10.7 Biotechnologie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Noem enkele soorten mutaties

Leg uit hoe het DNA repair systeem werkt.

Leg uit op welke twee manieren kanker kan ontstaan.

Welke twee mechanismen dragen bij aan het ontstaan van een grote genetische variatie?

Thema 10 DNA

10.7 Biotechnologie

Leerdoel

• Je kunt de verschillende technieken en toepassingen van biotechnologie beschrijven.

Biotechnologie: Genetisch Gemodificeerd Organisme

Technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens.

Transgeen organisme: gen van organisme ander soort

Cisgeen organisme: gen van organisme zelfde soort

Recombinant-DNA-techniek

DNA inbrengen van ander individu.

• Plasmide: uit bacteriën gekweekt
• Restrictie-enzymen: knippen
• DNA-ligase: plakken
• Marker (resistentie tegen bepaald antibioticum): controle of bacterie het specifieke gen heeft opgenomen
  

Biotechnologie: Genetisch Gemodificeerd Organisme

• Gist: wijn, bier, brood
• Chymosine (enzym van kalf): kaas
• Melkzuurbacteriën: zuukool, yoghurt
• Planten veredelen: weestand tegen bepaalde schimmel, tegen vraatinsecten, verhogen duurzaamheid vruchten
• Dieren fokken: (IVF) = klonen
• Planten: (weefselkweek): geneesmiddelen, insecticiden, geur- en smaakstoffen
• Polyploïdie: opbrengst vergroten van cultuurgewassen
• Bacteriën: opruimen radioactief afval (genen zetten kwik om)
  
• Mensen: insuline, groeihormoon, eiwitten

Binas tabel 71M

Virussen

Doel: gen isoleren uit eukaryoot organisme

• Kopie mRNA 
• Reverse-transcriptase = mRNA - DNA (es) 
• DNA-polymerase = DNA (ds) => complementairDNA/copyDNA/cDNA in plasmide

Geninactivatie

Uitschakelen van genen die coderen voor ziekteverwekkende eiwitten

-> antisense-DNA: 

• Kopie stukje DNA met desbetreffend gen (dus je hebt nu beide strengen DNA)
• In orgaan brengen
• Transcriptie = 2x RNA (complementair)
• Op weg naar ribosomen vindt binding 2x RNA plaats = blok translatie

Knock-outgen: onderzoek functie van gen

Leerdoel behaald??

• Je kunt de verschillende technieken en toepassingen van biotechnologie beschrijven.

Het huiswerk

Bestudeer blz. 137 t/m 143.

O: Maken + nakijken opdr. 82 t/m 91.

V: Maken + nakijken opdr. 87 t/m 91.