7.1 Introductie zuurbase

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

7.1 Introductie zuurbase

Leerdoelen

• Je leert wat wordt bedoeld met de pH-waarde.

• Je leert manieren om de pH-waarde van oplossingen te bepalen.

Deze les

• Uitleg pH-waarde
• Quizvragen
• Filmpje: practicum voor thuis


• Lezen 7.1 
• Maken 6+9 (optie 8, 11, 13)

Zuren en basen

• De zuurgraad van oplossingen noemen we de pH-waarde.
• pH-schaal loopt van 0 tot 14.
• Hoe zuurder de oplossing, hoe lager de pH.
• Hoe basischer de oplossing, hoe hoger de pH.
• Een neutrale oplossing heeft pH 7.
• In de scheikunde is het niet zuur vs. zoet, maar zuur vs. basisch.

pH meten

• Met een pH-meter (zeer nauwkeurig)

• Met indicatoren: hulpstoffen die verkleuren bij verandering van pH (minder nauwkeurig)

• Universeel indicatorpapier
• Lakmoespapier
• Oplossingen

Lakmoespapier

• Rood en blauw lakmoespapier.
• Onnauwkeurige methode.
• Omslagtraject pH 5,5 - 8,0 (Binas 52A)
• Zure oplossing: blauw lakmoes kleurt rood
• Basische oplossing: rood lakmoes kleurt blauw

00:03-00:41

azijn

water

soda

Wat kun je zeggen over de soda-oplossing (n.a.v. filmpje op vorige slide)?

1. Soda heeft een lage pH en is dus zuur
2. Soda heeft een lage pH en is dus basisch
3. Soda heeft een hoge pH en is dus zuur
4. Soda heeft een hoge pH en is dus basisch

* Litmus paper = lakmoespapier

Universeel indicatorpapier

• Strook geel papier die afhankelijk van de pH van aangebrachte oplossing verkleurd.
• Kleur te vergelijken met kleurenschijf op het doosje.

Zuur-base indicatoren (oplossingen)

• Oplossingen van indicatoren kunnen ook gebruikt worden.
• Bekende zuur-base indicatoren staan met omslagtrajecten in Binas 52A.
• Voor nauwkeurige bepaling vaak meerdere indicatoren nodig.

Zuur-base indicatoren (oplossingen)

• Aan een oplossing worden paar druppels indicator toegevoegd.
• Afhankelijk van de zuurgraad, zal de indictor van kleur veranderen.
• Bekende zuur-base indicatoren 

staan met omslagtrajecten in Binas 52A.
Afbeelding: broomthymolblauw

pH bepalen met zuurbase indicator

• Voor nauwkeurige bepaling vaak meerdere indicatoren nodig.
• Bijv. als methyloranje een rode kleur geeft, weet je dat de pH lager is dan 3,2 -> pH dus tussen 0 en 3,2 (grote onnauwkeurigheid).
• Als je ook thymolblauw toevoegd en de kleur wordt geel, kun je de pH nauwkeuriger geven -> pH tussen 2,8 en 3,2.

Binas 52A

Voor de bepaling van de pH van een oplossing, schenk je een beetje van de oplossing in twee reageerbuizen. Aan buis 1 voeg je 2 druppels methylrood toe, de oplossing kleurt geel. Aan buis 2 voeg je 2 druppels fenolrood toe, de oplossing kleurt opnieuw geel. Wat kun je zeggen over de pH van de oplossing? Gebruik Binas 52A.

1. pH tussen 4,8 en 6,0
2. pH = 6,0
3. pH = 6,6
4. pH tussen 6,0 en 6,6

Uitleg quizvraag

• Methylrood kleurt geel bij een pH hoger dan 6,0.
• Fenolrood kleurt geel bij een pH lager dan 6,6.
• Dus kunnen we alleen weten dat de pH tussen deze twee waarden ligt.

Met welke indicator(en) kun je zo nauwkeurig mogelijk een oplossing met pH 4,6 bepalen? Gebruik Binas 52A.

1. Broomkresolgroen
2. Broomkresolgroen en methyloranje
3. Broomkresolgroen en methylrood
4. Methyloranje en methylrood

Uitleg quizvraag

• Omslag methyloranje: 3,2 - 4,4
• Omslag broomresolgroen: 3,8 - 5,4
• Omslag methylrood: 4,8 - 6,0

Bij pH 4,6:

• broomkresolgroen (kleurt groen)-> pH tussen 3,8 en 5,4
• broomkresolgroen (kleurt groen) + methyloranje (kleurt oranjegeel) -> pH tussen 4,4 en 5,4
• broomkresolgroen (kleurt groen) + methylrood (kleurt rood) -> pH tussen 3,8 en 6,0
• methyloranje (kleurt oranjegeel) + methylrood (kleurt rood) -> pH tussen 4,4 en 4,8

Laatste optie is dus meest nauwkeurig.

Deze les

• Uitleg pH-waarde
• Quizvragen
• Filmpje: practicum voor thuis
• Lezen 7.1 
• Maken opgaves