AFPG-D-2 Ziektebeelden nieren urinewegen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Ziektebeelden

Nieren en urinewegen

Ken je deze nog?

Diurese = 

ADH = 

Glomerulus = 

Pyelum = 

Reabsorptie = 

Ultrafiltratie = 

Ureter = 

Ken je deze nog?

Diurese = vorming van urine

ADH = antidiuretisch hormoon

Glomerulus = vaatkluwen in het kapsel van Bowman

Pyelum = nierbekken

Reabsorptie = terugopname

Ultrafiltratie = filteren van het bloed in kapsel van Bowman

Ureter = urineleider

Leerdoelen

• Je kunt van ziektebeelden benoemen wat de naamsverklaring, oorzaken, symptomen, behandelingen en complicaties zijn
• Je kunt de definitie van de medische terminologie beschrijven.

Nieren en urinewegen

De weg van urine:

Nieren --> ureter --> urineblaas --> urethra  

ureter (urineleider)

urethra (plasbuis)

1. Aorta

2. V. cava inferior (onderste holle ader)

3. Nierslagader

4. Nierader

5. Nieren

6. Ureter

7. Blaas

8. Urethra

wat zijn de functies van de nieren?

functies van de nieren

- Je nieren verwijderen afvalstoffen. 

- Ze zorgen voor genoeg vocht en zout in je lichaam. 

- Regelen je bloeddruk 

- Maken hormonen aan die zorgen voor voldoende rode bloedcellen. 

Oftewel : zijn belangrijk voor het in stand houden van de Homeostase

Nieren

4 onderdelen van de nieren: nierkapsel, nierschors, niermerg, nierbekken

Nefron = urinefabriekje, functionele niereenheid

Ligging: hoog in de buikholte, tegen de achterste buikwand, links en rechts van de wervelkolom

Urineproductie: ultra-filtratie en reabsorptie

Ultra-filtratie

1. aanvoerend bloedvat

2. Kapsel van Bowman

3. Glomerulus

Reabsorptie

4. Gekronkelde buis

5. Lis van Henle

6. Gekronkelde buis

7. Verzamelbuisje

8. Afvoerend bloedvat

Nieren, in de nefron

Ultra-filtratie: onder invloed van de bloeddruk wordt een deel van het bloed uit de glomerulus in de holte van het kapsel van Bowman geperst (FILTER).

Reabsorptie: in gekronkelde buisjes, lis van Henle en verzamelbuisjes worden bruikbare stoffen weer op genomen in het bloed. Wat overblijft is echte urine (1,5 - 2 liter per dag).

Ureter

• 25 - 30 cm lang
• Transport van urine naar de blaas (peristaltiek)

Blaas

• Tijdelijke opslag van urine
  
• Speelt een rol bij de mictie (plassen)
  

Blaas

Mictiereflex:

300cc urine --> blaaswand opgerekt --> prikkel naar hersenen (bewustwording), binnenste kringspier ontspant, blaaswand spant aan --> plassen

OPHOUDEN: buitenste kringspier aanspannen

PLASSEN: buitenste kringspier ontspannen

Urethra

• Vrouw: 3 cm lang
• Man: 15 - 20 cm lang
• Functie: urine afvoeren naar de buitenwereld

Urineproductie en plassen

ADH: hormoon dat vocht vasthoudt
Veel drinken: veel plassen
Veel zout eten: weinig urineproductie
Veel zweten: weinig urineproductie
Regelen van waterhuishouding / zouthuishouding: bloeddruk
Regelen van hoeveelheid waterstof en waterstofcarbonaat: zuurgraad

ziektebeelden

-1.  Cystitis / blaasontsteking, bron: pathologieboek, nieren.nl  bibliotheek

- 1. Pyelonefritis / nierbekkenontsteking, bron: pathologieboek, nieren.nl  bibliotheek

- 2. Nierstenen, bron: pathologieboek, nieren.nl  bibliotheek

- 3. Blaascarcinoom, bron: pathologieboek, kanker.nl  kankersoorten

- 4. Nierinsufficiëntie / nierschade en nierfalen: bron: pathologieboek, nieren.nl  bibliotheek

- 5. Urine-incontinentie, bron: pathologieboek

                    • Stress-incontinentie

                    • Urge-incontinentie

                    • Overloop-incontinentie

                    • Neurogene blaas

    Geef een korte omschrijving van deze vormen van incontinentie.

