Orthopedagogiek lesweek 4 dyslexie dyscalculie en faalangst

• orthopedagogiek
• MBO
• Studiejaar 1

Dyscalculie

Dyslexie

Faalangst

TOS

Inleiding

LEERPROBLEMEN of LEER ACHTERSTAND
Problemen bij de schoolse vaardigheden lezen, spelling, rekenen. Heeft altijd te maken met andere factoren.

LEERSTOORNIS
Hardnekkig probleem bij lezen, spellen, rekenen. Dit vlot aanleren lijkt aangetast, zoals bij dyslexie en dyscalculie.

1. Dyslexie heeft invloed op je intelligentie (IQ).

1. WAAR
2. NIET WAAR

2. Dyslexie kun je pas waarnemen op de middelbare school.

1. WAAR
2. NIET WAAR

3. Mensen met dyslexie zijn vaak uitblinkers op andere gebieden.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Wat is dyslexie?  

• Blijvende moeilijkheden met lezen / spelling / schrijven.
• Je bent hiermee geboren.
• Je hersenen gaan anders met taal om.
  
  
• Resultaten lezen en/of spellen blijven duidelijk achter.
• De koppeling tussen letters en klanken mist.
• Je kunt er niets aan doen, je hoofd werkt gewoon anders!

1. Leerstoornis.
2. Informatieverwerking.
3. Je wordt ermee geboren.
4. Woordherkenning.
5. Moet vastgesteld worden.
6. Fouten zijn bijvoorbeeld:
   radend lezen, woorden overslaan, omdraaien woorden / letters.

Ervaar het zelf:

KLIK NAAR DE WEBSITE

Kenmerken dyslexie

Verschil horen tussen klanken

E, EU, UI, A

Klanken in volgorde zetten

Dorp, drop 12/21 

Onthouden van losse gegevens

Rijtjes, woorden en jaartallen

Onthouden van..

gezegdes, uitdrukkingen of woordcombinaties

Aanleren van reeksen

Tafels of spellingsregels

Vormen van lezen

Anticiperend lezen
Radend lezen. Scannend lezen,  Bijvoorbeeld ‘poes’ lezen, als er ‘kat’ staat.

Gokkend lezen
Bij onvoldoende leestechniek slaat het raden om in gokken en passen de woorden niet in de context: er wordt bijvoorbeeld ‘zwart’ gelezen in plaats van ‘zwaan’.

Spellend lezen
Er wordt letter voor letter gelezen. 

Dyscalculie

1. Iemand met dyscalculie heeft alleen moeite met rekenen.

1. WAAR
2. NIET WAAR

2. Mensen met dyscalculie kunnen hierdoor veel stress ervaren

1. WAAR
2. NIET WAAR

3. Er is maar één vorm van dyscalculie

1. WAAR
2. NIET WAAR

Drie vormen:

1. Het niet of bijna niet kunnen lezen van getallen en cijfers.
   
   
2. Getallen niet op de juiste manier op kunnen schrijven. 
   
   
3. Het op de verkeerde plek neerzetten van cijfers en getallen. En moeite hebben met rekenen.

Dyscalculie ?!

Het cijfer drie wordt op verschillende manieren opgeslagen in de hersenen:

- Het woord drie

- Het cijfer 3

- De hoeveelheid 3

Moeite met tafels, correct cijfers schrijven, foutjes in procedure, ...

Hmm... lastig!

 Deze aspecten bevinden zich in drie verschillende hersengebieden.
 

Daarnaast is bij rekenen ook nog het frontale hersengebied van

belang. Dat speelt een rol bij  planning en probleemoplossing.

Faalangst

Ik kan dit niet.

Dit zal mij nooit lukken.

Ik heb hier het talent niet voor.

Ik doe het niet. 

Ik ben alles vergeten.

 

 

Ervaringen met (faal)angst?
Van jezelf of een ander?

FAALANGST 

 

...is de angst om niet goed te presteren. 

