samengevat 5.1-5.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

handel en nijverheid 5.1

Hollandse koopmannen

Koopman uit Rusland

Koopman uit Perzië

 

Eerste oorzaak:

groeiende handel met het Oostzeegebied.

Haalden: graan en hout

verkochten: haring en zout

Tweede oorzaak:

Verovering van Antwerpen door de Spanjaarden in 1585.

(Spaanse stad, dus Katholiek. Protestanten vluchtten naar Amsterdam en namen kennis en contacten mee)

Aan het einde van de 16e eeuw groeiden de handel en nijverheid in de republiek

Wat is nijverheid?

1. Het handelen van producten
2. Het kopen van producten
3. Het met de hand maken van producten

Stapelmarkt

Kooplieden sloegen hun handel op in pakhuizen en verkochten het pas als ze het voor een hogere prijs konden verkopen. (Ze stapelden het dus op).

Nieuw geld--> nieuwe handelsproducten.

Handelskapitalisme!

Wat is een stapelmarkt?
een plaats waar...

1. spullen worden opgeslagen voor ze verkocht worden
2. grondstoffen worden bewerkt en daarna verkocht
3. goederen worden verkocht vóór ze worden opgeslagen
4. luxeproducten worden bewerkt en daarna worden verkocht

Amsterdam

Belangrijkste stapelmarkt in Europa.

Nieuwe manieren om geld te verdienen, bijvoorbeeld droogleggen van de Beemster. Die grond konden ze verpachten. 

Meer handel, meer rijke mensen. Daardoor groeide de nijverheid en werd er meer gehandeld in luxe producten

Wat is geen voorbeeld van luxeproducten?

1. Hout
2. Lakens
3. Sieraden

Steden in de gewesten Holland en Zeeland 

groeiden hard. Rotterdam groeide in 60 jaar

met 30.000 mensen en Amsterdam met 

100.000! Hoe kwam deze groei?

Oorzaak 1

Er was veel werk op de schepen, in de havens en werkplaatsen. Lonen waren er hoog. 

Er kwamen veel mensen naar Holland en Zeeland om te werken

Oorzaak 2

Komst van vluchtelingen. 

Mensen vluchten uit eigen land vanwege geloofskwesties. 

Uit Spanje en Portugal kwamen Joodse mensen, Frankrijk en Antwerpen kwamen protestantse mensen

In de Republiek was er meer verdraagszaamheid. Wat betekent dit?

1. Mensen die iets anders geloofden, werden niet geaccepteerd
2. Mensen die iets anders geloofden, werden geaccepteerd

Migratie

Van het ene naar het andere land verhuizen

Veel vraag naar specerijen -->  hoge prijzen.

Portugezen haalden specerijen uit Azië. In  1602 werd de VOC opgericht. (Verenigde Oost-Indische Comagnie)

Kochten specerijen in Oost-Indië(Indonesië).

Als je had geïnvesteerd in de VOC, kreeg je een deel van de winst

speciale rechten

- recht om forten te bouwen

- recht om oorlog te voeren

-alleenrecht op handel  met Azië

WIC (West-Indische Compagnie)

opgericht in 1621

Zelfde speciale rechten als VOC, maar dan alleenrecht op handel met gebieden in Amerika en AFrika..

Wereldeconomie

De republiek had door de WIC en VOC handel met landen in Azië, Afrika en Amerika. Ook andere Europese landen handelden over de hele wereld

Wat is een overeenkomst tussen de WIC en de VOC?

Europese landen beheersten gebieden in o.a Amerika. Daar waren plantages en deze moesten winst opleveren. Oorspronkelijke werknemers stierven door zwaar werk of ziekte. --> mensen uit West Afrika.

Hoe werd je slaaf?

• schulden
• rooftochten
• vrijheid kwijtgeraakt in oorlog 

Slaven werden per schip naar slavenmarkten vervoerd. 

• overvol
• slechte hygiëne
• weinig tot geen voedsel
• slaven werden vastgeketend

1 op de 8 slaven stierf

17 gewesten

• Gewest was een gebied met eigen bestuur en rechtspraak. 
• In 1519 kwamen deze gewesten onder het bestuur van Karel V

Het bestuur van de Republiek. Vertegenwoordigers van de 7 gewesten kwamen regelmatig bij elkaar in Den Haag om te vergaderen. Elk gewest mocht een stadhouder benoemen. Meestal benoemden de 7 gewesten dezelfde stadhouder

Stadhouder: Aanvoerder van leger en vloot

Door wie werd de Republiek der Verenigde Nederlanden bestuurd?

1. de regenten
2. de Spaanse koning
3. de stadhouder
4. Willem van Oranje

Hoe werd je regent?

kunst en wetenschap

Het ging goed met de economie in de 17e eeuw --> Gouden eeuw.

Grote welvaart, veel vraag naar schilders. Regenten lieten portretten schilderen. Winkeliers kochten ook schilderijen. Gebeurtenissen uit het dagelijks leven werden ook geschilderd. Bijvoorbeeld door Rembrandt van Rijn

Wetenschap

Er ontstond grote belangstelling voor wetenschap.

Door de ontdekkingsreizen werden er vreemde diersoorten en planten ontdekt. Niet alle kennis was in boeken te vinden. 

In de gouden eeuw was er een bloeiperiode. Op welk gebied was er geen bloei?

1. geloof
2. kunst
3. wetenschap
4. economie