V4Les10

• Biologie
• Basisschool
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§3 & 4 (Veranderende) Ecosystemen

Planning

• Interactieve uitleg basisstof 3+4
•  Volgende les: korte TJK van 15 min met ongeveer 12 vragen over bs. 1 t/m 4 

Habitat en niche

Habitat (= 'werkplaats'):

De leefomgeving van een organisme met de specifieke abiotische en biotische factoren

Niche (= 'beroep'):

Rol van de soort waarmee het zijn habitat beïnvloedt

Wat zijn producenten, consumenten, reducenten en afvaleters?

In duo's (5 min)

Wat zijn:

 producenten, consumenten, reducenten en afvaleters.

Producenten

Autotrofe organismen: zetten anorganische stoffen om in organische stoffen (assimilatie)

Anorganische stoffen: CO, CO2, H2O, NaCl, O2 (klein, eenvoudig, komt voor in levenloze en levende natuur)

Organische stoffen: bevatten C, H, O, N, P en S (groot, ingewikkeld, afkomstig van organismen)

Welke stoffen zijn anorganisch? en welke zijn organisch?

Sleep de moleculen naar de juiste categorie.

anorganische moleculen

organische moleculen

water

glucose

zetmeel

zuurstof

aminozuur

eiwit

CO2

nitraat

DNA

stikstof (N2)

RNA

bladgroen

Consumenten

Heterotrofe organismen: afhankelijk van andere organismen om organische verbindingen te maken 

Detrivoren (afvaleters)

Insecten en wormen die het dode organisch materiaal 'opeten'

De uitscheiding van deze organismen is de voedselbron voor reducenten (bacteriën en sommige schimmels)

Reducenten

• Breken organische moleculen af tot anorganische moleculen (dissimilatie)
• Maken de kringloop in een voedselweb sluitend!

Sleep de termen naar de juiste beschrijvingen toe:

Deze organismen zetten de organische stoffen in dood plantaardig materiaal om in anorganische stoffen

Deze organismen assimileren organische stoffen

Deze organismen doen aan voortgezette assimilatie. Ze nemen organische stoffen op uit hun omgeving

producenten

consumenten

reducenten

Welke van de volgende behoort tot de producenten?

1. Algen
2. Zeewier
3. Krabben
4. Vissen

Wat is een voorbeeld van een reducent?

1. Bacteriën
2. Regenwormen
3. Mensen
4. Koeien

§4 Veranderende Ecosystemen

Successie

Het opeenvolgen van planten en dieren van stadium naar stadium

Omstandigheden veranderen, nieuwe planten en dieren

Door de tijd (1) kale duinen -> (2) bos

Pioniersstadium

• beginstadium
• weinig soorten
  
• weinig interspecifieke relaties
• kleine biomassa
• grote invloed van abiotische factoren
• geen humus (bij primaire successie)

Climaxstadium

• eindstadium
• veel soorten
• veel interspecifieke relaties
• grote biomassa
• kleine invloed van abiotische factoren
• veel humus

Humuslaag

Bovenste grondlaag

 

"Laag aarde met veel oude plantenresten, waardoor nieuwe planten er goed groeien"

Primaire successie

In gebieden zonder humuslaag 

moet successie vanaf het begin beginnen 

Secundaire successie

Gebieden met humuslaag 

Successie hoeft niet helemaal vanaf het begin te beginnen

BIOLOGIEPAGINA

Samenvattende animatie (kijk deze thuis)

https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/Successie.htm

Wat is primaire successie?

1. Een vorm van industriële groei
2. Een vorm van stedelijke ontwikkeling
3. Een vorm van landbouw
4. Het proces van natuurlijke vegetatieontwikkeling op kale grond.

Wat is een climaxvegetatie?

1. De vegetatie die zich op een bepaalde locatie ontwikkelt tot het punt van maximale biodiversiteit en stabiliteit.
2. De vegetatie die wordt beïnvloed door menselijke activiteiten.
3. De vegetatie die alleen in de zomer groeit.
4. De vegetatie die zich ontwikkelt tot het punt van minimale biodiversiteit.

Wat is een humuslaag?

1. Een laag van versteend hout
2. Een laag van verpulverde kalksteen
3. Een laag van vulkanische as
4. Een laag organisch materiaal op de bosbodem.

Welke opeenvolging past bij successie?

1. heide -> zand -> bos
2. bos -> moeras -> plas
3. strand -> duinen -> bos
4. steppe -> kale grond -> regenwoud

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

Hoe ontstaat successie?

Sleep de onderstaande gebeurtenissen zodat er een juiste chronologische volgorde ontstaat 

1

2

3

4

5

6

Op de bodem die arm is aan organische stof ontkiemen planten die bestand zijn tegen extreme abiotische factoren

Kleine consumenten 1e orde en reducenten vestigen zich in en op de bodem

De reducenten breken detritus af waardoor bodem rijker wordt aan organische stof

Door de rijkere bodem worden er meer producten aangetrokken met een tolerantie voor meer anorganische stof.

Het voedselaanbod stijgt enorm en trekt consumenten van hogere orden aan.

De biodiversiteit stijgt explosief en er ontstaat gelaagdheid in het ecosysteem

Het beginstadium van successie heet

1. Climaxvegetatie
2. Climaxecosysteem
3. Pioniersvegetatie
4. Pioniersecosysteem

Huiswerk

Maak basisstof 3+4 van Ecologie af

Bestuderen BiNaS 93A, 93B, 93D2, 93E