11.5 De nieren (klassikaal)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H11 Regeling intern milieu

Les 3 - De nieren

• 11.5 De nieren
• Bespreking Repetitie H9

Huiswerk: zelfstandig afronden 11.5 via LessonUp + opdracht 1 t/m 7 maken

H11 Regeling intern milieu

Vrijdag 11 nov: D-toets H11

Maandag 14 nov: vakSWT 5V

Vrijdag 18 nov: SO 11.1 + 11.3 t/m 11.5

Leerdoelen 11.5 deel 1

Je leert de anatomie van je nieren

Je leert hoe je nieren stoffen uitscheiden

De nadruk in de les ligt op de algemene principes, zorg zelf dat je de details kent!

Nierschors

Niermerg

Nierbekken

Nierader

Nierslagader

De juiste volgorde van het uitscheidingsstelsel is...

1. Nieren - Blaas - Urineleider
2. Nieren - Urineleider - Blaas
3. Urineleider - Nieren - Blaas
4. Urineleider - Blaas - Nieren

Bouw van de nieren

Nier bestaat uit nierschors, 

niermerg en nierbekken.

Een functionele eenheid 

van een nier heet nefron

Bouw van de nieren

Je hebt in elke nier 1,3 miljoen

^nefronen.

^{Nefron begint in de schors,} 

^{lus naar het merg, terug naar}

^{de schors en dan richting} 

^nierbekken.

Nieren zuiveren bloed

Groot filter dat in eerste instantie alles wegvoert wat klein genoeg is: filtratie (passief)

Daarna resorptie van wat niet weg mag, soms passief, vaak actief

Glomerulus (bundel haarvaten) binnen een kapsel van Bowman

--> hierin ontstaat zo'n 180 L voorurine per dag, waarvan 99% weer terug naar het bloed gaat. 

Kapsel van Bowman/ glomerulus

Haarvaten in het kapsel van Bowman zijn sterk vertakt: glomerulus.

Haarvaten hebben poriën-> er kan in korte tijd veel bloedplasma door.

Extra hoge bloeddruk in de glomerulus door verschil diameter tussen aan- en afvoerend slagadertje 

--> ultrafiltratie

Welke stoffen komen in de voorurine? Noem er zoveel mogelijk

Voorurine -> urine

In het filtraat/ de voorurine zitten: water, glucose, zouten, ureum, andere afvalstoffen.

1. Glucose, aminozuren, vitaminen en andere voedingsstoffen moet weer terug in de bloedbaan.

2. Water en zouten moeten deels weer terug in de bloedbaan.

3. Ureum en andere afvalstoffen moeten in de voorurine blijven.

BINAS 85C

en blz. 108 bron 24

Eerste gekronkelde
buisje

Terugresorptie

• Rood = actief transport
• Zwart = passief transport

pH regeling

Cellen van de nierwand geven
NH3 af, dit vormt in de
voorurine NH4+ met een H+ ion

-> bloed minder zuur maken.

De urine van diabetes patienten bevat glucose. Geef hiervoor een verklaring.

Urinevorming

In het verzamelbuisje gaat water terug uit de voorurine naar het bloedplasma afhankelijk van de behoefte van het lichaam via osmose

Osmose kan alleen als de osmotische waarde in het merg hoger is! 

Osmotische waarde in de nier

Laag in de nierschors 

(ongeveer gelijk aan 

bloedplasma en 

weefselvloeistof).

Hoog het het niermerg

Lis van Henle

Dalend en opgaand deel zorgen ervoor dat een 'osmotische gradient' in merg gehandhaafd wordt.

Dalend deel: alleen water eruit

Lis van Henle 

Stijgend deel: alleen NaCl, geen water transport

Verzamelbuisje

Waterkanalen zorgen voor terugstromen water in het bloed.

Door de osmotische gradiënt blijft dit gebeuren van schors tot merg.

Aan de slag!

Maak 11.5 opdracht (1, 2),4, 6 en 7

Klaar?

Bestudeer de hormonale invloed op de nieren en bron 27.

Leg uit hoe het hormoon ADH de osmotische waarde regelt van het interne milieu + teken een regelkring

Leerdoelen 11.5 deel 2

Je leert hoe het tegenstroomprincipe in je nieren werkt

Je leert hoe hormonen de water- en zouthuishouding van je lichaam regelen

Je leert hoe hormonen je bloeddruk aanpassen

De nadruk in de les ligt op de algemene principes, zorg zelf dat je de details kent!

Geregelde waterresorptie

Waterkanalen zorgen voor terugstromen water in het bloed.

ADH zorgt voor toename van het aantal waterkanalen in de celmembranen van de cellen in het verzamelbuisje.

Alcohol remt ADH. Verklaar waardoor mensen die veel bier drinken uitdrogen.

H11 Regeling intern milieu

Vrijdag 11 nov: D-toets H11
Maak zelf de opdrachten bij 11.5!

Maandag 14 nov: vakSWT 5V

Vrijdag 18 nov: SO 11.1 + 11.3 t/m 11.5