H8: De Poolgebieden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H8 De Poolgebieden

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.1

§1 Land van sneeuw en ijs

 Deelvraag: Wat zijn de aardrijkskundige kenmerken van de poolgebieden?

 Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?

 Theorie:

 • wat de verschillen zijn tussen het noordpool- en het zuidpoolgebied

 • de verklaring van het klimaat in de poolgebieden

 • de verklaring voor de lengte van dag en nacht in de poolgebieden

Voor vwo 2: Je weet hoe Aurora Borealis  werkt en hoe het ontstaat.

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.1

§1 Land van sneeuw en ijs 
Wat moet je specifiek weten:
-Waar (welke breedtegraden) liggen de polen? Welke andere type grenzen kan je ook aanhouden (boomgrens)
-Welke invloed heeft de zoninvalshoek (B44 en B48) op de temperatuur en het dag- en nachtritme (Pooldag en Poolnacht)?
-Verschillen van (en ontstaan van) zee-ijs, pakijs en landijs.

-Invloed van de gebergtes in het binnenland en de zeestromen rondom Antarctica op het extreem koude klimaat van Antarctica.  

-Alles over Albedo-effect en de zoninvalshoek!

 

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.2

§2 Antarctica 

 Deelvraag: Wat zijn de kenmerken van Antarctica

 Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?

 Theorie:

 -Wat zijn de verschillen tussen Antarctica met en zonder ijs?
-Wat zijn de verschillen tussen West-Antarctica en Oost-Antarctica?

-Je kan vanaf de tijd van Pangea (270Mil) uitleggen hoe Antarctica ooit aan Gondwana lag, naar de Zuidpool verplaatste en welke klimaten er in die tijd zijn geweest op Antarctica.

-Je kan uitleggen waarom er op West-Antarctica Stratovulkanen zijn.
-Je kan uitleggen wat Westenwinddrift is en hoe het effect heeft op het koude klimaat van Antarctica

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.2

§2 Antarctica 
Wat moet je specifiek weten:
-Wat kunnen we door grondboringen vinden in Antarctica? (Tekst)
-Wat zijn Pangea, Gondwana en Geologie? (Tekst + basisboek B117) 

-Hoe werken een riftzone en een divergente plaatbeweging en wat de effecten hiervan zijn op Antarctica? (Tekst + basisboek B101, B101, B103)

-Hoe werkt de Westenwinddrift op de Noordpool en hoe werkt deze op de Zuidpool?
(Tekst + B55)

 

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.3

§3 Bronnen: Klimaatverandering

 Deelvraag: Hoe verandert het klimaat op de Polen en de omgeving ervan?

 Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?

 Theorie:

-Wat is het belang van de Groenlandse Gletsjer en de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering voor deze gletsjer?

-Wat zijn de oorzaken en gevolgen van het smelten van Permafrost in Poolgebieden en toendragebieden?

-Welke andere klimaatversnellers zijn er naast een verminderd Albedo-effect?
(Dark snow, Moulins etc...)
Belangrijkste Basisboeknummer: B146 Terugkoppeling.

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.4

§4 Bronnen: Kansen of bedreigingen

 Deelvraag: Welke kansen en bedreigingen zijn er voor mens, dier, klimaat, economie en de politiek bij de smeltende ijsgebieden?

 Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?

 Theorie:

-Je kan vanuit de Aardrijkskundige dimensies uitleg of het smelten van ijsgebieden voordelen en of nadelen heeft.

-Je weet hoe het Zeerecht werkt in kustgebieden, waardoor je minimaal 3 (economische) redenen kan noemen die arctische landen hebben om hun zeegebieden te willen uitbreiden in arctische wateren.

-Je weet hoe het Arctisch verdrag werkt en kan voordelen en nadelen voor dit verdrag noemen.

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.4

§4 Bronnen: Kansen of bedreigingen
Wat moet je specifiek weten:
-Het internationaal zeerecht Bron 8.
-Alle bronnen bevatten belangrijke toetsinformatie, dus vat ze samen!

-B14 Dimensies

Hoe kan je extra oefenen:
-Maak van iedere paragraaf de herhalingsvragen en samenvattingsopdracht
(staat onder de normale opdrachten)
-Maak: Finish. Deze opdrachten staan helemaal onderin het hoofdstuk.
-Maak de oefentoets uit de les en KIJK DEZE NA!!!

 

Planning 8.1:
Land van sneeuw en ijs

-Introductievideo
-Lezen 8.1: Arctica en Antarctica
-Uitleg: Zoninvalshoek, Pooldag en -nacht en Invloeden op Klimaat Noord- 
en Zuidpool.

-Verwerkingsopdracht

Waarom is klimaatverandering in de Noordpool (Arctica) vervelend?

Lezen 8.1:
Land van sneeuw en ijs

-Lezen 8.1: Arctica en Antarctica

Open op Word of een andere toepassing je aantekeningen.
Noem het bestand:
Aantekeningen Aardrijkskunde Hoofdstuk 8 De Poolgebieden.

Kopieer de gelezen tekst in ChatGPT en vraag aan AI om de tekst samen te vatten.
Plak de samenvatting in je aantekingen.

Noordpool/Arctica

Noordpool/Arctica:
-Begrenst door de noordpoolcirkel
(661⁄2° N.B).
-Stukken van Rusland,
de Verenigde Staten, Canada, Groenland,
Noorwegen, Zweden, Finland, IJsland
-Zee-ijs en Pakijs
-Bewoont door Inuit (Eskimo) 

Zuidpool/Antarctica

-Is een continent, want ijs op land
-90% van al het ijs op de wereld
-Geen grote dieren, behalve vogels en pinguïns
-Geen inheemse bewoners, alleen
wetenschappers.
-Vuistregel: de zomer in Antarctica is even koud
als de winter in het noordpoolgebied. 
- min 40 tot min 60 graden

www.biointeractive.org

Waarom is het pakijs Op de Noordpool het meest uitgebreid in december?

