H4.1 Energie les 1

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§4.1 Energie

Planning

- Herhalen

- Leerdoelen

- Uitleg 4.1 en 4.2

- Opdrachten maken

Leerdoelen

Aan het einde van de les 

... kun je uitleggen wat de wet van behoud van energie inhoudt
... benoemen welke energieomzetting plaatsvinden tijdens een proces en/of chemische reactie
... kun je het verschil uitleggen tussen een endotherme en een exotherme reactie
... kun je de begrippen reactiewarmte en activeringsenergie uitleggen en toepassen
... kun je in een energiediagram aangeven wat de activeringsenergie en reactiewarmte is

Wet van behoud van energie

Vormen van energie:

warmte, licht, mechanische energie, elektrische energie, stralingsenergie en chemische energie

Energie-effecten bij reacties

Er komt energie vrij bij de reactie of er is energie nodig om te laten verlopen

Exotherme reacties

• Exotherm: Er komt energie vrij
• De beginstoffen staan energie
  af aan de omgeving
• Chemische energie reactieproducten lager
  dan chemische energie beginstoffen

Endotherme reacties

• Endotherm: Er is energie nodig.
• Er is constant energie vanuit de
  omgeving nodig om de chemische
  reactie te laten plaatsvinden.
• Chemische energie bij reactieproducten hoger  dan chemische energie beginstoffen

exotherm

endotherm

Exotherme en endotherme reacties

• Voor beide soort reacties is
  altijd energie nodig om te beginnen!
• Dat is de activeringsenergie
• Bij exotherme reacties is er genoeg
  energie om daarna zelf te verlopen

Energiediagram

• x-as : geen eenheid
• y-as : energie

• Beginstoffen
• Geactiveerde toestand
• Reactieproducten
• Reactie-energie

Reactiewarmte is de energie die

vrijkomt of opgenomen wordt bij een

chemische reactie 

Reactiewarmte

• Endotherm - energieniveau producten 
  hoger --> positieve reactiewarmte
• Exotherm - energieniveau producten
  lager --> negatieve reactiewarmte

Activeringsenergie

• Voor beide soort reacties is altijd
  energie nodig om te beginnen!
• Dat is de activeringsenergie.
• Geactiveerde toestand altijd hoogste
  energieniveau
• Bij exotherme reacties is er genoeg
  energie om daarna zelf te verlopen

Activeringsenergie

• Bij endotherme reacties is er constant energie nodig om een reactie te laten verlopen

Acterveringsenergie

Exotherme reactie

Acterveringsenergie

Endotherme reactie

Faseovergangen

Processen

Smelten en verdampen zijn endotherme processen

Stollen en condenseren zijn exotherme processen

Aan het einde van de les....

... kun je het energiediagram van een endotherme en een exotherme reactie aflezen

... kun je in een energiediagram aangeven wat de activeringsenergie is

... kun je met het botsende deeltjesmodel de invloed van concentratie, temperatuur en verdelingsgraad verklaren