CE 2F voorbereiding

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Lesdoel:

Onderdelen CE lezen behandelen.

Elke tekst heeft een onderwerp en een hoofdgedachte

Hoe herken je het onderwerp? 

• het onderwerp geeft in één woord aan waar een tekst over gaat
• het onderwerp is nooit een hele zin
• je kunt het onderwerp vaak al uit de titel halen
• vaak wordt het onderwerp herhaald in de tekst

Hoofdgedachte

De hoofdgedachte is altijd een complete zin. Je vindt de hoofdgedachte meestal in de inleiding of in het slot van een tekst, dus lees die twee gedeelten goed!

Let op: de hoofdgedachte is nooit een vraag!

Een hoofdgedachte is hetzelfde als een onderwerp

1. Juist
2. Onjuist

Wat is het onderwerp van de tekst?

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. Pootafdrukken dino's
2. het Schotse eiland Skye
3. wetenschappers in Schotland
4. dino's leefden in een gezin

Wat is het verschil tussen een onderwerp en een hoofdgedachte?

1. Hoofdgedachte is een paar woorden. Onderwerp is een hele zin.
2. Hoofdgedachte is een samenvatting over de tekst.
3. Onderwerp is waar de tekst over gaat. Hoofdgedachte is wat de schrijver over het onderwerp zegt.
4. Hoofdgedachte is waar de tekst over gaat. Onderwerp is wat de schrijver over het onderwerp zegt.

Wat is de hoofdgedachte?

De hoofdgedachte = ?

1. Man vindt vogelspin in fruit, dit is vrij uniek.
2. Arnhemmer Bart van den Akker houdt van druiven.
3. Albert Heijn vindt de vondst van een vogelspin uitzonderlijk.
4. De vrouw van Bart van den Akker koopt druiven.

Doel en publiek

Doel en publiek

• Eén onderwerp heeft niet altijd zelfde doel en publiek.
• Oriënterend lezen --> Tekstsoort, tekstvorm

Doel en publiek: voorbeeld

1. Voor welk publiek is de tekst geschreven?
2. Wat is het doel van de schrijver?

Theorie

• Teksten zijn niet altijd betrouwbaar
  
• Wat kun je doen om te controleren of een tekst betrouwbaar is?

Betrouwbaarheid teksten

• Deskundigheid auteur;
• Datum van publicatie;
• Objectiviteit;
• Taalgebruik;
• Feiten of meningen;
• Gebruik van bronnen.

Bekijk de uitspraken over betrouwbaarheid van een tekst.
1. Als de schrijver de bron vermeldt, is de tekst betrouwbaar.
2. Als de tekst oud is, is de tekst onbetrouwbaar.

Welke uitspraak over betrouwbaarheid van een tekst is juist?

1. Alleen uitspraak 1 is juist.
2. Alleen uitspraak 2 is juist.
3. Beide uitspraken zijn juist.
4. Beide uitspraken zijn onjuist.

Wanneer is een tekst betrouwbaar?

1. Als je de informatiebron terug kunt vinden.
2. Als de bron belanghebbend is.

Wat zijn aanwijzingen voor een betrouwbare tekst?

1. Staan veel meningen in de tekst.
2. De auteur of programmamaker neemt zelf een duidelijk standpunt in.
3. Feiten worden objectief beschreven en de bronnen worden vermeld.
4. De auteur probeert iets te verkopen.

Betrouwbaar? "Een reclametekst van een auto"

1. ja
2. nee

Betrouwbaar?: "Bijsluiter van een medicijn."

1. ja
2. nee

Hoe herken je de opbouw van een tekst?

1. Tussenkopjes
2. Inleiding dikgedrukt
3. Afbeeldingen
4. Alinea's

Wat is de opbouw van een tekst?

1. Inleiding en kern
2. Inleiding, middenstuk en slot
3. Kern en slot
4. Inleiding en slot

Deelonderwerpen

Voorbeeld

deelonderwerpen?

onderwerp?

Welke deelonderwerpen?

Wat is een deelonderwerp?

1. Een onderwerp van een tekst
2. De titel
3. Een onderwerp van een alinea
4. De schrijver van een tekst

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over politiek?