Waarom is het pakijs Op de Zuidpool het meest uitgebreid in juni?

(Pakijs=Massa op elkaar geschoven losse brokken zee-ijs)

www.earthspacelab.com

werktijd 8.1:
Land van sneeuw en ijs

Wat maak je:

1, Open op Word of een andere toepassing je aantekeningen.
Kopieer de gelezen tekst in ChatGPT en vraag aan AI om de tekst samen te vatten.
Plak de samenvatting in je aantekingen.

2, Maak vraag 2 en 3

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 1: hoge breedtegraad (66,5 tot 90 N.B/Z.B) schuine zoninvalshoek:

Zonnestralen een groter oppervlakte verwarmen dus lagere temperatuur.

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 2: IJs zorgt voor sterk Albedo-effect
(witte oppervlakten weerkaatst meer zonlicht)  
(volgende les krijg je nog een paar redenen)

werktijd 8.1:
Land van sneeuw en ijs

Wat maak je:

1, Open op Word of een andere toepassing je aantekeningen.
Kopieer de tekst ''Het poolklimaat'' in ChatGPT en vraag aan AI om de tekst samen te vatten.
Plak de samenvatting in je aantekingen.

2, Maak vraag 2, 3, 4A en 5AB

Planning 8.1 Les 2:
Land van sneeuw en ijs

-Introductievideo
-Kort herhalen
-Lezen 8.1: Het Poolklimaat
-Uitleg: Invloeden op Klimaat Noord- en Zuidpool/waarom zo koud?!

-Werktijd

Noordpoolgebied

Zuidpoolgebied

Zee-ijs

Landijs

Pinguïns 

IJsberen 

Extreem koud

Wel bevolking

Geen bevolking

Continent

Een ander woord voor het noorpoolgebied is...

1. Arctica
2. Antarctica

Wat is het albedo effect?

1. Een warme zeestroming
2. Zonlicht dat weerkaatst wordt op het ijs
3. Een bergachtig gebied
4. Een hoeveelheid zonlicht op iets

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 1: hoge breedtegraad (66,5 tot 90 N.B/Z.B) schuine zoninvalshoek:

Zonnestralen een groter oppervlakte verwarmen dus een lagere temperatuur.

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 2: IJs zorgt voor sterk Albedo-effect
(witte oppervlakten weerkaatsten meer zonlicht)  
(volgende les krijg je nog een paar redenen)

Aantekening:
Waarom is de Noordpool warmer dan de Zuidpool

Reden 1: -Hoe kouder het oceaanwater, hoe hoger de dichtheid. Koud water zinkt en
warm water stijgt.
-Hoe zouter het oceaanwater, hoe hoger de dichtheid. Zout water zinkt, minder zout water stijgt. -Gevolg: koud zout water duwt warm water naar de Noordpool en niet naar de Zuidpool.

Aantekening:
Waarom is de Noordpool warmer dan de Zuidpool

Reden 2: Noordpool krijgt warme westenwinddrift, want op noordelijkhalfrond
buigt wind naar rechts.
Zuidpool krijgt koude westenwinddrift. Zuidpool heeft een soort koud afweerschild.

Redenen waarom permanent wonen in de 
Zuidpool (Antarctica) klote is.

Reden 1: Koude westenwinddrift-->koude dalende lucht
-->hoge luchtdruk=droge koude lucht.
Het sneeuwt dus amper tot niet in de Zuidpool!
Sommige sneeuw is al miljoenen jaren oud dus

Reden 2: Geen voedsel of drinkwater

Er groeit bijna niets op de Zuidpool:
geen bomen, planten of dieren

Samen maken 8.1 vraag: 4A en 5C

Planning 8.1 Les 2:
Land van sneeuw en ijs

-Introductievideo
-Kort herhalen
-Lezen 8.1: Het Poolklimaat
-Uitleg: Invloeden op Klimaat Noord- en Zuidpool/waarom zo koud?!

-VWO HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5F.

Kies zelf vervolgens nog 5 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

-Havo HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5D, 5F, 6EF, 7A en 7B1.
Kies zelf vervolgens nog 2 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

-Informatiebron lezen

-Socrative opdracht maken
-AI-Chat quiz

-VWO HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5F.

Kies zelf vervolgens nog 5 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

-Havo HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5D, 5F, 6EF, 7A en 7B1.
Kies zelf vervolgens nog 2 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.1

§1 Land van sneeuw en ijs

 Deelvraag: Wat zijn de aardrijkskundige kenmerken van de poolgebieden?

 Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?

 Theorie:

 • wat de verschillen zijn tussen het noordpool- en het zuidpoolgebied

 • de verklaring van het klimaat in de poolgebieden

 • de verklaring voor de lengte van dag en nacht in de poolgebieden

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

-Informatiebron lezen

-Socrative opdracht maken (plus uitleg)         Inlogcode: WOLFH2AB

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

-Informatiebron lezen

-Socrative opdracht maken
-AI-Chat quiz 

-VWO HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5F.

Kies zelf vervolgens nog 5 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

-Havo HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5D, 5F, 6EF, 7A en 7B1.
Kies zelf vervolgens nog 2 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

Planning 8.1 Les 4:
Land van sneeuw en ijs

-Kort herhalen 8.1

-Informatiebron lezen
-Korte video over Drake's Passage

-AI-Chat quiz 
-Toetsbespreking

-VWO HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5F.

Kies zelf vervolgens nog 5 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

-Havo HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5D, 5F, 6EF, 7A en 7B1.
Kies zelf vervolgens nog 2 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

Wat klopt over dit plaatje?

1. 1, Noordpool heeft hier pooldag. 2, Pakijs op de Noordpool kan nu smelten, want er is een minder schuine zoninvalshoek
2. 1, Noordpool heeft hier poolnacht. 2, Pakijs op de Zuidpool kan nu smelten, want er is een minder schuine zoninvalshoek
3. 1, Zuidpool heeft hier poolnacht. 2, Pakijs op de Noordpool kan nu smelten, want er is een minder schuine zoninvalshoek

Kouder

Koud

Koudst

Leg in een oorzaak-gevolg-redenatie uit
waarom de Zuidpool het koudst wordt.

