Slaap en waakritme

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Slaap en waakritme

Waarom is slapen belangrijk voor jou?

Functies van slaap

• Ontspanning lichamelijk
• Ontspanning geestelijk
• Positieve invloed geheugen. 'Filteren' ervaringen van de dag.
  

Fasen van de slaap

1. Doezelen sluimerfase, inslapen , snel wakker van geluid
2. Lichte slaap, hersenactiviteit vertraagt
3. Diepe slaap, rust het lichaam uit goed uit 
4. Diepere slaap, moeilijk wakker te krijgen
5. Droomslaap (REM-slaap)

• Per nacht 4 -6 slaapcycli

Hoeveel uur iemand slaapt, hangt af van...?

• Leeftijd
  
• Tijdstip dat men naar bed gaat
• Biologische klok

Wat gebeurt tijdens het slapen?

• Ademhaling en hartslag  wordt langzamer.
• Hersenactiviteit wordt minder.
• De lichaam groeit.
• Lichaamstemperatuur wordt iets lager.
• Spieren ontspannen zich en herstellen.
• Stofwisseling wordt trager.
• Weefsels vernieuwen zich.

Slaap en waakritme

leeftijd	gemiddelde aantal uren per etmaal
pasgeboren	tot 18 uur
1-12 maanden	14 tot 18 uur
1-3 jaar	12 tot 15 uur
3-5 jaar	11 tot 13 uur
adolescenten	9 tot 10 uur
volwassenen en oudere	7 tot 8 uur

Hoeveel uur iemand slaapt, hangt af van ....??

1. Biologische Klok
2. Leeftijd
3. Tijdstip
4. Alle bovenstaande antwoorden

Slaap stoornissen

* Een slaapstoornis is een stoornis in het slaapwaakpatroon.

* Het is een medische aandoening, dus er kan een diagnose worden gesteld.

Ziektebeelden die bij slaapstoornissen horen zijn:

• Slaapapneu
• Narcolepsie
• Rusteloze benen
• Slaapwandelen 

Gevolgen verstoord slaap-waak ritme

• Afwijkend gedrag, bijvoorbeeld nervositeit, geïrriteerdheid of zich angstig of apathisch (onverschillig) voelen.
  
• Concentratieverlies en geringere opmerkzaamheid, wat kan leiden tot ongelukken.
  
• Gestoorde gedachtegang en vaak abnormale reactie op prikkels: zorgvragers die van een mug een olifant maken.
  
• Niet meer goed lichamelijk functioneren; minder werkzaamheden en activiteiten kunnen doen.

Door slecht slapen verminderd:

• Het geheugen
• 
  het concentratievermogen​ 
• 
  het spraakvermogen ​ 
• 
  de reactiesnelheid​ 
• 
  de besluitvaardigheid​ 
• 
  het gevoel voor tijd en ruimte(planning)​ 
• 
  de fysieke gezondheid.​ 
• het vermogen om emoties te hanteren​

Interventies; bevorderen van slaap

• Verpleegplan (wensen en gewoonten/rituelen. 
• Goede activiteitprogramma overdag (dagindeling)
  
• Slaap observeren
• Houdingen in bed (lig orthese)
• Voeding en vocht
• Vertrouwde omgeving
• Slaaphygiëne

Wat kunnen de gevolgen zijn van een verstoord slaap-waak ritme?
Noem 3 voorbeelden.

De slaapbehoefte neemt met het ouder worden af.

Juist

Onjuist

Wat is het verschil tussen een slaapprobleem en een slaapstoornis?

Hoe wordt chronische slapeloosheid genoemd?

1. Slaapprobleem
2. Insomnie
3. Primaire slapeloosheid
4. Secundaire slapeloosheid

Wat is de oorzaak van het slaapapnoe syndroom?

opdracht 

1. Factoren die het slaap-waakritme beïnvloeden

Maak een lijst van vijf factoren die het slaap-waakritme kunnen verstoren, vooral bij ouderen of zieke cliënten. Beschrijf per factor hoe deze invloed heeft op het slaapgedrag van cliënten. Denk bijvoorbeeld aan:

• Pijn of ongemak

• Medicatiegebruik

• Omgevingsfactoren (zoals geluid of licht)

• Psychische factoren (zoals angst of depressie)

• Veranderingen in de dagelijkse routine (zoals minder bewegen)

Casus 

 Casus: Slaapproblemen bij een cliënt

Lees onderstaande casus en beantwoord de vragen.

Casus:

Mevrouw Jansen is een 82-jarige cliënt in een verpleeghuis. Ze klaagt vaak over slapeloosheid en zegt dat ze 's nachts wakker ligt en overdag moe is. Haar nachtrust wordt verstoord door pijn in haar gewrichten en soms door nachtmerries. Ze geeft aan zich de laatste tijd somber te voelen en komt daardoor moeilijk tot rust.

• Vraag 1: Welke factoren uit de theorie herken je in deze casus die mogelijk bijdragen aan de slaapproblemen van mevrouw Jansen?

• Vraag 2: Welke maatregelen kun je nemen om mevrouw Jansen te helpen beter te slapen? Beschrijf minimaal drie interventies die je kunt toepassen in haar zorgplan.

Slaap lekker !!