1.3 Nederland breidt zijn macht uit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

De koloniale relatie tussen Nederland en Indonesië

§ 3 Nederland breidt zijn macht uit

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier Nederland zijn macht uitbreidde en welke gevolgen dit had voor de bevolking van Indonesië

 § 3.1 Kritiek op het cultuurstelsel

KRITIEKPUNTEN

1. UITBUITING JAVAANSE BOEREN
2. REGERING BEPAALDE WELKE PRODUCTEN ER VERBOUWD WERDEN

UITBUITING

• Dominee van Hoevëll (liberaal kamerlid, cultuurstelsel is schuldig)
  
• Multatulli (boek Max Havelaar)

PRODUCTEN

• Liberalen willen niet dat de overheid zich met de economie bemoeit
  

• Steeds meer wetten maken vrij ondernemerschap mogelijk: Mijnwet (1850), Agrarische wet (1870), Suikerwet (1871)

§ 3.2 DE VRIJE ECONOMIE IN DE PRAKTIJK

1870

• 1870 EINDE CULTUURSTELSEL, REGERING BEMOEIDE ZICH HAAST NIET MEER MET ECONOMIE
• ONDERNEMERS HUREN GROND VAN DE OVERHEID
  

Ondernemers in Indië

• Steeds meer Europese ondernemers gaan naar Indië

• Niet alleen op Java en Sumatra maar ook in de Buitengewesten

Werken op de plantages

• Plantages hebben arbeiders nodig

• Vaak te weinig arbeiders (gebieden dunbevolkt)

• Arbeiders worden voornamelijk uit China gehaald

• Deze contractarbeiders worden koelies genoemd

Behandeling van de koelies

• Werken keihard voor een laag loon

• Koelies worden zeer slecht behandeld (lijfstraffen)
  

• Opstanden worden keihard neergeslagen
  

De wet...

...de werkelijkheid

ZELFSTANDIG WERKEN

MAKEN OPDRACHTEN § 3
6 TOT EN MET 7
KLAAR? LEZEN IN LESBOEK

§ 3 Vanaf 1870: Nederland breidt zijn macht uit

• Grote vraag naar grondstoffen uit Nederlands-Indië (olie, tin, rubber)

• Bouw van het Suez-kanaal zorgt voor goede én veel kortere route naar Nederlands-Indië

• Modern-imperialisme: uitbreiding van het aantal kolonies door Europese landen

Nederlands Imperialisme (1)

• Nederlandse versie van het modern imperialisme

• Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) beschermt plantage-eigenaren

• PACIFICATIE = Het onder Nederlands bestuur brengen van alle gebieden in Nederlands-Indië
• Begint met de harde acties na aanval op KNIL (1894: Lombok)

Nederlands Imperialisme (2)

• Conflict met Atjeh (op het eiland Sumatra) wordt erger (1873-1904)
  

• In 1910: heel Nederlands-Indië in bezit van Nederland
  

Johannes van Heutsz

• Generaal-Majoor die de oorlog in Atjeh won voor Nederland:  waakzaamheid en bewegelijkheid

• Tussen 1904 en 1909 Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië

• Zorgde ervoor dat steeds meer vorsten zich gingen onderwerpen aan het Nederlandse gezag

Samenvatting

• Je hebt geleerd dat het cultuurstelsel ophoudt te bestaan en dat particuliere ondernemingen ontstaan in vrijwel heel Indonesië

• Je hebt geleerd dat Nederland vanaf 1870 steeds meer zijn macht (al dan niet met geweld) ging uitbreiden in Indonesië

• Je hebt geleerd dat dit past bij het modern imperialisme van de tweede helft van de 19e eeuw
  

• Je hebt geleerd dat Indonesië rond 1910 volledig in handen is van Nederland: Nederlands-Indië

HUISWERK

MAKEN VRAGEN § 8 T/M 16

Personen uit deze les

• Dominee van Hoevëll
• Multatulli

Jaartallen uit deze les

• 1830-1870:
  
• cultuurstelsel
• 1848:
• liberalisme
  
• 1860:
• Roman Max Havelaar
• 1870:
• einde cultuurstelsel/ondernemers

Begrippen uit deze les

• liberalisme
• koelies
• modern imperialisme
• KNIL
• pacificatie
• Atjeh-Oorlog