(Tip: let op de waterstromingen)

Leg in een oorzaak-gevolg-redenatie uit
waarom het Oosten van Rusland kouder is dan de Noordpool

(Tip: Denk nu ook aan de windrichtingen)

Planning 8.1 Les 4:
Land van sneeuw en ijs

-Kort herhalen 8.1

-Informatiebron lezen
-Korte video over Drake's Passage

-AI-Chat quiz 
-Toetsbespreking 

planning les V2

-Lezen 8.1: Aurora Borealis of Aurora Australis
-Video'tje kijken
-Opdracht: Heeft Mnr. Wolf het Noorderlicht gezien in de Meivakantie
-Lezen 8.2: Met of zonder ijs?
-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.2

§2 Antarctica

Je weet...:
-Wat de grote verschillen zijn tussen Antarctica met of zonder ijs
-Wat de relatie is tussen plaatbewegingen en de vorming van Antarctica 

Moeilijke woorden/begrippen:
-Schild (Een zeer oud stuk aardkorst van minstens 500 miljoen jaar.)
-Pangea (Naam voor het oercontinent toen alle werelddelen aan elkaar vast lagen (zo’n 245 miljoen jaar geleden). 
-Geologie (Wetenschap die zich bezighoudt met het ontstaan en de veranderingen van de aardkorst.)

 

Kouder

Koud

Koudst

Albedo

Heeft Mnr. Wolf het Noorderlicht gezien in de Meivakantie?

Bron: https://meteologix.com/nl/aurora/norway/20250420-0957z.html

Wat: Zoek op wat de kans is geweest dat ik het Noorderlicht heb gezien.
Hoe: Pas in de zoekbalk aan waar ik verbleef (tip: Tromsø).
Zet is de zoekbalk de tijd op 11:58 AM (=23:57) en datum op 5/02/2025 (=2 mei 2025)

Succes!

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Heeft Mnr. Wolf het Noorderlicht gezien in de Meivakantie?
Nope, maar het was wel mooi in Noorwegen!

planning les V2

-Lezen 8.2: Met of zonder ijs?
-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Met of zonder ijs

Jura= 200 tot 150 Mil. jaar geleden= Jura
Pangea= 260/270 Mil. jaar geleden= Perm/Trias

Leerslide!!

Met of zonder ijs

Maar hoe zijn de bergen ontstaan? --> Subductie

West-Antarctica en Zuid-Amerika rond 250 Mil. uit elkaar bewogen
Pangea= 260/270 Mil. jaar geleden= Perm/Trias

Leerslide!!

Zoek de verschillen tussen
West-Antarctica en Oost-
Antarctica.

Passend leerdoel: Je weet..
-Wat de grote verschillen zijn tussen Antarctica met of zonder ijs

planning les V2

-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.
Wat: vul de tijdlijn aan op je A3 en bewaar deze als aantekening voor de toets.
Hoe: Samen of alleen met behulp van je aantekeningen, de slide foto en de link in Magister/huiswerk.
Waarom: Sluit aan bij de leerdoel over geologie van Antarctica en je hebt zo een overzichtelijk beeld van de ontstaansgeschiedenis van Antarctica.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Albedo

planning les H2

-Herhalen en afsluiten 8.1
-Lezen 8.2: Met of zonder ijs?
-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met GoogleMaps of atlas), 3AB, 4, 5

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.2

§2 Antarctica

Je weet...:
-Wat de grote verschillen zijn tussen Antarctica met of zonder ijs
-Wat de relatie is tussen plaatbewegingen en de vorming van Antarctica 

Moeilijke woorden/begrippen:
-Schild (Een zeer oud stuk aardkorst van minstens 500 miljoen jaar.)
-Pangea (Naam voor het oercontinent toen alle werelddelen aan elkaar vast lagen (zo’n 245 miljoen jaar geleden). 
-Geologie (Wetenschap die zich bezighoudt met het ontstaan en de veranderingen van de aardkorst.)

 

 → Sleep de volgende teksten naar de juiste plek in de afbeelding

Kouder, want schuine zoninvalshoek en opwarming van grotere oppervlakte

Poolnacht

Pooldag

Evenaar

Warmer, want rechte zoninvalshoek en opwarming van kleine oppervlakte

Noordpoolgebied

Zuidpoolgebied

Zee-ijs

Landijs

Pinguïns 

IJsberen 

Extreem koud

Wel bevolking

Geen bevolking

Continent

Kouder

Koud

Koudst

Afsluiten 8.1 Schrijf mee!

Vraag 1: Noem 3 verschillen tussen Arctica en Antarctica   
(tip: denk aan oppervlakte, mens en dier)

  

Vraag 2: Noem 2 gevolgen van het afsmelten van Antarctica. 

Vraag 3: Waarom is het kouder en droger in de Zuidpool?
(Tip: Denk aan windrichting en zeestroom)

Afsluiten 8.1 Schrijf mee!
Antwoorden

Vraag 1: Noem 3 verschillen tussen Arctica en Antarctica   
1, Permanent bewoond= Arctica (Noordpool).
2, Voornamelijk Zeeijs/pakijs= Arctica (Noordpool)
3, Veel dieren, zoals IJsberen en zeehonden= Arctica.
Antarctica heeft alleen vogels en pinguïns 

  

Vraag 2: Noem 2 gevolgen van het afsmelten van Antarctica.
Het is landijs en als dat smelt, dan stijgt de algehele zeespiegel erg
Albedo-effect van aarde neemt af, want minder ijs en dus minder weerkaatsing
-->hogere temperaturen wereldwijd.