- 6. Prostaatkanker / prostaathypertrofie, bron: pathologieboek, kanker.nl  kankersoorten

- 7. Hypospadie, bron: erfelijkheid.nl, thuisarts.nl

- 7. Phimosis, bron: thuisarts.nl

volgende week start met presentaties

werk 1 ziektebeeld (bij voorkeur met een beeld van een zorgvrager uit de praktijk) volgens het format uit de LWP.

Presentatie van ca 5 tot 10 minuten per leerteam

Blaasontsteking (cystitis)

Binnenkant van de blaas is ontstoken, soms ook de urinebuis: urineweginfectie

Komt vaker voor bij vrouwen: urinebuis is korter, ligt dichter bij anus (bacteriën)

Risicogroepen: zwangeren, vrouwen met verzakking, mannen met prostaatproblemen (urine blijft achter in blaas)

Blaasontsteking (cystitis)

Oorzaken:

• binnendringen van bacterie
  
• seksueel contact
  
• blaaskatheter inbrengen en verzorgen (niet schoon werken)
  
• achterblijven van urine (urineretentie)

Blaasontsteking (cystitis)

Symptomen:

• pijn / brandend gevoel bij het plassen
  
• vaak en kleine beetjes, loze aandrang
• drukkend, pijn gevoel buik of onderrug
  
• troebele, stinkende urine
  
• (soms) bloed in de urine
  
• (soms) koorts
  

Blaasontsteking (cystitis)

Behandeling:

• Preventie: voldoende drinken, regelmatig plassen (niet uitstellen), uitplassen na seks, drinken van cranberrysap
• Antibiotica

Hypospadie

Uitmonding van de plasbuis is niet op de top van de eikel maar aan de onderkant van de eikel of halverwege de penis.

Oorzaak onbekend, verhoogde kans bij erfelijkheid, te laag geboortegewicht, chemische stoffen

Nierstenen

Oorzaken:

• onvoldoende vochtopname
• overmatig zweten
• bepaalde medicijnen
• urineweginfectie
• bepaalde zouten in het lichaam
• te veel eiwitten eten (vlees)

Nierstenen, symptomen

• vage, weinig opvallende pijn in de onderrug, flanken
• daarna felle, heftige pijn, zijkant van de buik, naar lies en bovenbeen en geslachtsorganen
• bewegingsdrang
• verder: misselijk, braken, zweten, bloed in de urine, vaker plassen
• soms geen last

Nierstenen, behandeling

• pijnstillers
  
• spierverslappende medicijnen
  
• verwijderen: niersteenvergruizer
  
• verwijderen: ureteroscopie
  
• verwijderen: operatie
  
• medicijnen om calciumuitscheiding tegen te aan

Acute nierinsufficientie

Plotseling achteruitgang van de nierfunctie. Soms blijvende schade en dan is het chronische nierinsufficiëntie.

Oorzaken:

• te weinig aanvoer van bloed (grote bloeding)
• beschadiging van filtersysteem (infectie/ immuunsysteem)
• stuwing van de nieren (nierstenen, nierbloeding, tumor, prostaatvergroting)

Acute nierinsufficientie

Symptomen:

• afhankelijk van oorzaak
• vermoeidheid
• misselijkheid
• verminderde eetlust (ophoping van afvalstoffen)

Acute nierinsufficientie

Behandeling:

• dieet: minder vet, cholesterol, eiwit, natrium, kalium
• medicatie om vocht af te drijven
• bloeddrukverlagers
• niervervangende behandeling: dialyse

Acute nierinsufficientie

Dialyse:

• Hemodialyse: bloed buiten het lichaam filteren door middel van een kunstnier
  
• Peritoneaaldialyse: spoelvloeistof in buikholte dat afvalstoffen opneemt, hierna weer afvoeren
  

Even oefenen

Cystitis = blaasontsteking

Dysurie = moeite met plassen

Hematurie = bloed bij de urine

Leukocyturie = witte bloedcellen bij de urine

Nefron = urinefabriekje, functionele niereenheid

Nycturie = overmatige productie van urine in de nacht

TUR = transuretrale resectie

Even oefenen

Cystitis = 

Dysurie = 

Hematurie = 

Leukocyturie = 

Nefron = 

Nycturie = 

TUR = 

Vragen?

• Ziektebeelden uitwerken, deze doorlezen
• Woorden opzoeken in Quizlet, deze oefenen met de opties kaarten en schrijven.