  Ik hou van jou.

Ze pakken elkaars handen vast

Julia: Hou je echt van mij

  Zijn we verliefd?

  Het maakt me bang

Romeo: Je hoeft niet bang te zijn

Ze horen iemand langslopen

Romeo gaat snel weg

Zoek een antwoord op de volgende vragen:


Over de personages:
Wie zijn ze? Wat zijn hun belangen? Wat willen ze van elkaar?
(Dit mag je ook op je blaadje schrijven)

Zoek een antwoord op de volgende vragen:


Per zin(-sdeel):
Wat bedoelt het personage eigenlijk met de tekst? (denktekst, subtekst)
Wat wil hij/zij bereiken?

Check leerdoelen

1. Ensceneren tekst

2. Dramatische technieken

3. Verwijzen naar de werkelijkheid

Welke twee dingen gebruik je bij ensceneren? (2 antwoorden mogelijk)

1. vormgeving
2. tekst
3. mise-en-scène
4. emoties

Wat zijn 4 dramatische technieken?

Noem 4 van de 7 manieren van verwijzen naar de werkelijkheid

Check: vragen leerlingen (zie vorige les)

Volgende les

rol; speltechnieken; speelstijl; typetje; status