Vraag 3: Waarom is het kouder en droger in de Zuidpool?
Westenwinddrift stuwt een erg koude waterstroming aan, wind wat langs dit water komt koelt af, waardoor er geen water verdampt en dus droge koude lucht naar Antarctica blaast.

planning les H2

-Lezen 8.2: Met of zonder ijs?
-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Met of zonder ijs

Pangea= 260/270 Mil. jaar geleden= Perm/Trias
Jura= 200 tot 150 Mil. jaar geleden= Jura

Met of zonder ijs

Maar hoe zijn de bergen ontstaan? --> Subductie

West-Antarctica en Zuid-Amerika rond 250 Mil. uit elkaar bewogen
Pangea= 260/270 Mil. jaar geleden= Perm/Trias

Zoek de verschillen tussen
West-Antarctica en Oost-
Antarctica.

Passend leerdoel: Je weet..
-Wat de grote verschillen zijn tussen Antarctica met of zonder ijs

planning les H2

-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.
Wat: vul de tijdlijn aan op je A3 en bewaar deze als aantekening voor de toets.
Hoe: Samen of alleen met behulp van je aantekeningen, de slide foto en de link in Magister/huiswerk.
Waarom: Sluit aan bij de leerdoel over geologie van Antarctica en je hebt zo een overzichtelijk beeld van de ontstaansgeschiedenis van Antarctica.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

planning les 2 8.2

-Nakijken Tijdlijn opdracht.
-Uitleg platentektoniek en geologie van Antarctica.
-Socrative verwerkingsopdracht: Crack The Code.

-Nabespreken.

Kijk mee op Earth viewer

planning les 2 8.2

-Socrative verwerkingsopdracht: Crack The Code.
Prijs voor de winnaars.

Wat: Ga naar socrative, log in met je eigen naam en beantwoord de vragen.
Hoe: Behulp van aantekeningen, tekst uit 8.2 en Earthviewer
Doel: Maak met de letters van de juiste antwoorden het codewoord en wie weet win je de prijs.

-Nabespreken.

planning afronding 8.2/start 8.3
V2ACD

-Even alles kort herhalen
-Tijdlijn nakijken
-Verklaring leerdoel: Je kan het klimaat van Antarctica verklaren
-Samenwerkingsopdracht: Bescherm het IJs!

Wat moet op de lege plekken in deze zin:
-West-Antarctica is een_____en was onderdeel van het Andesgebergte.
-Oost-Antarctica is een_______van meer dan 500 Mil jaar oud.

1. -Gebergte -Plaat
2. -Eiland -Korst
3. -Schiereiland -Schild
4. -Kiereiland -Continent

Wat moet op de lege plekken staan:
Antarctica scheurde samen met Afrika, Zuid-Amerika, India en Oceanië rond_______los van Pangea en vormde samen het nieuwe supercontinent_______

1. -180 Mil jaar geleden -Gondwana
2. -270 Mil jaar geleden -Laurazië
3. -100 Mil jaar geleden -Gondwana
4. -35 Mil jaar geleden -Laurazië

Oost-Antarctica

• bestaat uit schild: zeer oud stuk aardkorst (500 milj. jaar).
  

door uiteenvallen supercontinent Pangea.

• In Jura > pangea in twee > Gondwana > later gebroken tot hoe we het nu kennen.

Uit elkaar

• West en Oost bewogen uit elkaar (divergentie) > breuken > magma omhoog > nieuwe aardkorst.

• Ontstaan vulkanen: Mount Erebus.

planning afronding 8.2/start 8.3
V2ACD

-Even alles kort herhalen
-Tijdlijn nakijken
-Verklaring leerdoel: Je kan het klimaat van Antarctica verklaren
-Samenwerkingsopdracht: Bescherm het IJs!

Belangrijkste redenen voor extreme kou

1: De Drake Passage (35-30 miljoen jaar geleden)

De opening van oceaanpassages  is het directe gevolg van plaattektoniek, waaronder divergentie en spreiding van oceaankorst.        -->   Gevolg: Westenwinddrift

1: Antarctica is een hoge luchtdrukgebied--> Aanlandige wind is droog en koud

Aan de slag...

Samenwerkingsopdracht: Bescherm het IJs! (gebaseerd op inhoud paragraaf 8.3)
Wat: Je maakt een promotieposter of een promotievlog/-video (max 6 minuten)
Hoe: Stap 1: Kies een gletsjergebied (Keuze: Zuidpool, Groenland of Gletsjers zoals Alpen en Scandinavisch hoogland)
Stap 2: Ga naar magister-->ELO-->opdracht: Bescherm het IJs!
en volg de aanwijzingen.
Wie: Maximaal 2 tot 3 personen (Schrijf in een taakverdeling wie wat maakt)
Wanneer af: Vrijdag 23 mei
(WANNEER JE INLEVERD ZET JE IN DE BESCHRIJVING MET WIE JE SAMEN HEBT GEWERKT!)

HW 8.2:Paragraaf 8.2 > 8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Kies er vervolgens zelf nog even 7 uit die je wilt maken. (Waanneer af: Eind eerstvolgende les)

Albedo:

Weerkaatsing:

85% van de warmte wordt bij sneeuw terug gekaatst

20% van de warmte wordt bij bos teruggekaatst

10% van de warmte wordt door water teruggekaatst

Welke invloed heeft de zeestroom (Westenwinddrift) op het zuidpoolgebied?