En die angst werkt belemmerend.

Bron: Geerts & Van Kralingen (2020)

Verschillende vormen

Cognitief
Bang dat je kennis onvoldoende is. Dat je niet genoeg geleerd hebt. Gevolg: zo nerveus dat je dichtklapt.

Sociaal
Veel bezig met wat een ander van je vindt. Bang voor kritiek van een ander. Gevolg: bijvoorbeeld angst voor presenteren. 

Hoeveel procent van de jongeren heeft last van faalangst?

1. 1-3%
2. 4-6%
3. 7-9%
4. 10-20%

WAT GEBEURT ER BIJ FAALANGST?

WAT GEBEURT ER BIJ FAALANGST?

                                                                                                                        vechten

                            vluchten 

                                          bevriezen             

VECHTEN

Er valt een klein jongetje in de vijver. Je bedenkt je niets en springt er achter aan om hem te redden!

Bij faalangst: bijv. moeilijk gedrag laten zien. Ruzie zoeken. Weerstand. Boosheid - "ik ga dit niet doen!"

VLUCHTEN

Je loopt de straat op om over te steken. Op het moment dat je de straat op loopt, hoor je een keiharde claxon. Je springt naar achteren.

Bij faalangst: uitstelgedrag, vermijden, afleiden. De clown uit gaan hangen. "Ik doe dit morgen wel..."

BEVRIEZEN

Soms ben je zo angstig dat je niet meer kunt vechten en vluchten!

Dan BEVRIES je.

BLACK OUT

Faalangst: black-out. Misselijk worden, gevoel van flauwvallen, buikpijn, hoofdpijn. "Ik voel me echt niet goed"

Tips bij faalangst?

TIPS

- Zet negatieve gedachten om in positieve gedachten
   "Ik kan dit niet" --> 

- Gun jezelf een beetje ruimte. Je mag oefenen en leren. 

- Zet ademhalingsoefeningen in om je te herpakken

Taalontwikkelingsstoornis: TOS

Taalontwikkelingsstoornis

• Aangeboren stoornis over het begrijpen en uiten van taal. 
  
  
• Het brein heeft moeite met de taal goed aanleren. Kind praat bijv te weinig, weinig woorden kennen, niet goed te verstaan, niet op woorden kunnen komen, fouten maken in zinnen. 
  
  
• FRUSTRATIE en eventueel ontstaan gedragsproblemen.

Tips voor begeleiding van mensen met TOS ? 

Reader Orthopedagogiek

• Alle theorie is per les terug te lezen. 
• PPO portfolio opdrachten - periode 3:
  
  1. documentaire Alicia (kijkvragen uit reader maken)
  2. familieopstellingen (casus Tony en eigen opstelling)
  3. reflectie autisme-beleving-circuit

Aan de slag - placemat oefening

Maak groepjes van 4 en pak per groep 1 placemat

Iedereen schrijft in zijn eigen vak op wat je nog weet over (zelfstandig)

1. dyscalculie

2. dyslexie

3. faalangst
4. TOS

- Bespreek de verschillen in de vakken (samen)

- Kom dan samen tot 1 samenvattende zin bij alle begrippen.

- Licht als groepje de samenvattende zin toe aan je klas (delen)

TIPS BIJ FAALANGST

Zet negatieve gedachten in 

positieve gedachten om:

                                   

                Dit doe ik niet, het lukt toch niet!                             

                                                                     

1

TIPS BIJ FAALANGST

Zet negatieve gedachten in
positieve gedachten om:

               Dit is saai, ik stop ermee!              
                                                                                                
                                                                     

TIPS BIJ FAALANGST

2

Haal de druk om te presteren er af!

TIPS BIJ FAALANGST

3

ademhalingsoefening:

        - leg je hand op je buik

        - adem 2 seconden in naar je hand, haal je schouders op
        - adem 6 seconden uit naar je hand

        - laat je schouders in een snelle beweging 'vallen'