9.4 Ziek [les 1]

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Paragraaf 9.4 Ziek

Benodigheden

- Schrift

- Pen, potlood

- Laptop

LessonUp: 

JA!

Telefoons in de telefoontas!

Programma

Herhaling 9.3 opdr

Nieuwe stof uitleg : 

 '9.4 Ziek'

Aan de slag/huiswerk

- Maak deze LessonUp

- Maak de werkboekopdrachten

Klassikale afsluiting

9.3 'De huid' deel 2

Overleg met je buurman/vrouw

Benoem stap voor stap hoe je lichaam

een wondje geneest.

Je begint bij 'er is een wondje'.

Welke stoffen komen hier bij vrij?

Leerdoelen 9.4

1. Je kunt opnoemen door welke ziekteverwekkers je ziek wordt en je kunt beschrijven hoe ze in je lichaam komen.

2. Je kunt beschrijven hoe een infectieziekte verloopt.

3. Je kunt beschrijven hoe witte bloedcellen ziekteverwekkers herkennen en hoe ze je genezen.

4. Je kunt uitleggen wat de functie van koorts is bij de genezing.

5. Je kunt uitleggen hoe je lichaam op eigen kracht immuun wordt voor een ziekte en hoe vaccinatie(inenting) daarbij helpt.

6. Je kunt uitleggen wat er gebeurt als je een nieuw orgaan of weefsel nodig hebt.

Wat is 'ziek' zijn eigenlijk?

Ziekte is een tijdelijke lichamelijke of geestelijke aandoening die iemand belemmert in het normale functioneren. 

Een ziek organisme is uit zijn evenwicht, er is sprake van een verstoorde homeostase

Ziek zijn

Hoe word je ziek?

• Micro-organismen: bacteriën, virussen en schimmels

• Ziekteverwekkers: micro-organismen waar je ziek van kunt worden

1. Bacteriën en schimmels kunnen giftige stoffen afgeven
2. Virussen dringen je cellen binnen en zich daar vermeerderen, waardoor uiteindelijk de cel stuk gaat

Infectieziekte

ziekte die door een infectie met bacteriën, virussen of schimmels ontstaan.

• Verkoudheid: virus in slijmvliescellen van je mond, neus en keel - besmetting via druppeltjes vocht in de lucht/handcontact
  
  
• Griep: Virus zit overal in lichaam-  spierpijn, koorts, hoofdpijn, verkouden - zelfde manier van verspreiding

Bij de supermarkt worden tegenwoordig de manden/karren ontsmet. Leg uit hoe je besmet kan raken als men dit niet doet.

Hoe word je ziek?

Infectieziekte: ziekte die door een infectie met bacteriën, virussen of schimmels ontstaan.

• Verkoudheid: virus in slijmvliescellen van je mond, neus en keel - besmetting via druppeltjes vocht in de lucht/handcontact
  
  
• Griep: spierpijn, koorts, hoofdpijn, verkouden - zelfde manier van verspreiding

Welke soort cellen zijn verantwoordelijk voor ons afweer?

Hoe genees je?

Je lichaam heeft een afweersysteem. 

Dit schakelt ziekteverwekkers uit met 

behulp van witte bloedcellen. 

Er zijn vreetcellen en antistofcellen.

Vreetcellen 'eten' ziekteverwekkers op. 

Als ze klaar zijn gaan ze dood.

Er ontstaat pus/ etter.

Antistofcellen maken antistoffen aan.

Deze stoffen schakelen ziekteverwekkers uit waarna de vreetcellen de boel opruimen. 

Elke antistof is specifiek voor 1 soort ziekteverwekker. 

Hoe doen ze dat?

De witte bloedcellen herkennen antigenen.

Is het lichaamsvreemd of lichaamseigen? 

Bij lichaamsvreemde antigenen worden antistoffen aangemaakt.

Antigenen zitten op de ziekteverwekker.

Antistoffen zitten los in het bloed.

Hoe herkennen je witte bloedcellen dan een ziekteverwekker?

Lichaamseigen/vreemd

Antigenen: Op elke cel zitten herkenningseiwitten aan buitenkant van een cel 

• Lichaamseigen - eigen lichaamscellen
• Lichaamsvreemd - ziekteverwekkers

Op iedere antigen past slechts één specifieke antistof

Hoe genees je? 

Als je witte bloedcellen een indringer met lichaamsvreemde antigenen tegenkomt is de kans groot dat je koorts krijgt.

Overleg met je buur waarom dat nuttig kan zijn.

Waarom krijg je koorts?

Koorts doordat witte bloedcellen stofjes maken waardoor de hypothalamus lichaamstemperatuur verhoogt

• Bloed stroomt sneller en voer je de afvalstoffen van ziekteverwekkers sneller af
• Witte bloedcellen maken sneller antistoffen
• > 42 graden Celsius is gevaarlijk, waarom?

Huiswerk volgende week

Maak van 9.4 opdracht 3 t/m 17

Behalve 6b en 7

Kijk na als je klaar bent.

Oefenen: deze LessonUp + biologiepagina.nl

Veel mensen slikken bij koorts paracetamol. Deze stof zorgt ervoor dat de hypothalamus weer de normale lichaamstemperatuur aangeeft.

De koorts zakt dan.

Word je door paracetamol ook sneller beter? Leg uit.

Herhaling. Leg uit op welke 2 manieren een lichaamsvreemd organisme kan worden opgeruimd door je afweer. 

Een bepaald type diabetes kan worden genezen door het verkrijgen van een nieuw orgaan.

- Welk type diabetes?

- Welk soort orgaan?

1. Diabetes type I Lever
2. Diabetes type I Alvleesklier
3. Diabetes type II Lever
4. Diabetes type II Alvleesklier