1. Het is een warme zeestroom waardoor de Zuidpool warme wind krijgt
2. Het is een koude zeestroom waardoor de Zuidpool koude wind krijgt
3. Deze zeestroom heeft geen invloed op het zuidpoolgebied

planning afronding 8.2/start 8.3
V2ACD

-Introductie video: Kantelpunten en kettingreacties NOS

-Uitleg kantelpunten en Terugkoppelingen (B146)

-Positieve terugkoppelingen: Moulins en Dark Snow
-Negatieve terugkoppelingen

-Werktijd 8.3 vraag: 1B, 3A, 3CD, 5B  (8 minuten, de rest doe je thuis als HW)

-Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

Terugkoppelmechanismen

Positieve terugkoppeling smeltende ijskappen: 

Terugkoppelmechanismen

Positieve terugkoppeling Permafrost 

Tekenen met meneer Wolf

Terugkoppelmechanismen

Positieve terugkoppeling Dark snow -->                                         --> vies sneeuw

Tekenen met meneer Wolf

Terugkoppelmechanismen

Negatieve (vertraagt klimaatverandering) terugkoppeling:
de waterdamp- en wolkenterugkoppeling:                            

opwarming → meer verdamping van water → meer lage bewolking → extra zonlichtreflectie → minder zonlicht op aarde → temperatuurdaling.      

planning afronding 8.2/start 8.3
V2ACD

-Introductie video: Kantelpunten en kettingreacties NOS

-Uitleg kantelpunten en Terugkoppelingen (B146)

-Positieve terugkoppelingen: Moulins en Dark Snow
-Negatieve terugkoppelingen

-Werktijd 8.3 vraag: 1B, 3A, 3CD, 5B  (8 minuten, de rest doe je thuis als HW)

-Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

In je poster of video moeten de volgende onderdelen besproken worden:

1, Ligging van je gekozen ijsmassa (plaatje en praatje)

2, Situatie van de ijsmassa vroeger(vóór klimaatverandering): Hoeveel oppervlakte ijs? Hoeveel ijs smolt en hoeveel ijs groeide aan in de winter?

3, Situatie van de ijsmassa nu/toekomst: Hoeveel oppervlakte ijs? Hoeveel ijs smelt jaarlijks en hoeveel ijs groeit jaarlijks aan in de winter?

4, Gevolgen van klimaatverandering: Noem er minimaal 2. Noem bij deze gevolgen minimaal 1 positieve terugkoppeling

(begrip P8.3)

5, Plaatjes moeten aansluiten bij wat je zegt of schrijft.

planning afronding 8.2/start 8.3
H2

-Introductie video: Kantelpunten en kettingreacties NOS

-Uitleg kantelpunten en Terugkoppelingen (B146)

-Positieve terugkoppelingen: Moulins en Dark Snow
-Negatieve terugkoppelingen

-Werktijd 8.3 vraag: 1B, 3A, 3CD, 4 en 5B  (8 minuten)

-Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

Terugkoppelmechanismen

Positieve terugkoppeling smeltende ijskappen: 

Terugkoppelmechanismen

Positieve terugkoppeling Moulin -->                                        -->IJsdraaikolk 

Tekenen met meneer Wolf

Terugkoppelmechanismen

Positieve terugkoppeling Dark snow -->                                         --> vies sneeuw

Tekenen met meneer Wolf

Terugkoppelmechanismen

Negatieve (vertraagt klimaatverandering) terugkoppeling:
de waterdamp- en wolkenterugkoppeling:                            

opwarming → meer verdamping van water → meer lage bewolking → extra zonlichtreflectie → minder zonlicht op aarde → temperatuurdaling.      

planning afronding 8.2/start 8.3
H2

-Introductie video: Kantelpunten en kettingreacties NOS

-Uitleg kantelpunten en Terugkoppelingen (B146)

-Positieve terugkoppelingen: Moulins en Dark Snow
-Negatieve terugkoppelingen

-Werktijd 8.3 vraag: 1B, 3A, 3CD, 4 en 5B (8 minuten)

-Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

In je poster of video moeten de volgende onderdelen besproken worden:

1, Ligging van je gekozen ijsmassa (plaatje en praatje)

2, Situatie van de ijsmassa vroeger(vóór klimaatverandering): Hoeveel oppervlakte ijs? Hoeveel ijs smolt en hoeveel ijs groeide aan in de winter?

3, Situatie van de ijsmassa nu/toekomst: Hoeveel oppervlakte ijs? Hoeveel ijs smelt jaarlijks en hoeveel ijs groeit jaarlijks aan in de winter?

4, Gevolgen van klimaatverandering: Noem er minimaal 2. Noem bij deze gevolgen minimaal 1 positieve terugkoppeling

(begrip P8.3)

5, Plaatjes moeten aansluiten bij wat je zegt of schrijft.

planning  8.3

-Uitleg geografische dimensies

-Introductie video: Het belang van Groenland
-Video: Nieuwe wetenschappelijke bevindingen Antarctica

-Korte uitleg: het belang van een winterbuffer

-Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

Aardrijkskundige dimensies

Hoe te gebruiken: 
-Bij het beoordelen van Aardrijkskundige situaties op:
Wereldschaal (mondiaal), Continentaal, Nationaal (landen), Regionaal (een provincie of gebied) en Lokaal.  

Fysische dimensie:
Waarom moeten we de
Gletsjer van Groenland

beschermen tegen het smelten?

 

Toepassingsvraag

Beoordeel vanuit de sociaal culturele dimensie op nationale schaal(Groenland zelf) waarom Groenlanders liever niet hebben dat de ijskap smelt.

Toepassingsvraag

Beoordeel vanuit de economische dimensie continentale schaal(Groenland en Denemarken) waarom het smelten van de ijskap ook zo zijn voordelen heeft.

planning  8.3

-Korte uitleg: het belang van een winterbuffer

-Vroeger: in de winter groeide dit aan als
''wintervet'', vet genoeg voor de ''winterslaap''

-Nu: Te dunne ''vetlaag'', waardoor in de zomer
het oceaanwater bijna direct het landijs raakt.

planning  8.3

-Uitleg geografische dimensies

-Introductie video: Het belang van Groenland
-Video: Nieuwe wetenschappelijke bevindingen Antarctica

-Korte uitleg: het belang van een winterbuffer

-Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!
-Klaar: Lezen 8.4 en kies van vraag 1, 2 en 3 (inclusief de abc-vragen) 6 opdrachten uit om te maken

planning  8.4

-Herhalingsvraag geografische dimensies/terugkoppelingsmechanisme

-Introductie video: Strijd om de Noordpool
-Lezen bron 8 Het Internationaal Zeerecht

-Uitleg: Zeerecht en conflicten op de Noordpool (Eco-dimensie/Politieke dimensie)

-Korte werktijd: kies van vraag 1, 2 en 3 (inclusief de abc-vragen)
6 opdrachten uit om te maken

-Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

Toepassingsvraag
AK-Dimensies

Kijk naar de grafiek over onbewezen olie- en 

gasreserves.

