H1.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

De Republiek (1588 tot 1648)

Bestuur van de Republiek sinds 1588

Staatsgezinden

• zoveel mogelijk macht bij de gewestelijke staten -> vrijheid (van economie en godsdienst)
• Veel aanhang onder Hollandse regenten
• vaak vertegenwoordigd door de raadspensionaris
• voorstander van een sterke vloot

konings-/Oranjegezinden

• meer macht bij de Oranje-familie
• voorstander van een sterk (land)leger
• Centralisme
• veel aanhang onder het "gewone" volk

oorlogseconomie

Oorlog kost veel geld. 

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (confederatie) wordt bestuurd door regenten (burgers) en heeft inkomsten uit:

1. belastingen (elk gewest eigen regels)-> hoger dan onder Filips II
2. leningen -> burgers kopen obligaties(jaarlijks rente)

belang vloot en internationale handel

Handelsschepen zorgen voor voldoende geld -> moeten beschermd worden-> oorlogsschepen

 Samenwerken wordt belangrijk:

1602 oprichting VOC

1621 oprichting WIC

Bloei Hollandse steden (Amsterdam)

• Stapelmarkt -> specerijen graan -> pakhuizen
• Beurs (aandelenhandel)
• Veel werkgelegenheid -> veel immigranten -> staduitbreidingen -> grachtengordel voor regenten
• binnenlands netwerk van trekvaarten met andere steden in m.n. Holland (Bron 26 blz 30 GWP)

Gouden Eeuw

• economie
• kunst -> Rembrandt, maar ook Delfts aardewerk, glas, zilver
• wetenschap -> droogmakerijen, tulpenveredeling, onderzoekers (bijv. Antonie van Leeuwenhoek) 

In Den Bosch/Brabant ging het anders

https://www.brabantserfgoed.nl/page/4193/burgeroorlog-in-s-hertogenbosch

na 1579 bijnaam Den Bosch "klein Rome"-> trouw aan Spanjaarden

1629 Frederik Hendrik en Beleg van Den Bosch https://www.brabantserfgoed.nl/page/6936/het-beleg-van-s-hertogenbosch-in-1629

Buitenland 

Spanje -> verzwakt door vele oorlogen  Voorsprong door koloniale rijk loopt terug.

Frankrijk -> strijd tussen adel en vorst o.a over godsdienst tot Lodewijk XIV aan de macht komt (1643). Economie bloeit op onder Colbert (mercantilisme)

Engeland -> veel (burger)oorlogen o.a. over geloofs- en opvolgingskwesties tot in 18de eeuw. Maar wel sterke economie->wereldhandel

Duitse Rijk -> dertig jarige oorlog (1618-1648). Het rijk blijft alleen in naam bestaan-> elk gebied heeft eigen vorst en regels.  

www.trouw.nl

einde Gouden eeuw

• Mercantilisme van Frankrijk en Engeland
• De Republiek was heel klein in vergelijking met Engeland en Frankrijk 
• De Republiek had bezuinigd op het leger (tussen 1650 en 1672 geen stadhouder)
• De regenten trokken zich terug uit de handel en vormden steeds meer een gesloten groep (oligarchie)