Les 5 - Een rechtszaak

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Identiteit & Maatschappij           mavo 3

De rechtsstaat

Lesdoelen

• Hoe werkt een rechtszaak? (8 stappen)

Rollen in een rechtszaak

• Rechter
• Officier van justitie
• Verdachte
• Advocaat
• Slachtoffer
• Getuige
• Pers

Rechter

1. Is het een strafbaar feit?
2. Kan het strafbare feit bewezen worden?
3. Is de dader strafbaar?
4. Welke straf of maatregel moet er worden opgelegd?

Officier van justitie

• Opsporen en vervolgen van strafbare feiten.
• Namens de samenleving.
• Eist een bepaalde straf.

Advocaat + verdachte

• Helpt de verdachte.
• Voert een pleidooi.
• Heeft mogelijk iets strafbaars gedaan.
• Recht op verdediging.
• Laatste woord.

Slachtoffer

• Vertellen over de gevolgen.

Getuige

• Beantwoord vragen naar aanleiding van wat de getuige gezien heeft. 

Pers

• Doet verslag van de rechtszaak. 

8 stappen in een rechtszaak

1. De opening (rechter)
2. De aanklacht (OvJ leest beschuldiging voor)
3. Getuigenverhoor (rechter, OvJ, advocaat)
4. Verhoor van de verdachte (rechter, OvJ, advocaat)
5. Requisitoir (OvJ)
6. Pleidooi (advocaat) 
7. Het laatste woord (verdachte)
8. De uitspraak (rechter spreekt vonnis uit)

10 minuten voorbereiden

• Rechters (Phoebe, Yusuf en Emma)
• Officier van Justitie (Rick, Olivia en Femke)
• Verdachte (David, Alina en Finn)
• Advocaat (Marie-Laure, Batu en Kees)
• Slachtoffer (Duco, Bregtje en Thiara)
• Getuige (Daan, Thomas en Ivo)
• Pers (Lucas, Collin, Diana en Chahid)

In de wet staat het volgende over mishandeling:

 Wetboek van Strafrecht Titel XX

 Artikel 300

1.  Mishandeling wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie.*
   
2.  Indien het feit zwaar lichamelijk letsel ten gevolge heeft, wordt de schuldige gestraft met gevangenis straf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vierde categorie.
   
3.  Indien het feit de dood ten gevolge heeft, wordt hij gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vierde categorie.
   
4.  Met mishandeling wordt gelijkgesteld opzettelijke benadeling van de gezondheid.
   
5.  Poging tot dit misdrijf is niet strafbaar.
   
   

 * Toelichting op categorieën voor geldboetes: Voor elk strafbaar feit is in de wet een categorie bepaald. Er zijn in totaal zes categorieën. De categorie waar een strafbaar feit in valt geeft de maximale hoogte aan van de boete die door de rechter opgelegd kan worden. Mishandeling valt in de vierde categorie, wat betekent dat de rechter maximaal een boete van € 18.500, - op kan leggen.

1. Opening

De rechter controleert of de persoon die als verdachte aanwezig is, ook daadwerkelijk de verdachte is.

2. Aanklacht

De officier van justitie spreekt uit waarvan de verdachte wordt verdacht. 

3. Verhoor van getuigen

De rechter stelt vragen aan getuigen. Ook de officier van justitie en de advocaat mogen vragen stellen.

4. Verhoor van verdachte

De rechter stelt vragen aan de verdachte. Ook de officier van justitie mag vragen stellen. (Let op: zwijgrecht)

5. Verklaring slachtoffer

Het slachtoffer geeft een verklaring aan de rechtbank over de geleden schade. Er mogen geen vragen gesteld worden aan het slachtoffer.

6. Requisitoir 

De officier van justitie legt uit waarom de verdachte volgens hem schuldig is en welke straf (de eis) hij gepast vindt.

7. Pleidooi

De advocaat van de verdachte vertelt het verhaal vanuit de kant van de verdachte.

8. Laatste woord

De verdachte heeft altijd het laatste woord in de rechtszitting. Hij kan zelf zijn verhaal toelichten of spijt betuigen over wat hij heeft gedaan.

9. Vonnis

De rechter moet ervan overtuigd zijn dat de verdachte daadwerkelijk schuldig is en spreekt vervolgens uit wat volgens hem een gepaste straf is.

Nabespreking

2 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaar en een werkstraf van 40 uur. De politierechter had rekening gehouden met de leeftijd van de dader (jong), dat er geen strafblad van de dader bestond, dat hij net een nieuwe baan had die hij ongetwijfeld zou verliezen als hij in de gevangenis zou belanden.

Er vindt een mishandeling plaats op straat en deze mishandeling wordt gezien door personeel van de dienst cameratoezicht. Zij roepen de politie op die in de buurt surveilleert. De politie is vrij snel ter plaatse en arresteert ter plekke de verdachte Johan Smits. Hij wordt opgepakt en verhoord, maar hij ontkent dat hij de 18-jarige Petra de Jong uit Rotterdam mishandeld heeft. Petra doet aangifte en verklaart woensdagnacht op straat te zijn mishandeld door haar 19-jarige ex-vriend Johan Smits. Vervolgens wordt Johan

aangeklaagd voor mishandeling en moet voor de rechtbank verschijnen.