Vraag 1: Welke 2 dimensies passen bij de grafiek.

Vraag 2: geef vanuit de beide dimensies 1 reden
dat de VS en Rusland delen van de Noordpool
willen hebben.

planning  8.4

-Herhalingsvraag geografische dimensies/terugkoppelingsmechanisme

-Introductie video: Strijd om de Noordpool
-Lezen bron 8 Het Internationaal Zeerecht

-Uitleg: Zeerecht en conflicten op de Noordpool (Eco-dimensie/Politieke dimensie)

-Korte werktijd: kies van vraag 1, 2 en 3 (inclusief de abc-vragen)
6 opdrachten uit om te maken

-Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

Bron 8: internationaal zeerecht door VN

• Elke kuststaat: territoriale wateren = volledig van het land (12 zeemijl = 22km).
• 200 zeemijl van kust: beheerd door kuststaat = Exclusieve Economische Zone (EEZ).
• Continentaal plat = kustgebied van een land, voordat de zee dieper wordt.

Waarom de aanspraak op stukken Noordpool?
Politieke dimensie

Hoe meer continentaal plat hoe meer...

planning  8.4

-Herhalingsvraag geografische dimensies/terugkoppelingsmechanisme

-Introductie video: Strijd om de Noordpool
-Lezen bron 8 Het Internationaal Zeerecht

-Uitleg: Zeerecht en conflicten op de Noordpool (Eco-dimensie/Politieke dimensie)

-Korte werktijd: kies van vraag 1, 2 en 3 (inclusief de abc-vragen)
6 opdrachten uit om te maken

-Samenwerkingsproject Bescherm het IJs!

planning  afronding 8.3/8.4

-Herhalen stof 8.3 en 8.4

-Samenwerkingsspel: Combineer de kaarten.

Wat past er op de lege plekken in de tekst:
Groenland is de 1:________gletsjer op aarde.
Als alle ijs zou smelten dan stijgt de zeespiegel met 2:_________meter.

1. 1: grootste 2: 12
2. 1: op één na grootste 2: 7
3. 1: op twee na grootste 2: 5

Wat past er op de lege plekken in de tekst:
Als de aarde verder opwarmt dan verplaatst de toendragrens naar het 1:_________, waardoor methaan vrijkomt.
Methaan is 2:________ keer sterker dan CO2

1. 1: Noorden 2: 25
2. 1: Zuiden 2: 20
3. 1: Noorden 2: 10
4. 1: Zuiden 2: 12

Welk van de onderstaande voorbeelden zorgt NIET voor extra afbraak van gletsjers

1. Moulins (draaikolken in ijs)
2. Zeewater
3. Zuidelijke Westenwinddrift
4. Noordelijke Westenwinddrift

Wat past er op de lege plekken in de tekst:
Door de warmere winters is er minder 1:________,
waardoor 2:_________ een slechtere buffer heeft en
Sneller in de zomer afsmelt.

1. 1: landijs 2: zee-ijs
2. 1: permafrost 2: pakijs
3. 1: zee-ijs 2: landijs
4. 1: pakijs 2: permafrost

Maak met de volgende gebeurtenissen een

positieve terugkoppeling in onderstaande figuur.

Begin linksboven bij het vakje temperatuur stijgt.

Landijs smelt

Broeikasgassen, zoals methaan komen vrij

Minder ijsoppervlakte

Permafrost smelt

Minder albedo-effect en meer warmte absorptie

Territoriale wateren

Internationale wateren

Exclusieve economische zone

Noem 3 redenen vanuit en economische dimensie waarom het bezitten van zeegebieden in de Noordpool belangrijk is voor landen zoals de VS en Rusland.

Vraag 1: Welk voordeel heeft deze beslissing voor de fysische dimensie?
Vraag 2: Welk nadeel heeft deze beslissing voor de economische dimensie?

Samenwerkingsspel
Combineer de kaarten

-Hoe: Je legt de kaartjes die over hetzelfde onderwerp gaan, bij elkaar.
Dit zijn de categorieën:  

politiek- economie- klimaatverandering- milieuproblemen- Inuit
-Wie doet wat: Geef iedereen in je groep een categorie, deze werkt ieder groepslid uit. Leg de passende kaarten bij jouw onderwerp.
Twijfel je over een kaartje? Leg dit kaartje in het midden en overleg samen over de juiste categorie voor de twijfel-kaartjes.
-Winnen? Welke groep die de meeste juiste combinaties heeft wint.

H8 De Poolgebieden

Maatwerkles 1

planning  Maatwerk 8.1 en 8.2

-Nieuwsbericht lezen

-Herhaling 8.1 helemaal en 8.2 deel 1
-Verwerkingsopdracht: De zusjes Noord- en Zuidpool. V2C ander artikel.

-Blooket

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.1

§1 Land van sneeuw en ijs

 Deelvraag: Wat zijn de aardrijkskundige kenmerken van de poolgebieden?

 Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?

 Theorie:

 • wat de verschillen zijn tussen het noordpool- en het zuidpoolgebied

 • de verklaring van het klimaat in de poolgebieden

 • de verklaring voor de lengte van dag en nacht in de poolgebieden

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.1

§1 Land van sneeuw en ijs 
Wat moet je specifiek weten:
-Waar (welke breedtegraden) liggen de polen? Welke andere type grenzen kan je ook aanhouden (boomgrens)
-Welke invloed heeft de zoninvalshoek (B44 en B48) op de temperatuur en het dag- en nachtritme (Pooldag en Poolnacht)?
-Verschillen van (en ontstaan van) zee-ijs, pakijs en landijs.

