BS 5.3+4 (Veranderende) ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Ecologie

Basisstof 3 Ecosystemen

Basisstof 4 Veranderende ecosystemen

Planning

Kies: zelfstandig in stilte aan de slag met bs. 1 t/m 4 herhalen van TH5 Ecologie

OF
LessonUp basisstof 3 en 4 van thema 5 meedoen

SO TH5 Ecologie bs 1 t/m 4 verplaatst naar volgende week.
Let op: morgen starten we met thema 6

heterotroof

autotroof

Toppredator

Consument 2e orde

Consument 1e orde

Producent

Merel

Bladluis

Havik

Lijsterbes

Voedselketen

Voedselketen = voedselrelaties in een ecosysteem

Elk organisme is een schakel in een voedselketen = trofisch niveau

Pijl  = wordt gegeten door

Gras (plant) -> Slak (herbivoor) -> Merel (carnivoor)

Voedselweb

• In een ecosysteem zijn meerdere voedselketens
• Ieder organisme zit vaak in meerdere voedselketens
• De voedselketens samen vormen een netwerk > voedselweb

Voedselketen

Autotroof

Kunnen organische stoffen maken uit anorganische stoffen.

Gebruiken licht of stoffen als energiebron.

• Foto-autotroof: licht als energiebron
  (GROEN, fotosynthese, planten of algen)
• 
  
• Chemo-autotroof: stof als energiebron
  (oxidatie, chemosynthese, bacteriën)
  

Autotroof en heterotroof

Assimilatie & dissimilatie

ASSIMILATIE

Fotosynthese = koolstofassimilatie

Voortgezette assimilatie =
het maken van eiwitten, vetten en koolhydraten (van de glucose), hiervoor zijn ook anorganische zouten (mineralen) nodig  

Voortgezette assimilatie

DISSIMILATIE = afbreken = verbranding = energie komt vrij

Kringloop van stoffen

Kringloop van stoffen

anorganische stoffen

zijn ook consumenten!

producenten altijd nr. 1

bacteriën en schimmels

Assimilatie - Dissimilatie

Sleep de termen naar de juiste beschrijvingen toe:

Deze organismen zetten de organische stoffen in dood plantaardig materiaal om in anorganische stoffen

Deze organismen assimileren organische stoffen

Deze organismen doen aan voortgezette assimilatie. Ze nemen organische stoffen op uit hun omgeving

producenten

consumenten

reducenten

Voedselpiramide

biomassa = totale gewicht van alle organische stoffen

www.bioplek.org

biologiepagina.nl

Energiestroom in voedselketen

Energiestroom

Energiestromen schematisch

Ecologie

Basisstof 4 Veranderende ecosystemen

Vandaag

Korte uitleg successie

Start TH6 BS1 Kringlopen > uitlegvideo's

Zelfstandig werken

Successie

Het opeenvolgen van planten en dieren van stadium naar stadium

Omstandigheden veranderen, waardoor nieuwe planten en dieren zich vestigen

Door de tijd  (1) kale rotsen -> (2) bos

Pioniersstadium

• beginstadium
• weinig soorten
  
• weinig interspecifieke relaties
• kleine biomassa
• grote invloed van abiotische factoren
• geen humus (bij primaire successie)

Climaxstadium

• eindstadium
• veel soorten
• veel interspecifieke relaties
• grote biomassa
• kleine invloed van abiotische factoren
• veel humus

Zelfstandig werken

Speel deze game over successie: succesion game 
Speel eerst primary succesion en daarna secondary succesion

Link om te knippen+plakken: https://biomanbio.com/HTML5GamesandLabs/EcoGames/succession_interactive.html 

Primaire successie

In gebieden zonder humuslaag, bijv. na vulkaanuitbarsting of erosie: wegspoelen van de dunne humuslaag (door bijv. houtkap)

moet successie helemaal vanaf het begin beginnen,
dit is een traag proces

Humuslaag

Bovenste grondlaag

 

"Laag aarde met veel oude plantenresten, waardoor nieuwe planten er goed groeien"

Secundaire successie

• Na verstoring treedt (soms onvolledig) herstel op van het ecosysteem, dit gaat sneller dan primaire successie doordat  humus nog aanwezig is in de bodem 

Kale grond zonder humuslaag

Kale grond mét humuslaag

Climaxecosysteem

Primaire successie

Secundaire successie

Start:

Finish:

Secundaire successie

Gebieden met humuslaag 

Successie hoeft niet helemaal vanaf het begin te beginnen

BIOLOGIEPAGINA

Samenvattende animatie (kijk deze thuis)

https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/Successie.htm

Voedselkringloop

Koolstofkringloop

Op welke manier kan een C-atoom dat in een CO2-molecuul in de lucht zit, in een dier terecht komen?

Koolstofkringloop

• Koolstof = C
• In de lucht zit het vast in CO₂
• Autotrofe organismen maken van CO_{2 (uit de lucht)} en H₂O (uit de bodem) glucose (C₆H₁₂O₆)
• Bij dissimilatie komt CO₂ weer vrij in de lucht 
  
  
• Consumenten eten de producenten en gebruiken de organische stoffen om andere organische stoffen te maken (voortgezette assimilatie). Bij het eten van een ander organisme komt de koolstof (C) van het ene organisme terecht in het andere organisme
  
  
• De dode resten en andere afvalproducten van organismen worden door de reducenten gebruikt voor dissimilatie

Vraag

Wat kan de plant doen met de glucose die hij maakt met fotosynthese? Er zijn twee mogelijkheden. 

In de koolstofkringloop wordt door veel organismen stoffen verbrand. Welke organismen in de koolstofkringloop doen aan verbranding? Meerdere antwoorden mogelijk.

1. Producenten
2. Reducenten
3. Consumenten
4. Afvaleters

Horen fossiele brandstoffen bij de langlopende of kortlopende koolstofkringloop?