1hv ordening bs 1 2 extra

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat is ordenen ?

Leerdoelen

1. Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.
2. Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën.
3. Je kunt de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk.
4. Je kunt soorten en rassen onderscheiden
5. Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap. 

• Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken. 
• Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën. 
• Je kunt de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk. 

Hoe zou jij deze schoenen ordenen?

• Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken. 
• Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën. 
• Je kunt de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk. 

stof

leer

kunstof

hoge hak

lage hak

geen hak

veter

gesp 

instapper

bruin

blauw

rood/roze

organismen indelen in hoofdgroepen en rijken

Een kenmerk is een eigenschap waarmee je een organisme kunt onderscheiden van andere organismen. Kijken naar Cellen en DNA.

Drie hoofdgroepen (domeinen): Bacteriën, archaea en  eukaryoten

• Bacteriën en archaea hebben geen celkern (wel DNA), wel een celwand, geen bladgroenkorrels.

• Eukaryoten hebben wel een celkern. 

Bacteriën, Archaea en Eukaryoten

Bacteriën en archaea hebben geen celkern (wel DNA), wel een celwand, geen bladgroenkorrels en zijn eencellig. 

Kenmerken om rijken in te delen

• Aanwezigheid van celkern
  
• Aantal cellen (één- of meercellig)
  
• Aanwezigheid van celwand
  
• Aanwezigheid van bladgroenkorrels
• Relatieve grootte (vergeleken met andere organismen)

Bacteriën

Dieren

Pantoffeldiertje.... waar hoort die dan precies bij?

de groepen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk

Vertakkingsschema

een paar vragen

Bacteriën zijn altijd meercellig

1. Juist
2. Onjuist

Wat is het verschil tussen bacteriën en eukaryoten?

1. Bacteriën hebben geen celwand
2. Eukaryoten zijn meercellig
3. Bacteriën hebben geen celkern
4. Eukaryoten hebben bladgroenkorrels

Champignons horen bij de :

1. Bacteriën
2. dieren
3. schimmels
4. planten

Tot welk RIJK behoort de mens?

1. Bacteriën
2. Eukaryoten
3. Dieren
4. Gewervelden

Welke cellen hebben GEEN celwand?

1. Dierlijke cellen
2. Planten cellen
3. Schimmelcellen
4. Bacteriën

Welke cellen hebben bladgroenkorrels?

1. Dierlijke en plantaardige cellen
2. Plantaardige cellen en schimmelcellen
3. Alleen plantaardige cellen
4. plantaardige, dierlijke en bacteriële cellen

Hoe meer overeenkomst twee organismen vertonen, hoe meer ze bij dezelfde groepen worden ingedeeld.

Lijken op elkaar, zitten in dezelfde familie

Lijken niet elkaar, zitten niet eens in zelfde rijk

Soort

Soms lijken  dieren heel erg op elkaar, maar behoren ze niet tot dezelfde soort!

Deze zijn niet dezelfde soort!

Soms lijken dieren helemaal niet op elkaar maar behoren ze wel tot 1 soort!

Soort

Organismen behoren alleen tot dezelfde soort als ze zich onderling kunnen voortplanten en de nakomelingen vruchtbaar zijn.

Ras

Een soort kan uit verschillende rassen bestaan.

Bijvoorbeeld alle hondenrassen behoren tot de soort hond.

Evolutie

Soorten ontstaan door evolutie

Door variatie en selectie kunnen soorten langzaam veranderen. Evolutie: soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen.

8. Bekijk de afbeelding.
Dit is een voorbeeld van:

1. Variatie
2. Selectie

Welk woord zoek ik? "Kleine verschillen binnen één soort."

1. Selectie
2. Variatie
3. Evolutie
4. Overeenkomst

Wat is de juiste definitie van evolutie?

1. De ontwikkeling van dieren op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen
2. De ontwikkeling van soorten op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen
3. De ontwikkeling van leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen
4. De ontwikkeling van planten op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen

Aan de slag!

• 3.1 maken 10 (blz. 174) 3.2 maken 10 (blz. 181)
  
• Nakijken opdrachten 3.1 en 3.2 (Teams Bestanden)