-Invloed van de gebergtes in het binnenland en de zeestromen rondom Antarctica op het extreem koude klimaat van Antarctica.  

 

planning  Maatwerk 8.1 en 8.2

-Nieuwsbericht lezen

-Herhaling 8.1 helemaal en 8.2 deel 1
-Verwerkingsopdracht: De zusjes Noord- en Zuidpool

-Blooket

Waarom is klimaatverandering in de Noordpool (Arctica) vervelend?

Noordpool/Arctica

Noordpool/Arctica:
-Begrenst door de noordpoolcirkel
(661⁄2° N.B).
-Stukken van Rusland,
de Verenigde Staten, Canada, Groenland,
Noorwegen, Zweden, Finland, IJsland
-Zee-ijs en Pakijs
-Bewoont door Inuit (Eskimo) 

Zuidpool/Antarctica

-Is een continent, want ijs op land
-90% van al het ijs op de wereld
-Geen grote dieren, behalve vogels en pinguïns
-Geen inheemse bewoners, alleen
wetenschappers.
-Vuistregel: de zomer in Antarctica is even koud
als de winter in het noordpoolgebied. 
- min 40 tot min 60 graden

www.earthspacelab.com

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 1: hoge breedtegraad (66,5 tot 90 N.B/Z.B) schuine zoninvalshoek:

Zonnestralen een groter oppervlakte verwarmen dus lagere temperatuur.

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 2: IJs zorgt voor sterk Albedo-effect
(witte oppervlakten weerkaatst meer zonlicht)  
(volgende les krijg je nog een paar redenen)

Aantekening:

Waarom is het zo koud op de polen? 

Reden 3:
-Zee-ijs als winterbuffer

-Vroeger: in de winter groeide dit aan als
''wintervet'', vet genoeg voor de ''winterslaap''

-Nu: Te dunne ''vetlaag'', waardoor in de zomer
het oceaanwater bijna direct het landijs raakt.

Waarom is de Zuid-Pool (Antarctica) kouder?
(Lesstof van 8.1 en 8.2)

Reden 1: Antarctica is bergachtig (Hoger is kouder)

Waarom is de Zuid-Pool (Antarctica) kouder?
(Lesstof van 8.1 en 8.2)

Reden 2: Sinds 35 Miljoen jaar  geïsoleerd van Zuid-Amerika, Australië en India, waardoor koude zeestroom rondom Antarctica kan stromen
(Motor hierachter Westenwinddrift)

Start: Perm(260Mil): Pangea breekt in 2-->Antarctica en bovengenoemde landen liggen on Gondwana en bewegen van Noord naar Zuid--> Jura (150Mil): Gondwana ligt Zuid-->
Gondwana begint uit elkaar te vallen-->Krijt (100Mil): Alleen Australië en Zuid-Amerika liggen deels vast aan Antarctica-->Einde: 35Mil: Antarctica ligt helemaal alleen en koelt af

-Verwerkingsopdracht: De zusjes Noord- en Zuidpool

-Klik op de link in het huiswerk van vandaag en lees de tekst.

-Maak op papier of word een tabel met 2 rijen.

-Linker rij: Kenmerken Noordpool. Rechter rij: Kenmerken Zuidpool.

-Vul met behulp van de tekst je tabel in.

-Klaar? Maak als Huiswerk:
-8.1 Herhaling en samenvatting----------->
-8.2 Herhaling en samenvatting----------->

Noordpool	Zuidpool
Kenmerk 1	Kenmerk 1
Kenmerk 2	Kenmerk 2

planning  Maatwerk 8.1 en 8.2

-Nieuwsbericht lezen

-Herhaling 8.1 helemaal en 8.2 deel 1
-Verwerkingsopdracht: De zusjes Noord- en Zuidpool

-Blooket

Planning  H2A

-Herhalen Zeerecht en Antarctisch verdrag.
-Nieuwsbericht lezen + toepassingsopdracht.

-Nabespreken.
-Werktijd: 8.4 kies van vraag 1, 2 en 3 (inclusief de abc-vragen)

6 opdrachten uit om te maken

-Klaar: Zoek een Nieuwsartikel over Antarctica, lees het en schrijf een
Review.

-Blooket

Vraag 1: Welk voordeel heeft deze beslissing voor de fysische dimensie?
Vraag 2: Welk nadeel heeft deze beslissing voor de economische dimensie?

Territoriale wateren

Internationale wateren

Exclusieve economische zone

Planning  H2A

Werktijd/huiswerk:

-8.4 kies van vraag 1, 2 en 3 (inclusief de abc-vragen)

6 opdrachten uit om te maken

-Zoek een Nieuwsartikel over Antarctica, lees het en schrijf een

Review. Hoe: Zeg in je artikel iets over de inhoud en waarom ik het als docent zou moeten lezen.

Planning  H2A

-Werktijd: 8.4 kies van vraag 1, 2 en 3 (inclusief de abc-vragen)

6 opdrachten uit om te maken

-Klaar: Zoek een Nieuwsartikel over Antarctica, lees het en schrijf een
Review.

-Blooket

Planning  V2

-Nieuwsbericht: Nieuwe diersoorten ontdekt!

-Toepassing: Antarctisch verdrag.
-Nieuwsbericht lezen + Toepassingsopdracht.

-Nabespreken.
-Start Project De Polen

-Klaar: 

-Blooket

www.nu.nl

Nieuwe en niet nieuwe diersoorten
Invloed van mensen: interessant en onhandig

Vaasvormig koraal                                 Niet inheemse diersoorten  

                                             

     

Concurreert net even iets te goed met de bestaande biodiversiteit.
Zeg maar doei doei tegen de Pinguïneieren :(  

Territoriale wateren

Internationale wateren

Exclusieve economische zone

Vraag 1: Welk voordeel heeft deze beslissing voor de fysische dimensie?
Vraag 2: Welk nadeel heeft deze beslissing voor de economische dimensie?

Planning  V2

-Nieuwsbericht: Nieuwe diersoorten ontdekt!

