6.4 De werking van gammastraling

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

6.4 De werking van gammastraling (les1)

Leg vast je boek op tafel

Planning

Uitleg radioactiviteit

Uitleg soorten straling

Opgaven maken

Afsluiting 

Na deze les kan je..

beschrijven wat wordt bedoelt met radioactiviteit en halfwaardetijd

De activiteit van een stof berekenen na N halfwaardetijden

De halveringstijd bepalen uit een grafiek van de activiteit tegen de tijd

Drie soorten straling beschrijven die door radioactieve stoffen worden uitgezonden

Radioactiviteit

In 1896 werd ontdekt dat sommige stoffen spontaan sterk ioniserende straling konden uitzenden

Deze stoffen noemen we ook wel

radioactief

Radioactiviteit

Radioactief betekent niks anders dan 'zend straling uit'

Radioactiviteit is overal 

om ons heen te vinden

Radioactiviteit

Zelfs in ons eigen lichaam

Veel van deze stoffen kunnen

we in de natuur vinden...

Radioactiviteit

Maar vanaf 1896 werd geleerd om nieuwe radioactieve stoffen te maken

De kunstmatig radioactieve stoffen

Radioactiviteit

Een radioactieve stof word langzaam omgezet naar een andere stof

Na een tijdje is slechts

de helft van de oorspronkelijke

stof nog over

Radioactiviteit

Die tijd die een stof erover doet om te halveren in hoeveelheid

Noemen we halfwaardetijd

(of halveringstijd) 

Radioactiviteit

Even kijken hoe dat er ongeveer uitziet....

https://www.walter-fendt.de/html5/phen/lawdecay_en.htm

Radioactiviteit

Per stof verschilt de halfwaardetijd

Drie soorten straling

Eerder zagen we dit plaatje

Dit laat de 3 vormen van straling zien

Drie soorten straling

Straling kan voorkomen als deeltjes, maar kan ook voorkomen als een golf

Drie soorten straling

Bij deeltjesstraling worden enorm snel deeltjes weggeschoten 

Vergelijkbaar met het schieten

van een geweer

Drie soorten straling

Deeltjes straling komt zowel voor bij Alfa- als bètastraling  

Drie soorten straling

Gammastralen zijn sterk ioniserende golven

Drie soorten straling

Gammastralen lijken op röntgenstralen, maar zijn dus nog gevaarlijker

Maken van de opgaven

Maak de volgende opgaven van 6.4

1ABC, 3, 5 en 9

Klaar? Steek even je hand op 

Einde van de les

6.4 De werking van gammastraling(les2)

Leg vast je boek op tafel

Planning

Kleine herhaling vorige les

Uitleg medisch onderzoek met straling

Opgaven maken

Afsluiting (met herhaling)

Na deze les kan je..

Van verschillende soorten straling het doordringend vermogen beschrijven

Beschrijven hoe met gammastraling medisch onderzoek wordt uitgevoerd

Het verschil tussen besmetting en bestraling uitleggen en toepassen

terugblik vorige les

Vorige les hebben wij het gehad over 3 vormen van ioniserende straling

Welke waren dit?

• Alfa, Bèta en Gamma 

terugblik vorige les

Van deze 3 vormen was 1 het 'sterkst'

Welke vorm was dat en waarom?

• Gammastraling, deze stralen bevatten de meeste energie en kunnen makkelijk door voorwerpen heen

terugblik vorige les

Daarnaast hebben we het gehad over halfwaardetijd 

Stel we hebben 100% stof Cesium-134 op t=0

Hoeveel % stof hebben we nog over na 6 jaar?

• 12,5%
  (3 stapjes telkens 1 halvering van het percentage)

Doordringend vermogen

De vorige les zagen jullie dit plaatje al voorbij komen

Hierbij werd benoemt dat elke vorm van straling een beetje 'sterker' is

Doordringend vermogen

Deze 3 vormen van straling kunnen namelijk tot een bepaalde afstand stoffen doordringen voordat ze hun energie kwijt zijn

Dit noemen we ook wel dracht

Doordringend vermogen

Alfastraling heeft een zeer kleine dracht een paar cm lucht of papier stopt het deeltje al

Bètastralen hebben meer dracht

Doordringend vermogen

Gammastraling heeft geen dracht, omdat dit geen deeltjesstraling is

Maar bij Gammastraling spreken we over

doordringend vermogen

Onderzoek met Gammastraling 

Gammastraling hoeft niet altijd negatief te zijn

Het kan worden ingezet voor medisch onderzoek, bijvoorbeeld om een orgaan te scannen

Onderzoek met Gammastraling 

Zo'n scan geeft een beeld van hoe 

een radioactieve stof in het lichaam verspreid

Door het hoge doordringende vermogen

is Gammastraling hiervoor ideaal!

Onderzoek met Gammastraling 

Maar.. hoe werkt het nou precies dan?

En hoe maken we die radioactieve stoffen?

Bestraling of besmetting?

Zoals in het filmpje vermeldt werd, radioactieve straling verspreidt zich 

We willen ons lichaam daar zo veel mogelijk tegen beschermen

Bestraling of besmetting?

Als radioactieve stoffen van buitenaf invloed uitoefenen op ons lichaam

Noemen we dat bestraling

Bestraling of besmetting?

Als radioactieve stoffen van buitenaf invloed uitoefenen op ons lichaam

Noemen we dat bestraling

Dit wordt uitgezonden door een bron

Bestraling of besmetting?

Maar het kan ook zijn dat de radioactieve stoffen je lichaam inkomen

Dit noemen we 

radioactieve besmetting

Bestraling of besmetting?

Maar het kan ook zijn dat de radioactieve stoffen je lichaam inkomen

Bestraling of besmetting?

Dit noemen we 

radioactieve besmetting

Besmetting maakt ons

lichaam radioactief

Maken van de opgaven

Maak de volgende opgaven van 6.4

1ABC, 3, 5 en 9 (les 1)

Maak de overige opgaven af tijdens les 2 (anders huiswerk)

(hw van les 1 niet af? Maak dat dan eerst!)

Klaar? Steek even je hand op 

Herhaling

Welke vorm van straling kan gemakkelijk door alle materialen heen?

• Gammastralen

Herhaling

Wat is het verschil tussen bestraling en besmetting

• Bestraling is radioactiviteit van buitenaf wat een bron uitzendt 
• Besmetting is radioactiviteit wat in of op ons lichaam komt
  (en ons radioactief maakt)

Herhaling

Afsluiting

Ruim je spullen op en blijf even op je plek zitten tot de bel gaat