1. Gezelschapsspellen
2. Verkiezingen
3. Vakantiereizen
4. De woestijn

Tekstverbanden en signaalwoorden

Een tekst is opgebouwd in zinnen en alinea's.

Samenhang in de tekst is van belang om de tekst te begrijpen.
Hoe?

Tekstverbanden en signaalwoorden

Tekstverbanden en signaalwoorden horen bij elkaar.

1. Ja
2. Nee
3. Soms

Signaalwoorden geven altijd een tekstverband aan.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is het tekstverband bij het signaalwoord 'daardoor'?

1. tijd
2. samenvatting
3. oorzaak-gevolg
4. opsomming/volgorde

Wat is het tekstverband van het signaalwoord 'dus'?

1. voorwaarde
2. vergelijking
3. samenvatting
4. conclusie

Objectief / subjectief

Objectief: gebaseerd op feiten

Subjectief: gebaseerd op mening

controleerbaar	niet te controleren
gebaseerd op feiten, wetenschap, waarden en algemene normen	gebaseerd op vermoedens, overtuiging of waardeoordeel
je kunt bewijzen of het waar of niet waar is	niet te bewijzen, extra voorbeelden nodig voor geloofwaardigheid

objectief             subjectief

  

Is het argument objectief of subjectief?
Het is vandaag een goede dag om naar het strand objectief / subjectief
te gaan, want het is lekker warm.

1. subjectief argument
2. objectief argument

Is het argument 'Het effect van de avondklok is niet bewezen' een objectief of een subjectief argument?

1. Objectief, want het is gebaseerd op feiten.
2. Subjectief, want het is gebaseerd op een mening.

Argumenten kunnen zowel objectief als subjectief zijn.

1. waar
2. niet waar

Objectief of subjectief argument?

We kunnen wel op de fiets gaan, want onze auto is kapot.

1. objectief
2. subjectief

Inleiding	- onderwerp introduceren - aandacht lezer trekken - benoemen stelling en standpunt
Kernalinea 1	Argument 1 uitwerken 'ten eerste', 'allereerst'
Kernalinea 2	Argument 2 uitwerken 'ten tweede', 'daarnaast', 'bovendien'
Kernalinea 3	Tegenargument uitwerken en direct weerleggen door goede ontkrachting
Slot	Conclusie geven 'dus', 'kortom'

Opbouw betoog

Betoog

In betogen willen schrijvers je overtuigen. In betogen vind je dan ook altijd argumentatie daarvoor. Betogen zijn altijd subjectief.

Voorbeeld van een betoog: een ingezonden brief

Wat is een voorbeeld van een betoog?

1. reclamefolder
2. ingezonden brief in de krant
3. nieuwsbericht
4. leesboek

Een betoog is..

1. subjectief
2. objectief

Wat is een betoog?

1. Een oproep voor een betoging (demonstratie)
2. Een tekst waarin de schrijver jou wil overtuigen
3. Een tekst die je gebruikt bij een speech
4. Een juridische samenvatting

Beschouwende tekst

• De schrijver of spreker bespreekt meerdere standpunten.
• De bedoeling is dat de lezer of luisteraar nadenkt over het onderwerp.
• Een beschouwende tekst heeft niet als doel te overtuigen.

Kenmerken beschouwing

• Een beschouwing biedt verschillende visies ter overweging aan.
  
• Een beschouwing laat de lezer nadenken.
  
• Een beschouwing heeft een centrale vraag waar meerdere antwoorden op gegeven worden.
  
• Een beschouwing is overwegend objectief.
  
• Een beschouwing is genuanceerd.
  
• De stijl van een beschouwing is zakelijk.

BESCHOUWING

Wat is een beschouwing?

Beschouwen betekent....

Wat is het verschil tussen een betoog en een beschouwing?

Een beschouwing is...

1. een informatieve tekst
2. een betogende tekst
3. een instructieve tekst
4. een verhalende tekst

Beschouwen als tekstdoel is:

1. volledig objectief
2. overwegend objectief
3. volledig subjectief
4. overwegend subjectief

Welke tekstsoort is onpartijdig?

1. betoog
2. beschouwing

Opdrachten:

Blz 25 tot 27. Opdracht 3.
Blz 28 tot 30 . Opdracht 4.
Blz 32. tot 35.  Opdracht 6.
Blz 37. tot 39. Opdracht 2.