-Toepassing: Antarctisch verdrag.
-Nieuwsbericht lezen + Toepassingsopdracht.

-Nabespreken.
-Start Project De Polen

-Klaar: 

-Blooket

Start: Project de Polen

Wat: Maak in groepjes van 3 tot 4 minimaal 4 PowerPointslides (of Canva)

Slide 1: Korte uitleg over jouw onderwerp, nieuwsbericht of Video.

Slide 2: Uitleg onderwerpthema vraag 1.

Slide 3: Uitleg onderwerpthema vraag 2.

Slide 4: Namen van makers (jullie) en bronvermelding.

Eisen: iedere slide heeft plaatjes om je tekst te versterken. Info moet gebaseerd zijn op inhoud van het lesboek of de door mij aangeleverde bronnen.

Waarom: Je bent actief en creatief bezig met de leerdoelen van hoofdstuk 8 uitwerken.

Als iedereen zijn werk doet, dan verzamel ik alle presentaties en zet ik ze in 1 bestand en dan hebben jullie een fantastische samenvatting voor de aankomende toets

Wanneer af: VWO 2 vrijdag 13 juni

Voorbeeld:
Thema 0: Flora en Fauna in de Polen

In andere woorden: Verschillen tussen planten en dieren op beide polen

Voorbeeld:
Flora en Fauna in de Polen

Vraag 1: Verschillen in Flora

• Noordpool Grenst aan Toendragebieden met Permafrost.
  
• Vanaf 66,5 Breedtegraad stoppen de meeste bomen met leven, dus sporadisch vind je hier en daar naaldbomen, maar vooral struiken en grassen in de zomer= Boomgrens
• Smelt dit, dan komt Methaan vrij

• In de Zuidpool is geen Flora meer.
• Boor je door de ijslaag, dan vind je
  nog steeds plantenresten uit een
  Tropisch verleden

Voorbeeld:
Flora en Fauna in de Polen

Vraag 2: Verschillen in Fauna

• _______________________________________________

Voorbeeld:
Flora en Fauna in de Polen

Bronnen:

NOS – https://nos.nl/artikel/2558356-historisch-weinig-zee-ijs-na-opnieuw-uitzonderlijk-warme-februari

Gemaakt door:
Meneer Mandje

V2C verdeling

Fenne, Kenzie, Zuzanna: Thema 5
Milan, Jonathan, Gijs, Jake: Thema 1
Sterre, Sophia, Fay: Thema 3!!!
Casper, Bram, Matthieu, Stef: Thema 2
Pim, Jim, Roel, Josh, Luuk: Thema 4!
Tijs, Jip, Lex, Abraham: Thema 1

V2B verdeling

Sherdiënne, Lynn, Elif: Thema 5
Nathaly, Kyra, Isabella: Thema 3
Rosalin, Nicole, Iris, Fleur: Thema 2
Mette, Gwen, Evi: Thema 5
Lisa, Nouk, Nina, Femke: Thema 1
Bodi, Steff, Luuk: Thema 4
Wesley, Stijn, Lars: Thema 3 

V2D verdeling

Jaro, Cas, Lars: Thema 2
Lotte, Femke, Marieke, Ibtisaam: Thema 1

Rens, Senn, Milan: Thema 3
Hayet, Isabel, Elize, Aleksiya: Thema 1
Cas, Twan en Levi: Thema 5

Gwen, Yinthe, Fiep, Laura: Thema 4
Minke, Emma, Mirte, Lieke : Thema 1

V2A verdeling

Daniël, Liam, Joshua, Sep: Thema 1
Koen, Laurens, Yaron: Thema 3

Tess, Isabel, Rosalie: Thema 4
Mats, Yves: Thema 5
Florine, Gabriella, Denise, Miryam: Thema 5
Roos en Daisy: Thema 2
Vive, Emma, Kayla, Lynn: Thema 2
Kees, Jort: Thema 1

H8 De Poolgebieden

Maatwerkles 2

Planning  

-Nabespreken 8.1 en 8.2 Herhalingsvragen

-8.2 lezen: West-Antarctica en uitleg  Fysische kant van Antarctica

-8.3/8.4 korte herhaling

-Maken 8.3 en 8.4 herhaling en samenvattingsopdracht
-Blooket

Divergentie, riftzone gaat nog ontstaan

Schildvulkanen

Stratovulkanen door subductie

Terugkoppelmechanismen

Positieve terugkoppeling smeltende ijskappen: 

Extra ijsafbraak

Moulin -->                                        -->IJsdraaikolk 

Water loopt naar het laagste, maakt vaart en slijt water uit-->
Water stroomt af onder het ijs en slijt nog meer uit.

Veel effect in Groenland.

Terugkoppelmechanismen

Negatieve (vertraagt klimaatverandering) terugkoppeling:
de waterdamp- en wolkenterugkoppeling:                            

opwarming → meer verdamping van water → meer lage bewolking → extra zonlichtreflectie → minder zonlicht op aarde → temperatuurdaling.      

Toepassingsvraag
AK-Dimensies

Kijk naar de grafiek over onbewezen olie- en 

gasreserves.

Vraag 1: Welke 2 dimensies passen bij de grafiek.

Vraag 2: geef vanuit de beide dimensies 1 reden
dat de VS en Rusland delen van de Noordpool
willen hebben.

Bron 8: internationaal zeerecht door VN

• Elke kuststaat: territoriale wateren = volledig van het land (12 zeemijl = 22km).
• 200 zeemijl van kust: beheerd door kuststaat = Exclusieve Economische Zone (EEZ).
• Continentaal plat = kustgebied van een land, voordat de zee dieper wordt.

Planning  

-Nabespreken 8.1 en 8.2 Herhalingsvragen

-8.2 lezen: West-Antarctica en uitleg  Fysische kant van Antarctica

-8.3/8.4 korte herhaling

-Maken 8.3 en 8.4 herhaling en samenvattingsopdracht
-Blooket